«Իմպրովիզացիայի թատրոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
հայերեն վերջակետ, վիքիֆիկացում
No edit summary
Տող 3.
== Պատմություն ==
 
Իմպրովիզացիան ծիսակատարություններում, ժողովրդական դերասանների արվեստում գոյություն է ունեցել շատ հին ժամանակներից։ Իմպրովիզացիայի թատրոնները ժողովրդական միջավայրում հայտնի էին դեռևս մ.թ.ա. V5-րդ դարում։ Ամենավաղ կիրառությանը հանդիպում ենք մ.թ.ա. 391 թվականի Ատելլանի ֆարսում։ Ի տարբերություն դրամատիկական բեմադրությունների, որոնք ունեին մշակված սցենար և ցուցադրվում էին դրա համար նախատեսված հատուկ վայրերում, փողոցային ելույթները ներկայացվում էին առանց դերասանի նախնական պատրաստության և ունեին հիմնականում կատակերգական ուղղվածություն։ Նմանատիպ թատրոնի օրինակ կարող է հանդիսանալ [[միմոս]]ը, որը հարյուր տարի անց միայն ստացավ գրական մարմնավորում։
Միջնադարի իմպրովիզացիայի թատրոնը, փոխառել էր անտիկ թատրոնի ավանդույթները, բնորոշ էր բոլոր ժողովուրդների դերասաններին (միմոսներ, հիստրիոններ, ժոնգլյորներ, սկոմորոխներ), սակայն ամենավառ արտացոլվել է մասնավորապես իտալական [[Կոմեդիա դել'արտե|Կոմեդիա դելլարտեում]]՝ դիմակների թատրոնում. 16-ից 18-րդ դարերում դերասանները իմպրովիզ էին անում Իտալիայի փողոցներում։ Սպառելով ինքն իրեն XIX19-րդ դարում, այս ժանրը վերածնունդ ապրեց [[Մոդեռնիզմ|մոդեrնիզմի]] շրջանում։
Նմանատիպ թատրոնի օրինակ կարող է հանդիսանալ [[միմոս]]ը, որը հարյուր տարի անց միայն ստացավ գրական մարմնավորում։
Միջնադարի իմպրովիզացիայի թատրոնը, փոխառել էր անտիկ թատրոնի ավանդույթները, բնորոշ էր բոլոր ժողովուրդների դերասաններին (միմոսներ, հիստրիոններ, ժոնգլյորներ, սկոմորոխներ), սակայն ամենավառ արտացոլվել է մասնավորապես իտալական [[Կոմեդիա դել'արտե|Կոմեդիա դելլարտեում]]՝ դիմակների թատրոնում. 16-ից 18-րդ դարերում դերասանները իմպրովիզ էին անում Իտալիայի փողոցներում։ Սպառելով ինքն իրեն XIX դարում, այս ժանրը վերածնունդ ապրեց [[Մոդեռնիզմ|մոդեrնիզմի]] շրջանում։
 
Իմպրովիզացիայի թատրոնին, որպես սինթեթիկ թատրոնի բաղկացուցիչ, անդրադարձել են [[Վսևոլոդ Մեյերխոլդ]]ը և [[Եվգենի Վախթանգով]]ը<ref>{{книга|заглавие=Традиции комедии дель арте в русской литературе (1750–1938)|автор=Ахмади А.|ответственный=Редактор Серебренникова Н. В.|издательство=Directmedia|год=2014|isbn=9785917631783|страниц=151}}</ref>, իմպրովիզացիայի արվեստը զարգացրել են [[Ժակ Կոպո]]ն և [[Ժան-Լուի Բարո]]ն։ Իմպրովիզացիայի արվեստը ժամանակակից թատերական մանկավարժության հիմնական տարրերից է։ 1890-ական թվականներին թատերական տեսաբաններ և ռեժիսորներ, դերասանական տեսության երկու հիմնական հոսքերի հիմնադիրներ՝ ռուս [[Կոնստանտին Ստանիսլավսկի]]ն և ֆրանսիացի Ժակ Կոպոն մեծապես օգտագործում էին իմպրովիզը դերասանական վարժությունների և փորձերի ժամանակ։ Նրանք դա համարում էին դերի յուրացման գերագույն աստիճանը հետևյալ տրամաբանությամբ. դերի կատարյալ յուրացումը դերասանին տալիս է ներքին ազատություն, որով և պայմանավորված է ստեղծաբանելու, տեղնուտեղը, «ոտքի վրա» խաղ հորինելու հնարավորությունը։ Իմպրովիզացիան դրսևորումն է արտիստական ճշմարիտ տաղանդի, ուստի և հատուկ է բոլոր ժամանակների մեծ դերասաններին։ Ստեղծաբան խաղի արտահայտություն է նաև, երբ դերասանը դերակատարման ընթացքում ինքնաբերաբար հորինում է տեքստ ու երբեմն այնքան հաջող, որ հեղինակն օրինականացնում է։ Այդպիսի օրինակներ հայ թատրոնում տվել են [[Միհրդատ Ամրիկյան|Միհրդատ Ամերիկյանը]] [[Գաբրիել Սունդուկյան|Սունդուկյանի]] [[Խաթաբալա (պիես)|«Խաթաբալա»]] կատակերգության մեջ Զամբախովի դերում, [[Թադևոս Սարյան]]ը՝ [[Նաիրի Զարյան|Ն.Զարյանի]] «Աղբյուրի մոտ» կատակերգության մեջ Բալաբեկի դերում<ref name="Թատերագիտական բառարան" />։
 
=== Ժամանակակից ===
Կատակերգական իմպրովիզի ներկայիս «կանոններից» շատերը Միացյալ Նահանգներում առաջին անգամ ձևակերպվեցին Չիկագոյում 1950-ականների վերջին և 1960-ականների սկզբին, սկզբում The Compass Players թատերախմբում, որի ռեժիսորն էր [[Պոլ Սիլս]]ը։ Մայք Նիկոլսը, Թեդ Ֆլիկերը և Դել Քլոուզն այս առումով նրա գործընկերներն էին։ Երբ «Երկրորդ քաղաքը» բացեց իր դռները 1959 թվականի դեկտեմբերի 16-ին, ռեժիսոր Պոլ Սիլսը և նրա մայրը ՝մայրը՝ Վիոլա Սպոլինը, սկսեցին նոր իմպրովիզատորներ պատրաստել մի շարք դասերի և վարժությունների միջոցով, որոնք դարձան ժամանակակից իմպրովիզացիոն վարժությունների հիմնաքարը։ 1960-ականների կեսերին Վիոլա Սպոլինիի դասերը հանձնվեցին նրա աշակերտին՝ Ջոն Ֆորսբերգին, ով հետագայում Սպոլինի մեթոդները վերածեց մեկ տարվա դասընթացի, որն ի վերջո դարձավ The Players Workshop-ը ՝ը՝ իմպրովիզացիայի առաջին պաշտոնական դպրոցը Միացյալ Նահանգներում։
 
== Կառուցվածք և գործընթաց ==
== Կառուցվածքը և գործընթացը ==
Իմպրովիզացիոն թատրոնը հաճախ թույլ է տալիս ինտերակտիվ հարաբերություններ, շփում հանդիսատեսի հետ։ Իմպրովիզ խմբերը հաճախ հանդիսատեսից ստանում են առաջարկություններ՝ որպես ոգեշնչման աղբյուր, հանդիսատեսին ներգրավելու միջոց և որպես միջոց՝ ապացուցելու, որ ներկայացումը նախապես սցենարագրված չէ։ Այդ մեղադրանքը երբեմն ուղղված է այն դերասաններին, որոնց կատարումները կարող են այնքան մանրամասն թվալ, որ դիտողները կարող են կասկածել, որ տեսարանները պլանավորված են։ Այստեղ կարևոր է նաև խաղընկերների ուշադրությունը և ներդաշնակ համագործակցությունը։ Ավելացված յուրաքանչյուր նոր տեղեկություն, առաջարկ, օգնում է իմպրովիզատորներին կատարելագործել իրենց կերպարները և առաջ մղել տեսարանի գործողությունները<ref>{{Cite web |url=https://www.nytimes.com/2014/02/23/arts/upright-citizens-brigade-writes-its-book-on-improv.html |title=Get the Laughs, but Follow the Rules |last=Zinoman |first=Jason |date=2014-02-20 |language=en-US |accessdate=2021-08-26}}</ref>։
 
== Իմպրովիզացիայի թատրոնի պատմական տեսակներըտեսակներ ==
* [[Միմոս]] - մ.թ.ա. V5-րդ դար, [[Հին Հունաստան|Հունաստան]]։
* [[Ատելանա]] - մ.թ.ա. II դար, [[Կամպանյա]]։
* [[Կոմեդիա դել'արտե|Կոմեդիա դելլարտե]] - XVI—XVIII16-18-րդ դարեր, [[Իտալիա]]։
 
== Պատկերասրահ ==