«Ընկուզենի»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Պատկեր:Walnuts by RustedStrings.jpg|մինի|աջից|240px|Ընկույզ։]]

 

 

Ընկուզենին երկարակյաց է. ապրում է 300-400 տարի։ Լավ աճում է չափավոր խոնավ, ավազակավային հողերում։ Լուսասեր է և ջերմասեր, սակայն դիմանում է մինչև -25 °C ցրտերին։ Բազմանում է սերմերով և պատվաստի միջոցով։ Պատվաստված ծառերի բերքատվությունն սկսվում է 8-10-րդ տարում և շարունակվում մինչև 150-200 տարի։ Մեկ ծառը կարող է տալ 65-100 և ավելի՝ մինչև 250 կգ բերք։

Պտուղը կորիզապտուղ է ([[ընկույզ]]), կեղևը՝ փայտացած, կարծր՝ արտաքինից ծածկված կանաչ, հյութալի պատյանով։ Չհասունացած ընկույզից (հարուստ է [[C վիտամին]]ով) պատրաստում են մուրաբա, հասուն սերմերն օգտագործվում են խոհարարական, [[հրուշակեղեն]]ի արտադրության մեջ և յուղ ստանալու համար։ Ընկույզի կանոնավոր օգտագործումը լավացնում է հիշողությունը, վերականգնում առողջությունը՝ ֆիզիկական և մտավոր ծանրաբեռնվածության ժամանակ։ Տերևներից, կեղևից և խակ պտղի կանաչ պատյանից ստանում են աղաղանյութեր, շագանակագույն ներկանյութ, եթերայուղեր։ Ընկուզենու տերևներն ունեն միջատասպան հատկություն, որի պատճառը տերևներում պարունակվող յուգլոն ներկանյութն է։ Յուգլոնն ազդում է նաև [[մարդ]]կանց վրա. առաջացնում է [[գլխացավ]] և ընդհանուր թուլություն։ Այդ պատճառով էլ խորհուրդ չի տրվում երկար մնալ ընկուզենու մոտ։

== Քիմիական կազմը ==

 

Խակ պտղի մեջ մեծ է ասկորբինաթթվի պարունակությունը (մինչև 10 %). Պտղի միջուկները պարունակում են ճարպայուղ (մինչև 60—76 %), [[սպիտակուց]]ներ (մինչև 21 %), [[Ածխաջուր|ածխաջրեր]] (մինչև 7 %), [[Վիտամին K|К եւ Р վիտամիններ]], ամինաթթուներ։