«Դոկտոր Օքսի փորձը»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Դոկտոր Օքսի փորձը''' ({{lang-fr|Une fantaisie du docteur Ox}}), ֆրանսիացի գրող [[Ժյուլ Վեռն]]ի երգիծական ժանրով գրված [[Գիտական ֆանտաստիկա|գիտաֆանտաստիկ]] պատմվածքը։[[Պատմվածք|պատմվածքը]]։ Գրվել է [[1872]] թվականին։ Պատմվածքում նկարագրվում է ոմն դոկտոր Օքսի գիտափորձը, որի նպատակն է պարզել [[Թթվածին|թթվածնի]] ազդեցությունը կենդանի էակների վրա։

Գործողությունները տեղի են ունենում [[Բելգիա|Բելգիայում]]յի սրտում՝՝ [[Արևմտյան Ֆլանդրիա|Արևմտյան Ֆլանդրիայում]]յի կենտրոնում գտնվող մտացածին Կիկանդոն քաղաքում։ Քաղաքում գործում էր թատրոնի շենքը, որի կառուցումը սկսվել էր [[1175]] թվականին և ավարտվել [[1837]] թվականին։ Այնտեղ հիմնականում բեմադրվում էին [[Օպերա|օպերաներ]], որոնց հեղինակները երբեք չէին ճանաչի իրենց ստեղծագործությունները։

Քաղաքի բուրգոմիստրը վան Տրիկասն է, որի հիմնական զբաղմունքը խորհրդական Նիկլոսի հետ զրույցներ վարելն է, որի ընթացքում նրանք որոշում են ոչնչով չզբաղվել։ Դոկտոր Օքսը, որի տարիքը և ազգությունը հնարավոր չէր որոշել, առաջարկում է իր միջոցների հաշվին լուսավորել ամբողջ քաղաքը։ Դրա համար նա քաղաքում կառուցում է լուսավորող գազի արտադրության գործարան, որը ստացվելու է թթվածնի և [[Ջրածին|ջրածնի]] խառնուրդից։ Սակայն դոկտոր Օքսի հիմնական նպատակընպատակն այլ էր։ Նա ցանկանում էր փորձարկումներ անցկացնել՝ ստուգելու թթվածնի ազդեցությունը բույսերի աճի, մարդկանց և կենդանիների ագրեսիվության ևու հուզմունքներիհույզերի վրա։

Բուրգոմիստրը և խորհրդականըխորհրդականն այցելության են գնում դոկտոր Օքսի գործարան և այնտեղ զրույց ունենում Օքսի հետ, որի ակումբում, նախորդ օրը,` վեճի ժամանակ, Շուտը և Կուստոսը վիրավորել էին միմյանց, որը Կիկանդոնի համար շատ եզակի երևույթ էր։

Շաբաթ օրը թատրոնի շենքում ընթանում էր «[[Հուգենոտներ (օպերա)|Հուգենոտներ]]» օպերան։ Չորրորդ ակտում, մշտապես հանգիստ ընթացող օպերան և հանդարտ նվագող նվագախումբը դուրս են գալիս դիրիժորի ենթակայությունից։ Ամեն ինչ արագանում է։ ՀանդիսականներըՀանդիսականներն անհանգիստ են։ Թվում է` նրանք նույնպես պատրաստ են դուրս գալ բեմ և հաշվեհարդար տեսնել հուգենոտների հետ։ Օպերայի վերջում դիրիժորը փշրում է փայտիկը, ջութակի վրա կտրվում են բոլոր լարերը։ Հանդիսականները հրմշտոցով դուրս են գալիս թատրոնի շենքից և աստիճանբարաստիճանաբար հանդարտվում են։ «[[Հուգենոտներ (օպերա)|Հուգենոտներ]]»-ի չորրորդ ակտը, որը նախկինում տևում էր վեց ժամ, այդ օրըօրն ավարտվում է տասնութ րոպեում։

Երբ կիկանդոնցիները հավաքվում էին ինչ-որ տեղ, նրանց հանդարտ բնավորությունը վերափոխվում էր։ Նրանց միջև, անընդհատ, վեճեր էին տեղի ունենում։ Սակայն այդ ամենըամենն անհետանում էր, երբ նրանք վերադառնում էին տուն։ Այդ փոփոխությունները նկատում և անհանգստանում էր միայն կոմիսար Պասոֆը։

Անցնում է երկու շաբաթ, և այդ «համաճարակը» ներթափանցում է նաև մասնավոր տներ։ Առաջին նախանշաններընախանշաններն ի հայտ են գալիս բանկիր Կոլերտի տանը։

Շուտով ավարտվում է գործարանի շինարարությունը։ Համաճարակը տարածվում է ամբողջ քաղաքով և սկսում է ազդել ոչ միայն կենդանական աշխարհի վրա, այլ նաև բուսական աշխարհի վրա։ ԲույսերըԲույսերն աճում են ոչ թե օրերով, այլ ժամերով, իսկ նրանդրանց չափերը հսկայական էին։ Ելակը կարելի էր բարձրացնել միայն երկուսով, իսկ տանձը՝ չորսով։ Քաղաքում նույնիսկ սկսում են մենամարտեր տեղի ունենալ։

Դոկտոր Օքսի օգնական ԻգենըԻգենն առաջարկում է ընդհատել այդ փորձարկումը, սակայն մերժում է ստանում։

Կիկանդոնցիների զորքը շարժվում է Վիրգամենի վրա։ Երբ նրանք դուրս են գալիս քաղաքից, նրանց ճանապարհը կտրում է Իգենը, որպեսզի թույլկանխի չտա։բախումը։ Դոկտոր Օքսը փակում է Իգենի բերանը։ Կատաղած ամբոխը ոտնակոխ է անում նրանց և պատրաստվում է զույգին բանտ նետել։ Այդ պահին հրեշային պայթյունի ձայն է լսվում։ Տարբեր [[Ռեզերվուար|ռեզերվուարներում]] պահվող թթվածինը և ջրածինը միախառնվում են միմյանց և առաջանում է պայթյունավտանգ խառնուրդ, որն էլ պայթում է։

Պայթյունից հետո Կիկանդոնի կյանքը վերագտնում է իր նախկին անդորրությունը։անդորրը։ Դոկտոր Օքսը և ԻգենըԻգենն անհետանում են։

Պատմվածքը բաղկացած է տասնյոթ գլուխներից<ref>http[https://www.litmir.me/bd/?b=206790 Պատմվածքի էլեկտրոնային տարբերակը ռուսերեն լեզվով]:</ref>։.

* ''Գլուխ I,'' որում պատմվում է, որ նույնիսկ լավագույն քարտեզներում անօգուտ է փնտրել Կիկանդոն քաղաքը։ քաղաքը,

* ''Գլուխ II,'' որում բուրգոմիստր վան Տրիկասը և խորհրդական Նիկլոսը զրուցում են քաղաքային գործերից։ գործերից,

* ''Գլուխ III,'' որում կոմիսար Պասոֆը հայտնվում է այնքան աղմկոտ, որքան և անսպասելի։ անսպասելի,

* ''Գլուխ IV,'' որում դոկտոր Օքսը երևում է որպես բարձրակարգ ֆիզիոլոգ և խիզախ փորձարար։ փորձարար,

* ''Գլուխ V,'' որում բուրգոմիստրը և խորհրդականըխորհրդականն այցելում են դոկտոր Օքսին, և ինչ է դրանից հետևում։ հետևում,

* ''Գլուխ VI,'' որտեղ Ֆրանց Նիկլոսը և Սյուզել վան Տրիկասը որոշակի հեռանկարներ են կազմում։ կազմում,

* ''Գլուխ VII,'' որում andante-ն վեր է ածվում allegro-ի, իսկ allegro-ն՝ vivace-ի։ ի,

* ''Գլուխ VIII,'' որում հնագույն, հանդիսավոր վալսը վերածվում է խելագար մրրիկի։ մրրիկի,

* ''Գլուխ IX,'' որում դոկտոր Օքսը և նրա օգնական Իգենը փոխանակում են մի քանի խոսքեր։ խոսքեր,

* ''Գլուխ X,'' որում պատմվում է այն մասին, թե ինչպես է համաճարակը տիրում քաղաքին, և ինչ է դրանից հետևում։ հետևում,

* ''Գլուխ XI,'' որում կիկանդոնցիներըկիկանդոնցիներն ընդունում են հերոսական որոշում։ որոշում,

* ''Գլուխ XII,'' որում օգնական ԻգենըԻգենն արտահայտում է ողջամիտ կարծիք, սակայն մերժվում է դոկտոր Օքսի կողմից։ կողմից,

* ''Գլուխ XIII,'' որում մեկ անգամ ևս ապացուցվում է, որ բարձրությունից ավելի հեշտ է վերահսկել մարդկային թուլությունները։ թուլությունները,

* ''Գլուխ XIV,'' որում գործը հասնում է այնտեղ, որ Կիկանդոնի բնակիչները, ընթերցողները և նույնիսկ հեղինակը պահանջում են հանգուցալուծում։ հանգուցալուծում,

* ''Գլուխ XV,'' որում անսպասելի տեղի է ունենում հանգուցալուծումը։ հանգուցալուծումը,

* ''Գլուխ XVI,'' որում խելամիտ ընթերցողը տեսնում է, որ չի սխալվել, չնայած հեղինակի բացթողումներին։ բացթողումներին,

* ''Գլուխ XVII,'' որում բացատրվում է դոկտոր Օքսի թեորիան։տեսությունը։

* ''վան Բիստրոմ'' -` այգեպան

* ''Կոլերտ'' -` բանկիր

* ''Տիկին Կոլերտ'' -` բանկիրի կինը

* ''Սայմոն Կոլերտ'' -` բանկիրի որդին

* ''Դոմինիկ Կուստոս'' -` բժիշկ

* ''Ժոսս Լիֆրինկ'' -` դեղագործ

* ''Ժան Միստրոլ'' -` քաղաքային մունետիկ

* ''Նիկլոս'' -` քաղաքագլխի խորհրդական

* ''Ֆրանց Նիկլոս'' -` նրա որդին

* ''Ժան Օրբիդեկ'' -` հրուշակագործ, զորքի հրամանատար

* ''Միշել Պասոֆ'' -` կոմիսար

* ''Սիլվեստր Պալմաիեր'' -` նպարավաճառ

* ''Ջերոմ Ռեշ'' -` ակադեմիայի նախագահ

* ''Ռուպ'' -` հարկահավաք

* ''Անդրե Շուտ'' -` փաստաբան

* ''Օնորե Սինտակսիս'' -` գլխավոր դատավոր

* ''Տատանեմանս'' -` գեղեցկուհի

* ''վան Տրիկաս'' -` բուրգոմիստր, մոտ 50 տարեկան

* ''Բրիջիտ վան Տրիկաս'' -` նրա կինը, մոտ 60 տարեկան

* ''Պելաժի վան Տրիկաս'' -` նրա երկրորդ կինը

* ''Սյուզել վան Տրիկաս'' -` նրա դուստրը

* ''Գեդեոն Իգեն'' -` Օքսի օգնականը:

<gallery mode="packed" heights="180">