«Մրջյուններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Ռոբոտը ավելացնում է․: ilo:Kutón
No edit summary
Տող 1.
{{Տաքսոտուփ
{{վիքիականացում}}
| name = Մրջյուններ
Մրջյուններ. թաղանթավորների կարգի միջատների ընտանիք:
| regnum = Կենդանիներ
Ի տարբերություն կարգի մյուս ընտանիքների՝ մրջյունների կուրծքը փորիկին է միանում 1-2 հատվածներից կազմված բարակ, շարժուն ցողունիկով:
| phylum = Անթրոպոդներ
Հայտնի է մոտ 7000 տեսակ:
| classis = [[Միջատներ]]
| ordo = Hymenoptera
| subordo = Apocrita
| superfamilia = Vespoidea
| familia = '''Formicidae'''
| familia_authority = [[Pierre André Latreille|Latreille]], 1809
| image file = Fire ants02.jpg
| image title =
| image descr = Կարմիր մրջյուններ
| rang = Ընտանիք
| latin = Formicidae
| author = Latreille, [[1802]]
| syn ='''Formicariae'''
| range map =
| range map caption =
| range map width =
| range legend =
|Возник = 140
| wikispecies = Formicidae
| commons = Category:Formicidae
| itis = 154193
| ncbi = 36668
| eol = 699
}}
'''Մրջյուններ.''' ({{lang-la|Formicidae}}), թաղանթավորների կարգի միջատների[[միջատներ]]ի ընտանիք:
Ի տարբերություն կարգի մյուս ընտանիքների՝ մրջյունների կուրծքը փորիկին է միանում 1-2 հատվածներից կազմված բարակ, շարժուն ցողունիկով: Հայտնի է մոտ 7000 տեսակ:
 
== Արտաքին հատկանիշներ ==
 
Մրջյունների մարմնի երկարությունը 0,8-30 մմ է, աչքերը՝ պարզ, բարդ կամ բացակայում են: Բեղիկները բարակ են, ծնկաձև, 12-13 հատվածանի: Բերանային ապարատը ծամող է: Կան թևավոր և անթև տեսակներ:
 
== Վարք ==
 
Ջերմասեր են, տեսակների թիվն ու քանակը արևադարձային երկրներում ավելի շատ է, քան բարեխառն գոտում: Զարգացած բնազդներով հասարակական միջատներ են: Մրջյունների գաղութը սովորաբար կազմված է ձու ածող մեկ կամ մի քանի էգերից («թագուհիներ»), սեռապես չզարգացած բազմաթիվ էգերից («չաշխատավորներ») և թևավոր արուներից ու էգերից («աշխատավորներ»):
Աշխատանքի բաժանումը կատարվում է խոշոր, միջին ու փոքր մրջյունների միջև: Գաղութի ամենաբազմանդամ խմբի` աշխատավորների վրա են դրված բույն կառուցելու, սնունդ հայթայթելու, մատղաշներին կերակրելու, թշնամիներից պաշտպանելու պարտականությունները:
 
== Բազմացում ==
 
Տարեկան մեկ անգամ մրջյունների բնում զարգանում են թևավոր արուներ ու էգեր, որոնք ամուսնական թռիչքի համար լքում են բույնը: Բեղմնավորումը տեղի է ունենում օդում կամ գետնի վրա, ապա արուները ոչնչանում են, իսկ էգերը կորցնում են թևերը և սկսում նոր բույն կառուցել:
Տող 13 ⟶ 45՝
Բները լինում են բարդ: Կան և մշտապես բույն չունեցող՝ թափառական տեսակներ:
 
== Սննդառություն ==
Մրջյունները սնվում են բուսական ու կենդանական կերով, որոշ տեսակներ` առավելապես լվիճների քաղցր արտաթորանքով: Աշխատավոր մրջյունները թագուհուն և թրթուրներին սնում են իրենց թգագեղձերի արտադրած հյութով` տրոֆոլաքսիսով:
 
Մրջյունները սնվում են բուսական ու կենդանական կերով, որոշ տեսակներ` առավելապես լվիճների քաղցր արտաթորանքով: Աշխատավոր մրջյունները թագուհուն և թրթուրներին[[թրթուր]]ներին սնում են իրենց թգագեղձերի արտադրած հյութով` տրոֆոլաքսիսով:
 
== Նշանակություն ==
 
Մրջյունները օգտակար են, նպաստում են սերմերի տարածմանը, բույսերի փոշոտմանը, հողառաջացմանը, ոչնչացնում են վնասատուների թրթուրները: