Վիքիպեդիա

«Մասնակից:Rima 2009/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Պիտակ՝ Ձեռքով հետշրջում
No edit summary
Տող 6.
 
== Ստուգաբանություն ==
Ժողովրդական ստուգաբանությունը «Յադրին» անվանումը բացատրում է այն բանով, որ [[Իվան IV Ահեղ|Իվան IV Ահեղը]] [[Կազանի խանություն|Կազանի խանության]] դեմ պատերազմի ժամանակ այստեղ միջուկռազմագունդ է պատրաստել: Այդ տարբերակը չի վկայումվկայվում պատմական տվյալներըտվյալներով. քաղաքը կառուցվել է [[Կազան|Կազանի]] գրավումից հետո, քաղաքի բնակիչների մեջ դարբիններ և այլ վարպետներ չկային: Ժամանակակից ստուգաբանությունը կապված է ''Етĕрне'' կամ ''Едьрне'' (ռուսացմանռուսական ձևը` ''Յադրի'') բնակավայրի հիմնադրի, այն հողի տիրոջ անունով, որի վրա կառուցվել է քաղաքը, կամ, դեռոր հավատալիավելի հավանական է, որ կապված է ''Етерне'' բնակավայրի չուվաշական անվան հետ: Յադրինի վոլոստը գոյություն է ունեցել մինչև քաղաքի հիմնադրումը: Ինչպես նաևԱյնուամենայնիվ, քաղաքի անվանման «հրետանուհրետանային» առաջացման տարբերակըտարբերակն քաղաքիանդրադարձ անվանումըէ գտել է գերբի անդրադարձումըմեջ, որը հաստատվել է [[1781 թվական|1781 թվականին]]. ''«եռանկյուն թնդանոթային չուգունե բուրգը կազմավորվել է կարմիր դաշտում, որը իրենից ներկայացնում է այս քաղաքի անվանումը»'':
 
== Աշխարհագրություն ==
Քաղաքը գտնվում է [[Սուրա (գետ)|Սուրա]] գետի ափին, 59 կմ հեռու է Շումերլյա երկաթուղու կայարանից և 8 կմ հեռու է Մոսկվա М7` [[Ուֆա|Ուֆայի]] ֆեդերալդաշնային ավտոմայրուղուց, 60 կմ (ավտոճանապարհից 77 կմ) հարավ-արևմուտք հեռու է հանրապետության մայրաքաղաք [[Չեբոքսարի|Չեբոքսարիից]]:
 
== Պատմություն ==
Տող 16.
[[1590 թվական|1590 թվականին]] հիմնադրվել է որպես ռազմական-ֆեոդալական ամրություն ռուսական հանրապետության արևելյան ծայրամասում: Առաջին բնակիչները` [[Ստրելեցներ|ստրելեցները]], թնդանոթագործները, բոյարի երեխաները և այլ զինծառայողներ, որոնց թիվը 17-րդ դարի առաջի կեսերին հասել է մինչև 195 մարդ:
 
[[1648 թվական|1648 թվականին]] 20 ոտավորհետիոտն ստրելեցները, այլզինվորական ռազմիայլ մարդկանց հետ, հիմնադրել են Տագայ քաղաքը<ref>{{Cite web|url=http://elib.shpl.ru/ru/nodes/54241-martynov-p-l-tagay-uprazdnennyy-gorod-simbirskogo-uezda-istoriko-statisticheskiy-ocherk-simbirsk-1898#mode/inspect/page/6/zoom/4|title=ГПИБ {{!}} Мартынов П. Л. Тагай : упраздненный город Симбирского уезда : (историко-статистический очерк). - Симбирск, 1898.|author=Н. П. ИнфоРост // |website=|date=|publisher=elib.shpl.ru|accessdate=2020-01-20}}</ref>:
 
[[18-րդ դար|18-րդ դարի]] սկզբին Յադրինը կորցրել է ռազմա-պահպանական նշանակությունը: Դարի վերջին քաղաքում ապրել է շուրջ 1,5 հազար մարդ, [[19-րդ դար|19-րդ դարի]] կեսերին` շուրջ 2,5 հազար մարդ, իսկ [[1915 թվական|1915 թվականին]]` շուրջ 4429 մարդ: Այն ժամանակ բնակչության գլխավոր զբաղմունքը համարվում էր հողագործությունը, առևտրի և գործի զարգացումը:
Տող 26.
 
== Կրթության և մշակույթի հաստատություն ==
Քաղաքում գործում է գիմնազիա, պրոֆեսիոնալ լիցեյ (մեխանիզատորներ, դերձակ, վարպետ խոհարարներ, խոհարարներ, վաճառողներ են նախապատրաստում), երկու ամբողջլիարժեք հանրակրթական դպրոց, արվեստի դպրոց, մանկական ստեղծագործության տուն, մանկական-երիտասարդական սպորտային դպրոց, մշակույթի Տուն, երեք գրադարան, [[Նիկոլայ Մորդվինով|Նիկոլայ Մորդվինովի]] տուն-թանգարանթանգարանը, Ֆիզկուլտուրայի սպորտի համալիր: Թողարկվել է «Աշխատանքի դրոշ» շրջանային թերթը: [[2003 թվական|2003 թվականի]] [[մայիս|մայիսի]] տվյալներով քաղաքի դպրոցներում սովորել է 2075 մարդ:
 
== Տնտեսություն ==
== Էկոնոմիկա ==
* «Յադրինի արդյունաբերական կոմբինատ» Բաժնետիրականբաժնետիրական ընկերություն;,
* «Յադրինկաթ» Բաժնետիրականբաժնետիրական ընկերություն,
* «Յադրինի» սպիրտի գործարան» Սահմանափակսահմանափակ պատասխանատվության ընկերություն;,
* «Յադրինի» մսի վերամշակման ձեռնարկություն,
* «Յադրինի մեքենաշինական գործարան» Փակփակ բաժնետիրական ընկերություն,
* «Յադրինի աղյուսի գործարան» Փակփակ բաժնետիրական ընկերություն;ընկերություն։
* Յադրինի մոտ, Սուրայի ափին, գտնվում է Չուվաշիայի ձիաբուծարանը:
* Յադրինսկի շրջանում գայլուկ, կարտոֆիլ և հացաբույսեր են աճեցնում: Բազմացնում են խոշոր եղջյուրավոր անասուն, խոզ և թռչուն:
Տող 40.
 
== Մարդիկ, որոնք կապված էին Յադրին քաղաքի հետ ==
* 19-րդ դարի երկրորդ կեսին`, 20-րդ դարի սկզբին քաղաքի զարգացմանը մեծ դեր են խաղացել Տալանցևի վաճառական եղբայրները<ref>{{Cite web |url=http://www.enc.cap.ru/open.asp?id=2&L=23&branch=6 |title=Архивированная копия |accessdate=2005-03-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070930055432/http://www.enc.cap.ru/open.asp?id=2&L=23&branch=6 |archivedate=2007-09-30 |deadlink=yes }}</ref>` Միխայիլը, Զինովին և Նիկոլայը, [[Չեբոքսարի|Չեբոքսարիի]] հայտնի վաճառական Միխայիլ Տալանցևի որդիները:
* Այստեղ աշխատել և մահացել է բժիշկ Կոնստանտին Վոլկովը:
* Գլեբ Աբակումով` [[ռուս]] և խորհրդային [[քիմիկոս]], [[Ռուսաստան|Ռուսաստանի]] գիտության ակադեմիայի [[ակադեմիկոս]]:
Տող 46.
* [[Նիկոլայ Մորդվինով]]` [[թատրոն|թատրոնի]] և [[կինո|կինոյի]] խորհրդային [[դերասան]], թատերական ռեժիսոր: ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1949 թվական):
 
== Տեսարժան վայրեր ==
== Տեսարժանությունները ==
* Միխայիլ հրեշտակապետի եկեղեցի (17-րդ դարի վերջ` 18-րդ դարի սկիզբ);,
* ՏրոիցկայաՍբ․ Երրորդություն եկեղեցի (1829 թվական);,
* 19-րդ մի շարք տներ (նախկին ռեալռեալական ուսումնարանի, գանձատան, փոստի, շրջանային գրադարանի և այլի շենքը);,
* Ալեքսեևի եկեղեցի (1856 թվական);,
* «Հիշատակի և փառքի հրեշտակը» քանդակը (2005 թվական):
 
Տող 56.
<gallery perrow="4">
Свято-Троицкая церковь (Ядрин).jpg|Սուրբ Տրոիցկայա եկեղեցի, 18-րդ դար
Отделение Сбербанка (Ядрин).jpg|[[Սբերբանկ|Սբերբանկի]] Յադրինի բաժանմունքբաժին
Бюст Н.М.Таланцева (Ядрин).jpg|Ն. Տալանցևի կիսանդրին
Памятник В.И.Ленину (Ядрин).jpg|Լենինի հուշարձանը
Տող 62.
Физкультурно-спортивный комплекс (Ядрин).jpg|«Պրիսուրիե» ֆիզկուլտուրայի սպորտային համալիրը
L-29 (Yadrin).jpg|Լ-29 ինքնաթիռով պատվանդանը
Здание ОВД Ядринского района.jpg |ՅադրինսկիՅադրինի շրջանի ոստիկանության շենքը
</gallery>
 
Տող 69.
 
== Գրականություն ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Ядрин|[[Неволин, Пётр Иванович|Неволин П. И.]],}}
* В. Д. Димитриев, «История Чувашской АССР», Чебоксары.
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մասնակից:Rima_2009/Ավազարկղ» էջից