«Մասնակից:Մանե Արճիս/Ավազարկղ1»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 19.
# Բաբոյիս բադերը
 
Ամառվա արձակուրդնուն ուսանողնին Ըրևանից գալիս են իրանց գեղի տները: Աննան էլ էկել էր իրա բաբոյի կուշտը: Բաբոն շատ բադեր էր պհում, ամեն րիգու-ռավոդ բաբոն ու Աննան կեր ու ջուր են տալիս ըլում բադերին: Մի օր էլ Բաբոն կեր տալու վախտը տանը չի ըլում, Աննան մենակա կերն ու ջուրը տալիս: Մի քիչ եդը բաբոն գալիսա տուն, գնում բադերի կուշտը, տենում շիլուքութ էլած* են, մտածումա սատկել են, սկսումա դարդ անելը: Բաբոն ճարը կտրած բադերի բմբուլը փետումա, որ բալիշ* կարե: Մի քիչ եդը տենում են բադերը ճղճղալով փախչում են: Ըտի բաբոն հսկանումա, որ մի բան էն չի գնումա բադերի բունը, տենում որ Աննան փոխանակ թասի մեջը ջուր լցնե՝ արաղա լցրել, էտ եղին տարած* բադերն էլ խմել հարբել են: Բաբոն շատ ուրխանումա, Անան էլ մի լավ ծիծաղում:
 
շիլուքութ էլած- այս ու այն կողմ ընկած
 
բալիշ- բարձ
 
եղին տարած- խեղճ
 
2.
 
Ամառվա տեժ օրերից մնի վախտ՝ ճաշվա ճեճենին, Շավարշ պապը դվերա մտնում ճալեն*: Սալմին ձեռնա վիրունում, դիբ ըլում կկալքուն, որ թափե: Ահագին վենձ* ծառա ըլում, մինչևը պապը թափա տալիս, դվեր մտնում, հվաքում, մեշոկը լցնում՝ մթնումա: Մեշոկի ռեխըըռեխը կապումա, որ արդեն տուն գնա մին էլ տենումա մի գել դբա իրանա գալիս: Թազա դիբա ըլում ծառը: Մտածումա էս կռներում* մի օքմի* էլա կլի. ղիա տալիս, ղիա տալիստալի* էտ էլ ձեն հանող չի ըլում: Մի քիչ եդը իրա բախտիղբախտից մի ըլապոստրակ* գալիսա ու անց կենում, գելն էլ ԱրամՇավարշ պապին թողած ընգնումա ըլապոստրակի եդըեդնա*:
 
Ծառից իջնումա, ուզումա գնա տուն, էն էլ էտ միջոցին Շավարշ պապի հարևան Օսմաննա ռաստ գալի*:
 
Շավարշն ասումա.
 
- Ա՛յ մարդ, խու դա՞նգ չես, մի ժամա ձեն եմ տալիս, քոմակ* կանչում՝ լսում չես:
 
Օսմանը պատասխանումա.
Տող 35 ⟶ 41՝
- Շավարշ ջան, ընջակնիս ծնդրացելա, խոսած բանը իմանում չեմ,- հետո շարունակումա,- լավ դամբլի արաղ ունիմ, արի գնանք մի-մի թաս խմենք:
 
Բեզարած* օքմի, ի՞նչ մի թաս, շշի տակը տենում են, քեֆներուն լվնանումա: Օսմանն էլ խոսում-խոսում, մի րոպե բերանը պրապում չի:
 
Մին էլ Օսմանը հարցնումա.
 
- Ա Շավարշ, էդ ընչիցնա որ քու գլխի մազերնա սպիտակում, իմ՝ չանի*:
 
Շավարշն էլ ասումա.
 
- Օսման ջեն, գլխի չե՞ս, էտ նրանիցա, որ ես իմ գլուխն եմ բնացնում*, դու՝ քու չանեն:
 
ճալեն- Արճիս գյուղի բնակիչների այգիները
3.
 
վենձ- մեծ
Սասմիկը գնում ա վիրահատության: Անզգայացնելուց մի քիչ եդը բուժքույրը գնումա մոդիկանումա, որ նախապատրաստի Սասմիկին վիրահատության, բայց տենումա որ դեռ քնած չի:
 
կռներում- այդ տարածքում
Բուժքույրը հարցնումա.
 
օքմի- անձ
- Հայրիկ, չես քնե՞լ:
 
ղիա տալիս- ձայն է տալիս
Սասմիկն էլ, թե.
 
ըլապոստրակ- նապաստակ
- Աղջիկ ջեն մեր գեղումը էս ժամերին քնում չեն:
 
եդնա- հետևից
 
ռաստ գալի- հանդիպում
 
քոմակ-օգնություն
 
բեզարած- հոգնած
 
չանի- կզակի
 
բնացնում- աշխատացնում
 
3.
 
Խուրջինը
 
Մի մարդ ձին վիր ա ունում, խուրջինը վրին գձում, գնումա հանդը տանձի: Որ քաղումա, խուրջինը ըռխից* հետ լցնում, ձին հեռուա կապած ըլում, խուրջինը շլակում ա, տանում ձիու կուշտը*, որ վրին գձե: Ընդիան մի չոբան ասում ա.
 
- Ա՛յտա*, էդ ու՞ր ես միչկահան ըլում*, էնա ձին կտանեիր խուրջինի կուշտը էլի:
 
Հա՜ է, աչքիս ճիշտ ես ասում,- ասումա էս մարդը, էդ խուրջինն էլի շլակում ա, տանում էլետ իրա տեղը, գնում ձին բերում, խուրջինը վրին գձում ու գնում:
 
<nowiki>*</nowiki>միչկահան ըլում- չարչարվում
 
ըռխից- բերանից
 
կուշտը- մոտ
 
Այտա- դիմելաձև
 
4.
 
Կարմրել եմ, գա՞մ
 
Մի աղչիկա ըլում, շատ գեշ, սևակրեճ: Մի օր դրանք փուռը վառած հաց թխելիս են ըլում, դրանց տուն խնամախոս են գալի: Մերն ասումա .
 
-Ա գեդինը մտած, որ տենան էտքան սև ես, ուզել չտին: Ես գնամ տենամ ինչ մարդիկ են, դու փռան ըղաքին մչա կանգնի, որ կրակն ըրեսովդ տա մի լավ կկարմրիս,նոր կգաս:
 
Ասումա ու գնումա: Էս աղջիկը փռան ըղաքին կանգնումա, համա սիրտը ճլվստինա տալի, դրա ուշքն ու միտքը տուննա .
 
- Տենաս սիրու՞ն տղա ա, թե գե՞շ:
 
Վերջը որ տենումա էլ կարում չի համբերե, ասումա.
 
- Հլա գնամ, մչա կարմրեցի, հերիք էլ ա, շատ էլ:
 
Վիր ակենում, գնում դուռը ծերպա անում, ասում.
 
- Աճի, կարմրել եմ, գա՞մ:
 
Էդ խնամըքերը ըտի մատներուն կծում են, տենում են, որ դրա վերի կուռը թամուզ ավլածա, վիր են կենում, սուսուփուս գնում:
 
Հմի, որ մի աղջիկ փռան մոտ կարմրում ա, ասում են.
 
- Տանելուդ տարին ա:
 
Վերին կուռը ավլած - խելապակաս
 
ծերպ ա անում - կիսաբաց է անում
 
ճլվստին ա տալի- թրթռում է
 
Աճի- մորը դիմելու ձև
 
սևակրեճ- սեփ-սև
 
ըղաքին- առջևը
 
մչա- այնքան5.
 
Ռայայի մարդը բաղիցը բեզարած ջարդված բաղիցը գալիսա տուն: Ռայան հացը սարքումա:
Տող 71 ⟶ 144՝
 
 
56.
 
Գսպարանց Երանոսը հարբած գնումա ճամփովը: Դիմացից իր որդի Զավեննա էլի հարբած գալիս: Երանոսը ասում է.
 
- Զավեն ջան, ճամփի մի կռնովը* գնա, որ ես էլ կարենամ անց կենամ:
 
կռնովը- մասով7.
 
Գուլասար տատի գլուխը քշերը* ցավելիսա ըլում, ամուսնուն՝ Տելեմաքին, ասումա, որ մի կոճակ տա խմի, գլխի ցավիցը ազատվի:
6.
 
Գուլասար տատի գլուխը քշերը ցավելիսա ըլում, ամուսնուն՝ Տելեմաքին, ասումա, որ մի կոճակ տա խմի, գլխի ցավիցը ազատվի:
 
Տելեմաքը մի քիչ եդը ասումա.
Տող 92 ⟶ 164՝
Տելեմաքը զարմացած պատասխանում է.
 
- Որ ըտենցա, սրանից եդը սառոչկեքի կոճակնին չիմ* կպոկեմ, քեզ կտամ, Գուլի ջան:
 
քշերը- գիշերը
 
չիմ-բոլորը
 
 
8
7.
 
Քեֆի ժամանակ գյուղացիներից մեկը Սասմիկին ասումա.
Տող 104 ⟶ 181՝
- Արաղը չի է թունդ, դու ես թիլ:
 
89.
 
Գյուղամիջում հավաքված գյուղացիները խոսում են դեսից-դենից, մեկ էլ գլուխգովան Սողոմը սկսում է իր անհավանական պատմությունները.
Տող 118 ⟶ 195՝
- Կրակելու վախտ էդ անդերը ոտով ականջը քորեր:
 
910.
 
Լոռեցու միամտություն
 
Մեզ արդեն ծանոթ Շավարշը, Չիլինգարյան Սերոժը, Մակարյան Վոլոդյան սովխոզի անասունների մար* մի բեռնատար մեքենա աղ բարձած գնում են սարը: Ալավերդին որ դուս են գալիս, որոշում են մի աղպրի քշտին կանգնին հաց ուտեն: Ուտելիքը շարում են, տենում՝ աղ չկա: Վարորդին ուղարկում են գնա մոտակա գեղերից աղ բերելու: Վարորդը եդ ա գալիս*, հետո սկսում են ծիծաղել՝ նոր են գլխի ըլում*, որ իրանց մեքենան աղ էր բարձած:
 
մար- համար
10.
 
եդ ա գալիս- վերադառնում է
 
Գլխի ըլում- հասկանում
 
11.
 
Պահակն ինչ անի
Տող 138 ⟶ 221՝
- Պահա՜կ, պահա՜կ: Պահակն ի՞նչ անի, իր համար խելոք քնած էր:
 
1112.
 
Ճանապարհի հարմարությունը
Տող 146 ⟶ 229՝
- Ապեր, բայց ճամփեն ահագին լավնա, ուզու՞մ ես արի ավտոներով գնանք:
 
1213.
 
Ամենափրկիչ ձին
Տող 152 ⟶ 235՝
Սուրեն Միքայելյանը պատմում է:
 
ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո ժողովրդի վիճակը կտրուկ վատանում է: Որոշեցի մի ձի ճարեմ՝ մտածելով որ գյուղացուն տվին հողին, իսկ այդ հողը գյուղացուց շատ հեռու էր: Մտածեցի որ մի ֆուրգուն կսարքեմ, ձիով կգնամ դաշտ, ապրուստս ձիով կբերեմ, ամեն ինչ լավ կլինի: Հարևան գյուղից մի երինջի հետ փոխանակեցի, մի ձի ունեցա: Թարսի պես ձին սարսաղ դուս էկավ. հարևան գեղից որ տրակտորի ձեն էր լսում, ձիս մեր գեղումը խրտնում էր ու բացի էդ կծող էր: Կովերը ճալու այգուց բերելիս, խոտը կովի շալակին* էի դնում, ժողովուրդը ասում էր.
 
-Սուրիկ, փաստորեն կովն աշխատի, ձին՝ ուտի:
Տող 158 ⟶ 241՝
Ճարս կտրած փորձառու մարդկերանցից խորհուրդ հարցրի: Նրանք ասին, որ ձիուն պետք է խեղդել հետևյալ ձևով բայց.
 
Երկու հոգի թոկը* գցում են ձիու վզով ու քաշում: Ձին անշնչանում , այդ ժամանակ թոկը պետք է բաց թողնել թե չէ՝ իրոք կխեղդվի:
 
Հենց տենց* էլ արի, ու էս մեթոդը դառավ սովորական ամենօրյա գործ: Բայց դե էրկու օր խելոքանում, հետո էլի խրտնում էր:
 
Էնքան էի նույն բանը արել, որ հենց թոկը ձեռս էի վիր ունում, ձին հսկանում էր արդեն գլխի գալիքը, թիլանում ու խելոք նստում էր:
 
շալակին- մեջքին
 
թոկը- պարանը
13.
 
տենց- այդպես14.
 
Սասմիկը գնում ա վիրահատության: Անզգայացնելուց մի քիչ եդը բուժքույրը գնումա մոդիկանումա, որ նախապատրաստի Սասմիկին վիրահատության, բայց տենումա որ դեռ քնած չի:
 
Բուժքույրը հարցնումա.
 
- Հայրիկ, չես քնե՞լ:
 
Սասմիկն էլ, թե.
 
- Աղջիկ ջեն մեր գեղումը էս ժամերին քնում չեն:
 
15.
 
Ռայայի մարդը բաղիցը բեզարած ջարդված բաղիցը գալիսա տուն: Ռայան հացը սարքումա:
 
Մի գդալ ճաշ ուտելուց եդը Սերոժը ձենա տալիս.
 
-Ռայա՜, էս ճաշը քու համն ունի:
 
Ռայան էլ պատասխանումա.
 
- Վայ Սերոժ ջա՜ն, ըլանիա՞:
 
Վերջաբան