Վիքիպեդիա

«Բոխի (ժախ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Պիտակներ՝ Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից
հետ եմ շրջում անորակ խմբագրումները
Տող 1.
{{Այլ կիրառումներ|Բոխի (այլ կիրառումներ)}}
[[Պատկեր:Բոխի (ժախ).jpg|right|thumb|240px]]
'''Բոխի''' ({{lang-lat|Hippomarathrum}}), ձիասամիթ, [[նեխուրազգիներ]]ի ([[հովանոցավորներ]]) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 12, Հայաստանում՝ 1 տեսակ։
'''Բոխի, Ձիասամիթ մանրապտուղ''' ({{lang-lat|Bilacunaria microcarpa}})
 
Թագավորություն՝ [[Բույսեր]],
Ենթաթագավորություն՝ [[Կանաչ բույսեր]],
Բաժին՝ [[Ծաղկավորներ]],
Ընտանիք՝ [[Հովանոցավորներ]],
Ենթաընտանիք՝ [[Նեխուրազգիներ]],
Ցեղ՝ [[Двулакунница]],
Տեսակ՝ [[Ձիասամիթ մանրապտուղ]] (ժղվրդ. Բոխի)
 
Ռուսերեն՝ [[Фенхель конский мелкоплодный]] կամ [[Двулакунница мелкоплодная]] (լատ. [[Bilacunaria microcarpa]] կամ [[Cachrys microcarpa]])
 
== Տարածումը Հայաստանում ==
Տարածված է [[Շիրակի մարզ|Շիրակի]], [[Տավուշի մարզ|Տավուշի]], [[Արագածոտնի մարզ|Արագածոտնի]], [[Արարատի մարզ|Արարատի]], [[Գեղարքունիքի մարզ|Գեղարքունիքի]], [[Սյունիք]]ի և [[Կոտայք]]իայլ մարզերում։ Աճում է չոր, քարքարոտ լանջերին՝ ոչ մեծ արեաներով։լանջերին։
 
== Բոխին հավաքելու առանձնահատկություններ ==
 
Ուշադրություն, չշփոթել. բույսն արտաքնապես շատ նման է Նարդեսին (Ферула, Նարդես)
 
Քանի որ բոխին բազմամյա, հազվադեպ հանդիպող բույս է, կարեւոր է այն հավաքելիս ցուցաբերել զգուշություն, եւ՛ որպեսզի չվնասվի ընդհանուր բույսը, եւ՛ որպեսզի ձեռք բերվի փարթամ, ուտելի բնամթերք։ Այսպես. չի կարելի պռճոկել ու արմատախիլ անել բույսն ամբողջությամ, կամ պոկել բոլոր տերեւները։ Հարկավոր է զգուշությամ պտտելով դուրս քաշել կենտրոնական ընձյուղը, որը ամենափարթամն է ու ուտելին, կամ, խոշոր բույսի դեպքում, դուրս քաշել կենտրոնականին հարակից փարթամ ընձյուղները։ Երբեք չի կարելի հավաքել ծաղկող կամ սերմնավորված ընձյուղները, քանի որ բոխին ծաղկում է շատ հազվադեպ, ու ծաղկում է հազարից մեկը։
Կենտրոնական ընձյուղները հավաքելու դեպքում կարող եք բերքահավաքը կրկնել ամեն շաբաթ, քանի որ բույսը, չփչանալով, նորից փթթում է ու նոր ընձյուղներ տալիս։
 
== Բոխին օգտագործելու առանձնահատկություններ ==
 
Բոխու մատղաշ ընձյուղ-տերեւները ուտելի են եւ օգտակար։ Դրանք կարելի է մարինացնել՝ որպես պահածո։ Կարելի է արագ թթու դնել ու օգտագործել անմիջապես։ Նաեւ կարելի է խառնել պանրի հետ՝ հորելու նպատակով։
Բավականին թանկարժեք, դժվարությամբ հավաքվող բանջար է՝ օժտված հաճելի դառնահամով, օգտակար հատկություններով։
 
== Նկարագրություն ==
Ցողունն անկյունակողավոր է, ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ մինչև 1 մ։ Տերևները գորշականաչավուն են՝ բազմակի փետրաձև կտրտված։ [[Ծաղկաբույլ]]ը հովանոց է, ծաղիկները՝ դեղին։ Ծաղկում է հուլիս-օգոստոսին։ Պտուղը ձվաձև է կամ գնդաձև։ [[Դեղաբույսեր|Դեղաբույս]] է. պարունակում է [[եթերայուղեր]], [[ալկալոիդ]]ներ։ Հաստ տերևակոթուններն օգտագործում են սննդի մեջ։ Ժախը Heracleum trachyloma fisch.et Lall. պատկանում է (Heracleum) կարգին և կապ չունի Բոխնի (Hippomarathrum), ոչ թե Բոխի (լատ.՝ Carpinus), (ղաժի, կեչազգիների ընտանիքի տերևաթափ ծառ) բույսի հետ։▼
 
Հանդիպում է [[Իրան]]ում, [[Իրաք]]ում եւ [[Կովկաս]]ում։
 
Քիմիական կազմը գրեթե ուսումնասիրված չէ։ Բույսն ունի ազդեցիկ հաճելի բույր ու տանելի դառնահամ։ Մատղաշ վիճակում ուտելի է համարվում միայն Հայաստանի որոշ մարզերում՝ որպես "սարի բանջար" (մսի ու պանրի համեմունքային հավելում, նաեւ թթու դրած, պահածոյացված վիճակում)։
 
▲Ցողունն անկյունակողավոր է, ճյուղավորվող, բարձրությունը՝ մինչև 1 մ։ Տերևները գորշականաչավուն են՝ բազմակի փետրաձև կտրտված։ [[Ծաղկաբույլ]]ը հովանոց է, ծաղիկները՝ դեղին։ Ծաղկում է հուլիս-օգոստոսին։ Պտուղը ձվաձև է կամ գնդաձև։
 
[[Դեղաբույսեր|Դեղաբույս]] է. պարունակում է [[եթերայուղեր]], [[ալկալոիդ]]ներ։ Հաստ տերևակոթուններն օգտագործում են սննդի մեջ։
 
Ժախը՝ Բոխին, չնայած ժողովրդական անվանման նմանությանը, խոտաբույս է եւ կապ չունի [[Բոխի]]՝ կեչազգիների ընտանիքի տերևաթափ ծառի հետ։
{{ՀԲ}}
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Բոխի_(ժախ)» էջից