«Ատամնաբույժ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 8.
[[Չինաստան|Չինաստանում]], ինչպես և [[Ֆրանսիա|Ֆրանսիայում]], առաջին անգամ [[Ատամնաբուժություն|ատամնաբուժությամբ]] սկսեցին զբաղվել [[Վարսահարդար|վարսավիրները]]։ Նրանք բաժանվել են երկու հստակ խմբերի՝ [[Գիլդիաներ|գիլդիա]] (փորձառու) վարսավիրների և դասական (ոչ պրոֆեսիոնալ) վարսավիրների։ Առաջին խումբը` Վարսահարդարների Գիլդիան, ստեղծվել էր` առավել կրթված և որակավորված ատամնաբուժական վիրաբույժներին դասական վարսավիրներից տարբերակելու համար։ Գիլդիայի վարսավիրները վերապատրաստվում էին բարդ վիրահատություններ կատարելու համար։ Երկրորդ խումբը` դասական վարսավիրները, որակավորված էին` իրականացնելու կանոնավոր հիգիենիկ ծառայություններ, ինչպիսիք են սափրելը և ատամի հեռացումը, ինչպես նաև հիմնական վիրահատությունը։ Այնուամենայնիվ, 1400 թվականին Ֆրանսիան ընդունեց հրամանագրեր, որոնք արգելում էին դասական վարսավիրներին զբաղվել բոլոր տեսակի վիրահատություններով։
 
Գերմանիայում, ինչպես և Ֆրանսիայում, 1530-1575 թվականներին լույս են տեսել ամբողջությամբ ատամնաբուժությանը նվիրված հրապարակումները։ [[Ամբրուազ Պարե|Ամբրոիս Պարեն]] ({{lang-en | Ambroise Paré }}), ում հաճախ անվանում էին ''վիրաբուժության հայր'', հրապարակեց իր սեփական աշխատանքը` ատամների ճիշտ խնամքի և բուժման մասին։ Ամբրոիս Պարեն ֆրանսիաի վարսավիր-վիրաբույժ էր, ով ատամնաբուժական ծառայություններ էր մատուցում բազմաթիվ ֆրանսիացի միապետերի։ Նրան է հաճախ վերագրվում վարսավիր-վիրաբույժի ստատուսի բարձրացումը<ref>{{cite web|title=Ambroise Pare|url=http://www.sciencemuseum.org.uk/broughttolife/people/ambroisepare.aspx|website=Science Museum Brought to Life|access-date=5 May 2015|archive-date=25 January 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160125130618/http://www.sciencemuseum.org.uk/broughttolife/people/ambroisepare.aspx|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|title=History of Dentistry Timeline|url=http://www.ada.org/en/about-the-ada/ada-history-and-presidents-of-the-ada/ada-history-of-dentistry-timeline|website=American Dental Association|access-date=5 May 2015}}</ref>։
 
=== Ժամանակակից ատամնաբուժություն ===
Տող 20.
1846 թվականից մինչև 1855 թվականը հայտնագործվեցին նոր ատամնաբուժական մեթոդներ, ինչպիսիք են` եթերային անզգայացման օգտագործումը վիրաբուժության մեջ և ոսկու համակցված փայլաթիթեղի մեթոդը, որը թույլ էր տալիս ոսկին կիրառել խոռոչի մեջ։
 
1859 թվականին` 26 ատամնաբույժների հանդիպումից հետո ստեղծվել է Ամերիկյան Ատամնաբուժական Ասոցիացիան։ Մոտ 1867 թվականին հիմնադրվել է առաջին ատամնաբուժական դպրոց-համալսարանական ասոցիացիան` [[Հարվարդի համալսարան|Հարվարդի]] Ատամնաբուժական Դպրոցը։ [[Լյուսի Հոբս Թեյլոր|Լյուսի Հոբս ԹելյորնԹեյլորն]] առաջին կինն էր, ով ստացավ ատամնաբույժի աստիճան։ 1880-ական թվականներին ստեղծվեց առաջին տուփով ({{lang-en| tube}}) [[Ատամի մածուկ|ատամի մածուկը]], որը փոխարինեց փոշի կամ հեղուկ ատամի մածուկների սկզբնական ձևերին։ Ատամնաբույժների շրջանում ստանդարտներ և միատարրություն հաստատելու համար ստեղծվել են նոր ատամնաբուժական խորհուրդներ, ինչպիսին էր` ատամնաբույժ-փորձագետների Ազգային Ասոցիացիան<ref name="History of Dentistry Timeline" />։ 1887 թվականին հիմնադրվեց առաջին ատամնաբուժական լաբորատորիան։ Ատամնաբուժական լաբորատորիաներն օգտագործվում են յուրաքանչյուր պացիենտի համար հատուկ [[Ատամների պրոթեզներ|ատամների պրոթեզների]] և պսակների ստեղծման համար<ref>{{cite web|url=http://www.ada.org/en/education-careers/careers-in-dentistry/dental-team-careers/dental-laboratory-technology|title=Dental Laboratory Technology|website=American Dental Association}}</ref>։ 1895 թվականի գերմանացի ֆիզիկոս [[Վիլհելմ Ռենտգեն|Վիլհելմ Ռենտգենը]] հայտնագործեց ատամնաբուժական ռենտգենը<ref>{{cite web|url=https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1901/rontgen-bio.html|title=Wilhelm Conrad Röntgen – Biographical|website=Nobelprize.org}}</ref>։
 
20-րդ դարում հայտնագործվել են նոր ատամնաբուժական մեթոդներ և տեխնոլոգիաներ, ինչպիսիք են` կերամիկական պսակները (1903), [[Նովոկաին|նովոկայինը]] (տեղային անզգայացնող, 1905), ճշգրիտ ձուլվածքները (1907), [[Ատամի խոզանակ|նելյոնե ատամի խոզանակները]] (1938), ջրի ֆտորացումը (1945), ֆտորով ատամի մածուկները (1950), օդով աշխատող ատամնաբուժական գործիքները (1957), լազերները (1960), էլեկտրական ատամի խոզանակները (1960), տնային պայմաններում [[Ատամների սպիտակեցում|ատամների սպիտակեցման]] գործիքները (1989)։ Օդի ճնշումով աշխատող ատամնաբուժական գործիքների հայտնագործությունները նոր՝ ավելի արագընթաց ատամնաբուժության սկիզբ դրեցին<ref name="History of Dentistry Timeline" /><ref>{{cite web|url=http://mydigimag.rrd.com/article/Dental+Technology+Over+150+Years%3A+Evolution+and+Revolution+/1614009/0/article.html|title=Dental Technology Over 150 Years: Evolution and Revolution|website=Journal of the Massachusetts Dental Society}}</ref>։