Վիքիպեդիա

«Վանաձոր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Հետ է շրջվում 8028273 խմբագրումը, որի հեղինակն է O'micron (քննարկում) մասնակիցը
Պիտակ՝ Հետ շրջել
Տող 333.
[[Պատկեր:Vanadzor Technology Center.jpg|մինի|260x260փքս|[[Վանաձորի տեխնոլոգիական կենտրոն|Վանաձորի տեխնոլոգիական կենտրոնը]] շարունակական աշխատանքներ է իրականացնում մարզում գործող համալսարանների ուսանողների և դասախոսների մասնակցությամբ` տեխնոլոգիական թիմեր ստեղծելու ուղղությամբ:]]
Վանաձորում գործում են թվով վեց [[բարձրագույն ուսումնական հաստատություն]]ներ՝ [[Հայաստանի Պետական Ճարտարագիտական Համալսարան|Հայաստանի պետական ճարտարագիտական համալսարանի]] Վանաձորի մասնաճյուղը, [[Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան|Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի]] Վանաձորի մասնաճյուղը, [[Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարան|Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի]] Վանաձորի մասնաճյուղը, «Մխիթար Գոշ» միջազգային համալսարանը, Մոսկվայի պետական մանկավարժական համալսարանի Վանաձորի մասնաճյուղն ու [[Վանաձորի պետական համալսարան]]ը, ինչպես նաև ուսումնարաններ, երաժշտական, գեղարվեստի և սպորտային դպրոցներ։
[[Պատկեր:Vanadzor State university.jpg|ձախից|մինի|258x258px256x256փքս|[[Վանաձորի պետական համալսարան|Հովհաննես Թումանյանի անվան Վանաձորի պետական համալսարանը]] [[Լոռու մարզ|Լոռու մարզի]] մայր բուհն է։ Հիմնադրվել է [[1969|1969 թվականին]]։]]
[[Վանաձորի պետական համալսարան|Վանաձորի Հովհաննես Թումանյանի անվան պետական համալսարանը]] [[Լոռու մարզ|Լոռու մարզի]] մայր [[Բարձրագույն ուսումնական հաստատություն|ուսումնական հաստատությունն]] է։ Բուհում ուսումնական ամենամեծ ստորաբաժանումները ֆակուլտետներն են՝ [[Բանասիրություն|բանասիրական]], [[Աշխարհագրություն|պատմաաշխարհագրական]], [[Մանկավարժություն|մանկավարժության]], [[Կենսաքիմիա|կենսաբանաքիմիական]] և [[Մաթեմատիկա|ֆիզիկամաթեմատիկական]]<ref>{{Cite web|url=https://www.vsu.am/vph/karucvacq|title=Կառուցվածք - Վանաձորի պետական համալսարան|website=www.vsu.am|accessdate=2021-07-24}}</ref>։ ՎՊՀ-ի կրթական ծառայությունների մեջ է մտնում հանրակրթությունը ([[ՎՊՀ հենակետային վարժարան|Վանաձորի պետական համալսարանի հենակետային վարժարանի]] կարգավիճակով), [[Միջին մասնագիտական կրթություն (ՄՄԿ)|միջին մասնագիտական]] ուսումը (քոլեջ) և, իհարկե, բուհական կրթությունը։ Ուսումնագիտական գործընթացը կազմակերպվում է 22 մասնագիտական ամբիոնների միջոցով։
 
Տող 341.
 
Քաղաքում գործում են թվով 10 [[Գրադարան|հանրային գրադարաններ]], որոնցից 4-ը նախատեսված է մանկահասակ ընթեցողների համար<ref name=":10" />։
 
== Առողջապահություն ==
[[Պատկեր:Վանաձորի բժշկական կենտրոն.jpg|մինի|280x280փքս|[[Շտապ բժշկական օգնություն|Շտապ բժշկական օգնության ծառայության]] մեքենաները Վանաձորի բժշկական կենտրոնի հարևանությամբ։]]
Առողջապահության ոլորտը մեծ նշանակություն ունի քաղաքային համայնքի սոցիալ-տնտեսական զարգացման տեսանկյունից։ [[Առողջապահություն|Առողջապահության]] ոլորտում գերակա է համարվում առաջնային բուժօգնությունը։ Ծրագրային մակարդակով հատուկ կարևորվում են մոր և մանկան առողջության պահպանումը, մանկական հիվանդանոցային և շտապ օգնության ծառայությունների արդիականացումը, ինչպես նաև վարակիչ և կառավարելի ոչ վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման խնդիրները։
 
Վանաձոր քաղաքը սպասարկող առողջապահական կազմակերպություններից են Վանաձորի բժշկական կենտրոնը (տարողությունը՝ 190 մահճակալ) և Վանաձորի ինֆեկցիոն հիվանդանոցը (տարողությունը՝ 45 մահճակալ)։ Երկու հիվանդանոցներում բժիշկների և այլ աշխատողների ընդհանուր թիվը կազմում է համապատասխանաբար 495 և 48: Քաղաքում գործում է նաև պոլիկլինիկաներ՝ «Գուգարք» կենտրոնտրոնական պոլիկլինիկա, ինչպես նաև Վանաձորի թիվ 1, 3, 4, և 5 պոլիկլինիկաները։ Մասնագիտացված հաստատություններից պետական ֆինանսավորմամբ գործում են Լոռու մարզային հոգենյարդաբանական դիսպանսերն ու Լոռու մարզային արյան փոխներարկման կայանը։ Մասնավոր բժշկական կենտրոններ են «էկոսենս»-ը, «Նորմեդ» բժշկական կենտրոնի Վանաձոր մասնաճյուղը, ինչպես նաև երկու տասնյակից ավելի ատամնաբուժարաններ:
 
Վանաձորի բժշկական կենտրոնը Լոռու մարզի ամենամեծ և մարզկենտրոնի միակ հիվանդանոցն է, որի բազմապրոֆիլ լինելը հնարավորություն է տալիս բժշկական ծառայություն մատուցել ամենատարբեր հիվանդությունների դեպքում, իրականացնել համալիր բուժում: Ընկերության գործունեության հիմնական տեսակն է բուժօգնությունը և սպասարկումը: Նշված գործունեությունը ներառում է հիվանդանոցային, արտահիվանդանոցային և շտապ բուժօգնության ծառայություն<ref>{{Cite web|url=https://www.doctors.am/institution/vanadzori-bzhshkakan-kentron|title=Վանաձորի բժշկական կենտրոն|website=www.doctors.am|language=hy|accessdate=2021-07-27}}</ref>:
 
== Սպորտ ==
{{հիմնական|Սպորտը Հայաստանում}}
{{հիմնական|Սպորտը Հայաստանում}}Վանաձորում գործում են մի շարք սպորտային կազմակերպություններ, որոնք էլ ժամանակի ընթացքում կերտել են քաղաքի սպորտային ավանդույթները։ Դրանցից նշանավոր են «Օլիմպիական հերթափոխի մենապայքարային մարզաձևերի մարզադպրոց», «Ֆուտբոլի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Ծանրամարտի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Ալբերտ Ազարյանի անվան «Կենտրոն» համալիր մարզադպրոց», «Շախմատի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Մենապայքարային մարզաձևերի մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Տարոն» համալիր մարզադպրոց», «Աթլետիկայի օլիմպիական հերթափոխի մանկապատանեկան մասնագիտացված մարզադպրոց», «Լողի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Ձմեռային մարզաձևերի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց» համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպություններ, որտեղ մարզվում են շուրջ 2450 մարզիկներ: Պետական ֆինանսավորմամբ Վանաձորում գործում են մարզական ակումբներ, ինչպես նաև բռնցքամարտի մանկապատանեկան մարզադպրոց։ ▼
[[Պատկեր:FC Lori.jpg|մինի|253x253փքս|«Լոռի» ՖԱ-ի կազմը Հայաստանի բարձրագույն խմբի առաջնության (2019-20) «Լոռի-Արարատ Արմենիա» հանդիպումից առաջ։]]
[[Պատկեր:Lori, Vanadzor ski resort.jpg|ձախից|մինի|258x258փքս|Վանաձորի լեռնադահուկային առողջարան]]
▲{{հիմնական|Սպորտը Հայաստանում}}Վանաձորում գործում են մի շարք սպորտային կազմակերպություններ, որոնք էլ ժամանակի ընթացքում կերտել են քաղաքի սպորտային ավանդույթները։ Դրանցից նշանավոր են «Օլիմպիական հերթափոխի մենապայքարային մարզաձևերի մարզադպրոց», «Ֆուտբոլի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Ծանրամարտի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Ալբերտ Ազարյանի անվան «Կենտրոն» համալիր մարզադպրոց», «Շախմատի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Մենապայքարային մարզաձևերի մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Տարոն» համալիր մարզադպրոց», «Աթլետիկայի օլիմպիական հերթափոխի մանկապատանեկան մասնագիտացված մարզադպրոց», «Լողի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց», «Ձմեռային մարզաձևերի մասնագիտացված մանկապատանեկան մարզադպրոց» համայնքային ոչ առևտրային կազմակերպություններ, որտեղ մարզվում են շուրջ 2450 մարզիկներ: Պետական ֆինանսավորմամբ Վանաձորում գործում են մարզական ակումբներ, ինչպես նաև բռնցքամարտի մանկապատանեկան մարզադպրոց։մարզադպրոց<ref name=":222">{{Cite book|url=http://vanadzor.am/vanadzor/uploads/2017/08/Vanadzor-LEAPs_arm.pdf|title=Վանաձոր քաղաքի շրջակա միջավայրի պաշտպանության գործողությունների ծրագիր|last=Նունե Հարությունյան, Տիգրան Օգանեզով, Դշխուհի Սահակյան, Էվելինա Ղուկասյան, Մետաքսյա Դավթյան|year=2017|location=Վանաձոր|pages=45-47 (մարզական կյանք)}}</ref>։
Ինչպես խորհրդային շրջանում, այնպես էլ Հայաստանի անկախ Հանրապետության պայմաններում վանաձորցիներն աչքի են ընկել օլիմպիական խաղերում, աշխարհի, Եվրոպայի առաջնություններում, ինչպես նաև միջազգային տարբեր որակավորման մրցաշարերում ունեցած հաջողություններով։ Վանաձորից են սերում աշխարհի գավաթակիր Ստեփան Սարգսյանը, օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր Հրաչիկ Ջավախյանը, աշխարհի հնգակի չեմպիոն Գագիկ Ղազարյան, աշխարհի և Եվրոպայի եռակի չեմպիոն Հովիկ Մանուկյանը, աշխարհի բազմակի գավաթակիր, Եվրոպայի առաջնության հաղթող Տիգրան Կիրակոսյանը, շախմատի աշխարհի միջազգային գրոսմաստեր Սամվեր ՏերՍահակյան, ԽՍՀՄ բազմակի, Եվրոպայի կրկնակի չեմպիոն և աշխարհի գավաթակիր Սամսոն Խաչատրյան, պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկ Վիկ (Վախթանգ) Դարչինյան, Եվրոպայի երիտասարդների առաջնության հաղթող և գավաթակիր Գոռ Հարությունյանը, Եվրոպայի երիտասարդների առաջնության հաղթող Գարիկ Հարությունյանը, հաշմանդամ մարզիկ, խուլ-համրերի հունահռոմեական ըմբշամարտի աշխարհի առաջնության հաղթող Սենիկ Սերոբյանը, ինչպես նաև վաստակավոր մարզիչներ Հակոբ Գենջյանը, Գևորգ Միսակյանը, Սուրիկ Միրզոյանը, Գուրգեն Գևորգյանը, Բախշիկ Սարոյանը, Աղասի Գալստյանը, Վազգեն Բադալյանը, Զավեն Էվոյանը, Ժորա Հովհաննիսյանը, Արամ Խանզատյանը, Արշակ Ռամազյանը և Նաիրի Մաթևոսյանը: Վանաձորում է ծնվել ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ Ալբերտ Ազարյանը՝ «Ազարյանական խաչ»-ի հեղինակը։▼
 
▲Ինչպես [[Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|խորհրդային շրջանում]], այնպես էլ [[Հայաստանի Հանրապետություն|Հայաստանի անկախ Հանրապետության]] պայմաններում վանաձորցիներն աչքի են ընկել [[Օլիմպիական խաղեր|օլիմպիական խաղերում]], աշխարհի, Եվրոպայի առաջնություններում, ինչպես նաև միջազգային տարբեր որակավորման մրցաշարերում ունեցած հաջողություններով։ Վանաձորից են սերում աշխարհի գավաթակիր, ըմբիշ [[Ստեփան Սարգսյան|Ստեփան Սարգսյանը]], [[Օլիմպիական խաղերի հայ մեդալակիրների ցանկ|օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր]] [[Հրաչիկ Ջավախյան|Հրաչիկ Ջավախյանը, աշխարհի հնգակի չեմպիոն Գագիկ Ղազարյան, աշխարհի և Եվրոպայի եռակի չեմպիոն Հովիկ Մանուկյանը, աշխարհի բազմակի գավաթակիր, Եվրոպայի առաջնության հաղթող Տիգրան Կիրակոսյանը]], շախմատի աշխարհի միջազգային գրոսմաստեր [[Սամվել Տեր-Սահակյան|Սամվեր ՏերՍահակյանՏեր-Սահակյանը]], ԽՍՀՄ բազմակի, Եվրոպայի կրկնակի չեմպիոն և աշխարհի գավաթակիր [[Սամսոն Խաչատրյան|Սամսոն Խաչատրյանը]], պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկ [[Վիկ Դարչինյան|Վիկ (Վախթանգ) Դարչինյան, Եվրոպայի երիտասարդների առաջնության հաղթող և գավաթակիր Գոռ Հարությունյանը, Եվրոպայի երիտասարդների առաջնության հաղթող Գարիկ ՀարությունյանըԴարչինյանը]], հաշմանդամ մարզիկ, խուլ-համրերի հունահռոմեական ըմբշամարտի աշխարհի առաջնության հաղթող Սենիկ Սերոբյանը, ինչպես նաև վաստակավոր մարզիչներ Հակոբ Գենջյանը, Գևորգ Միսակյանը, Սուրիկ Միրզոյանը, Գուրգեն Գևորգյանը, Բախշիկ Սարոյանը, Աղասի Գալստյանը, Վազգեն Բադալյանը, Զավեն Էվոյանը, Ժորա Հովհաննիսյանը, Արամ Խանզատյանը, Արշակ Ռամազյանը և Նաիրի Մաթևոսյանը: Վանաձորում է ծնվել ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ [[Ալբերտ Ազարյանը՝Ազարյան|Ալբերտ Ազարյանը]]՝ «Ազարյանական խաչ»-ի հեղինակը։հեղինակը<ref name=":222" />։
 
Վանաձորը շարունակաբար մասնակցելմասնակցում է [[Համահայկական խաղեր|համահայկական խաղերին]]: [[Հայաստանի վարչական բաժանում|Հայաստանի մարզերում]] և [[Արցախի Հանրապետություն|Արցախում]] անցկացվող «Մարզական փառատոն» մրցույթ-ստուգատեսում Վանաձոր քաղաքը 5 անգամ ճանաչվել է հաղթող<ref name=":222" />:
 
Վանաձորի ամենատարածված սպորտաևերի թվում է ֆուտբոլը։[[Ֆուտբոլ|ֆուտբոլը]]։ [[Վանաձորի քաղաքային մարզադաշտ|Վանաձորի քաղաքային մարզադաշտից]] բացի 2016 թվականից «Տարոն 4» թաղամասում շահագործման է հանձնվել նաև Լոռու ֆուտբոլի ակադեմիան։ Վանաձորցիների կողմից հիմնադրված [[Լոռի ՖԱ|«Լոռի» ֆուտբոլային ակումբը]] հայկական ֆուտբոլի նորեկ ակումբերից է։ Ակումբը կատարել է իր նորամուտը [[Հայաստանի Առաջին խումբ (ֆուտբոլ)|Հայաստանի առաջին խմբի]] առաջնությունում՝ 2017 թվականի օգոստոսի 14-ին կայացած [[Փյունիկ-2 (ֆուտբոլային ակումբ)|«Փյունիկ-2» ֆուտբոլային ակումբի]] դեմ խաղում։
 
== Տնտեսություն ==
Տող 383 ⟶ 393՝
=== Զբոսաշրջություն ===
{{Հիմնական|Զբոսաշրջությունը Հայաստանում}}
 
== Տրանսպորտ և կապ ==
 
== Արտաքին հարաբերություններ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Վանաձոր» էջից