«Չինաստանի պատմություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
No edit summary |
||
Տող 33.
== Կայսրություններ ==
<!-- Արտատպվում է գերմաներեն վիքիպեդիայի Kaiserzeit բաժնից -->
[[Չինական կայսրություններ]]ի ավելի քան 2000-ամյա պատմության մեջ եղել են ինչպես կայուն ժամանակներ` զուգորդված քոչվոր ցեղերի հարձակումներով (հիմնականում հյուսիսային շրջաններից), այնպես էլ դինաստիաների միջև բախումներ, որոնց պատճառով առաջացել են երկարամյա պառակտումներ։<br />
Չինական ավանդական պատմագրության մեջ մեծ տեղ է հատկացնում հիմնական (կարևոր) դինաստիաների պատմության նկարագրությանը, իսկ պառակտման ժամանակները ստորադասված են։ Ստորև նկարագրված է բոլոր ժամանակաշրջանների դինաստիաների համռոտ պատմությունը։
Տող 38 ⟶ 39՝
=== Ցին-դինաստիա (ՔԱ 221–207 թթ.) ===
{{main|Ցին կայսրություն}}
▲[[Պատկեր:Qin.jpg|մինի|Քին-դինաստիայի ժամանակաշրջանի Չինաստանի տարածքային ընդարձակումը]]
[[Ցին կայսրություն]]ը ''Չժու-դինաստիայի'' անկման արդյունքում կազմավորված 7 թագարություններից մեկն էր։ Թագավորությունում առկա էր արդյունավետ կառավարման համակարգ և գյուղացիների կյանքը կարգավորող չափազանց խիստ օրենսդրություն։ Քաղաքական գործիչ, փիլիսոփա և գործարար [[Լյուի Բուվեյ]]ը ինտրիգների միջոցով հասնում է այն բանին, որ ''Չժուանգսիանգ'' արքայազնը ժառանգում է իշխանական գահը և Բուվեյին նշանակում է կանցլեր։ Արքայզնի մահից հետո թագավոր է դառնում նրա որդին՝ ''Չժաո Չժենգը'', որն առանձնանում էր առանձնակի դաժանությամբ։ Վերջինիս դեմ տեղի են ունենում թագավորի մի քանի անհաջող մահափորձեր։ Չժենգը ռազմական արշավանքներ է կատարում հարևան կայսրությունների դեմ և 221 թ. հասնում է թագավորության միավորմանը։ Նա թագադրվում է, որպես առաջին կայսր և ինքն իրեն կոչում է [[Ցի Շի Հուանգ|Քին Շիհուանդի]] («Քինի առաջին աստվածային կայսր»)։ Այնուհետև միավորված կայսրությւոննում իրականցվում են մի շարք բարեփոխումներ։ Ամբողջ Չինաստանը սկսվում է կառավարել Քինի կայսրության արդյունավետ կառավարման համակարգով։ Դրանից բացի ստանդարտեցվում են Չափի կշռի միավորները, իսկ [[Լի Սի]] նախարարը միավորում է գիրը։
Տող 45.
<!--
210 v. Chr. starb Kaiser Qin Shihuangdi. Er wurde in einer großen Anlage beigesetzt, die berühmte [[Mausoleum Qin Shihuangdis|Terrakottaarmee]] ist eine seiner Grabbeigaben (und eine so unbedeutende, dass sie in der Geschichtsschreibung nicht einmal Erwähnung fand). Sein Grab ist bislang ungeöffnet; die bisherigen Erkundungen ergaben, dass es angeblich nicht von [[Grabräuber]]n angetastet worden sein soll. Kurz nach seinem Tod kam es unter seinem Sohn zu Aufständen der Bauern, die in einem Bürgerkrieg zur Gründung der [[Han-Dynastie]] führten. -->[[Պատկեր:Han2.jpg|մինի|Հան-դիանստայի տարածքը]]
=== Հան-դինաստիա (ՔԱ 206- ՔՀ 220) ===
[[Պատկեր:HanHorse.jpg|մինի|Հան-ժամանակաշրջանի ձիու քանդակ|ձախից]]{{main|Հան-դինաստիա}}Հաշվի առնելով երկրում ստեղծված ծանր կացությունը, առաջին Հան-կայսրերը փորձում էին ցածր հարկերի և հողերի լայնամաշտաբ մասնավորեցման շնորհիվ մեղմել իրավիճակը։ Այս միջոցառումները հաջողությամբ են պսակվում և Հան-կայսրությունը դառնում է կայսերական դարաշրջանի ծաղման շրջան։ Ի վերջո Հան-դինաստիայի ռազմական և տնտեսական կարողություններն այնքան են հզորանում, որ այսուհետև [[Չինացիներ|չինացի ժողովուրդը]] նույնացվում է ''Հան-չինացիների'' հետ։▼
▲Հաշվի առնելով երկրում ստեղծված ծանր կացությունը, առաջին Հան-կայսրերը փորձում էին ցածր հարկերի և հողերի լայնամաշտաբ մասնավորեցման շնորհիվ մեղմել իրավիճակը։ Այս միջոցառումները հաջողությամբ են պսակվում և Հան-կայսրությունը դառնում է կայսերական դարաշրջանի ծաղման շրջան։ Ի վերջո Հան-դինաստիայի ռազմական և տնտեսական կարողություններն այնքան են հզորանում, որ այսուհետև [[Չինացիներ|չինացի ժողովուրդը]] նույնացվում է ''Հան-չինացիների'' հետ։
Այսպես այդ ժամանակ ներկայիս հարավային չինաստանի ժողովուրդները միանում են Չինաստանին (Կանտոնի (Գուանգչժու) նվաճումը ՔԱ 111 թ.)<!-- So fällt in ihre Regierungszeit die Angliederung der Volksgruppen im heutigen Südchina (111 v. Chr. Eroberung von [[Guangzhou|Kanton]]), ->
Տող 68 ⟶ 63՝
== Երեք կայսրությունների ժամանակաշրջան (220-280 թթ.) ==
[[Պատկեր:Sanguo.jpg|մինի|250px|աջից|Երեք կայսրությունները]]{{main|Երեք կայսրությունների ժամանակաշրջան}}<!-- Վերջին Հան-կայսր ''Սիանդիի'' տապալումից դեռ շատ առաջ նա -->Կենտրոնացված իշխանություն այլևս գոյություն չուներ, ու առանձին տարածքներում իշխում էին տարածաշրջանային իշխանները, որոնք սկզբում գործում էին մի դաշինքի մեջ, սակայն շատ ցանցած սկսեցին պատերազմել իրար դեմ։▼
▲<!-- Վերջին Հան-կայսր ''Սիանդիի'' տապալումից դեռ շատ առաջ նա -->Կենտրոնացված իշխանություն այլևս գոյություն չուներ, ու առանձին տարածքներում իշխում էին տարածաշրջանային իշխանները, որոնք սկզբում գործում էին մի դաշինքի մեջ, սակայն շատ ցանցած սկսեցին պատերազմել իրար դեմ։
<!--
| |||