Վիքիպեդիա

«Մասնակից:Soghomon Matevosyan/Ավազարկղ5»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Հոգևորականխաչքար
| անվանում = Թոդոսի խաչքար
| Ավազանի անունը = Հակոբ Ա եպիսկոպոս
| պատկեր = Qaradaran, khachkar 01.jpg
| Պատկեր =
| պատկերի չափ = 300 px
| անվանումը =
| alt =
| Եկեղեցի = {{դրոշավորում|Հայ առաքելական եկեղեցի}}
| պատկերի նկարագրություն = Թոդոսի խաչքար
| Անուն1= [[Տաթևի վանք]]
| երկիր = [[Հայաստանի Հանրապետություն]]
| Տիտղոս = Եպիսկոպոս
| lat_deg = | lat_min = | lat_sec = | lat_dir =
| Կառավարման սկիզբ = 918 թվական
| lon_deg = | lon_min = | lon_sec = | lon_dir =
| Կառավարման ավարտ = 958 թվական
| CoordAddon =
| Նախորդող =
| CoordScale =
| Հաջորդող =
| տարածաշրջան = [[Անգեղակոթ]] գյուղից 0.5 կմ արևմուտք, Անգեղակոթ - [[Շաղատ (գյուղ)|Շաղատ]] ճանապարհից աջ՝ [[Սուրբ Վարդան եկեղեցի (Անգեղակոթ)|Սուրբ Վարդան եկեղեցու]] բակում, գետնին պարկեցված։
| Ծննդյան ամսաթիվ = 9-րդ դարի վերջ
| սկզբնական տեղադրություն = [[Սյունիքի մարզ]]ի [[Անգեղակոթ]] գյուղի հյուսիսային եզրին, բարձունքի վրայի գերեզմանոց։
| Ծննդավայր =
| տեղադրություն = Խաչքարը հենած է [[Անգեղակոթ]] գյուղից 0.5 կմ արևմուտք, Անգեղակոթ - [[Շաղատ (գյուղ)|Շաղատ]] ճանապարհից աջ՝ [[Սուրբ Վարդան եկեղեցի (Անգեղակոթ)|Սուրբ Վարդան եկեղեցու]] բակում, գետնին պարկեցված։
| Մահացել է = 958 թվական
| վիճակ = կանգուն
| Վախճանի վայրը =
| ժառանգության կարգավիճակ = Պատմաճարտարապետական հուշարձան
| ազգություն =
| նվիրված = Նվիրված է պատ։
| Կրթություն =
| խաչագործ = Խաչքագործն անհայտ է։
| Ձեռնադրություն =
| պատվիրող = Խաչքարի պատվիրատուներն են Նուրփաշն ու Գորգիկ եղբայրները։
| Հոգևոր աստիճան =
| ճարտարապետական ոճ = [[Հայկական ճարտարապետություն]]
| Պարգևներ =
| տարեթիվ = 11-րդ դար
| Ստորագրություն =
| երկարություն = 88 սմ
| վիքիպահեստ =
| լայնություն = 15 սմ
| բարձրություն = 171 սմ
| զարդաքանդակի նկարագրություն = Խաչքարը քանդակ չունի։
| նյութ = բազալտ
| մակերես =
| արձանագրություն = Խաչքարը ունի արձանագրություններ։
| Վիքիպահեստ = Qaradaran
}}
 
'''Թոդոսի խաչքար''', գտնվում է [[Հայաստանի Հանրապետություն|Հայաստանի Հանրապետության]] [[Սյունիքի մարզ]]ի [[Անգեղակոթ]] գյուղից 0.5 կմ արևմուտք, Անգեղակոթ - [[Շաղատ (գյուղ)|Շաղատ]] ճանապարհից աջ՝ [[Սուրբ Վարդան եկեղեցի (Անգեղակոթ)|Սուրբ Վարդան եկեղեցու]] բակում, գետնին պարկեցված։ Հաշվառված է ՀՀ պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պետական ցանկում (9.6/32.12)<ref>[https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=36406 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍՅՈՒՆԻՔԻ ՄԱՐԶԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ԱՆՇԱՐԺ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱԿԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ]</ref>։
'''Հակոբ Ա եպիսկոպոս''', հայ հոգևորական՝ Սյունաց եպիսկոպոս։ Աթոռակալել է 918-958 թվականներին:
 
== Տեղադրություն ==
== Կենսագրություն ==
Հակոբ Ա եպիսկոպոսը [[Հովհաննես Ե Դրասխանակերտցի|Տեր Հակոբը Հովհաննես Ե Դրասխանակերտցի կաթողիկոսի]] (898–929) ազգականներից էր՝ եղբորորդին<ref>Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, գլ. ԽԸ, էջ 184</ref>: Նա Դվինից էր և մինչև Սյունյաց մետրոպոլիտական աթոռի հովվապետ ձեռնադրվելը ծառայում էր Դվինի կաթողիկոսարանում որպես սենեկապետ, կաթողիկոսի գործակալ և համարվում էր շարքային կրոնավորների ավագ:
 
Խաչքարը նախկինում գտնվում էր [[Անգեղակոթ]] գյուղի հյուսիսային եզրին, բարձունքի վրայի գերեզմանոցում։ Ներկույմս խաչքարը տեղափոխվել է
== Կարծիքներ ==
Հայ եկեղեցական պատմագրության մեջ արժանացել է հակասական գնահատականների՝ ծայրահեղ վտանգավորից մինչև իմաստունն ու հանճարեղը: Մի շարք հեղինակների երկերում նա հորջորջվում է «ապստամբ», «հերձուածող» «խռովարար» մականուններով<ref>Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, Ի լոյս ընծայեաց Մկրտիչ Էմին, Մոսկվա, 1861, գլ. ԾԱ, էջ 200, 201, գլ. ՀԱ, էջ 364</ref><ref>Կիրակոս Գանձակեցի. Պատմություն հայոց, աշխատասիրությամբ Կ. Ա. Մելիք-Օհանջանյանի, Երևան, 1961, էջ 86</ref><ref>Հաւաքումն Պատմութեան Վարդանայ վարդապետի, Վենետիկ, 1862, էջ 89</ref><ref>Տեառն Անանիայի Հայոց կաթողիկոսի Յաղագս ապստամբութեան տանն Աղուանից.– «Արարատ», 1897, թիվ Գ, էջ 130, 132, 141</ref>: Մեղադրվում է նույնիսկ Թոնդրակյան շարժմանը և քաղկեդոնականությանը հարելու մեջ: Մեկ այլ տեղ էլ մեծարվում է «այր անձնեայ և սեգ, բնութեամբ ազատ և բանիւ ճոխ, հանճարով պայծառ» խոսքերով<ref>Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, գլ. ԾԱ, էջ 201</ref>:
 
== Նկարագրություն ==
[[Ստեփանոս Օրբելյան]]ը նրան բնութագրում է որպես արտաքին ակնառու բարեմասնություններ և հարուստ ներաշխարհ ունեցող անձնավորություն. {{քաղվածք|«Այր բարձրահասակ և գեղեցկատեսիլ, հանճարեղ և իմաստուն քաղցրաբարոյ և
հեզամիտ, լի ամենայն առաքինութեամբ»|Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, գլ. ԽԸ, էջ184}}:
 
Խարքարի չափերն է 1.71x0.82-0.88x0.15 մետր: Թույլ շեշտված քիվի կենտրոնում ունի խաչաքանդակ, հիմնախաչը ներառված է հիմքում ուղղանկյուն, վերևում սրածայր խորանում. հորիզո նա կան խա չա թևերի վերնամասում խաղողի զույգ ողկույզներ են, իսկ ար մավազարդի ելուստներն ավարտվում են խաչեր պարզած զույգ ձեռքերի տեսքով (խաչ բուռ): Խաչքարի ստորին մասը հարդարված է 8 ու 6 թերթանի վարդյակներով և հավերժության խորհրդանիշով<ref> Հասրաթյան Մ. Ս., Տեղ գյուղի միջնադարյան հուշարձանները, «Պատմա-հնագիտական ուսումասիրություններ», Եր., 1985, էջ 242, աղ. 1</ref>:
Սյունյաց գահերեց [[Սմբատ Ա Սյունի|իշխան Սմբատի]]<ref>Ղ. Ալիշան. Սիսական, Վենետիկ, 1893, էջ 17</ref><ref>Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, գլ. ԾԸ, էջ 232–233</ref> խնդրանքով, [[Սահակ Սևադա|Սահակ իշխանի]] եղբայրն էր, Հակոբը մետրոպոլիտ է ձեռնադրվել հենց Հովհաննես Դրասխանակերտցի կաթողիկոսի կողմից 918 թվականին և աթոռակալել է մինչև 958 թվականը<ref>Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, գլ. ԽԸ, էջ 184, գլ. ՀԱ, էջ 36</ref>` այդ պաշտոնում փոխարինելով Տեր-Հովհաննեսին<ref>Ըստ Սյունիքի եպիսկոպոսական գավազանագրքի՝ Հովհաննես 5-րդ եպիսկոպոսը վերակառուցել է Տաթևի վանքը և աթոռակալել է 885–918 թվականներ</ref><ref>Մ. Օրմանյան. Ազգապատում, հ. Ա, Էջմիածին, 2001, սյունակ 1244,</ref><ref>Ստեփանոս Օրբելյան. Սյունիքի պատմություն, թարգմանությունը, ներածությունը և ծանոթագրությունները Ա. Աբրահամյանի, Երևան, 1986, էջ 456, ծան. 487</ref><ref>Ըստ Ղ. Ալիշանի՝ Հովհաննեսը հովվել է 882–918 թվականներին, Ղ. Ալիշան. Սիսական, Վենետիկ, 1893, էջ 20</ref>:
 
== Վիմական արձանագրություն ==
== Շինարարական գործունեություն ==
Անկանոն փորագրությամբ աչքի ընկնող ար ձանա գրությու նը զբաղեց նում է խաչքարի արտաքին գրեթե ողջ մակերեսը, 16 տող<ref>Պետրոսյան Հ., Խաչքար. ծագումը, գործառույթը, պատկերագրությունը, իմաստաբանությունը, Եր., 2008, էջ 197</ref>.
[[Պատկեր:Ցաքուտի Եկեղեցի.jpg|մինի|ձախից|Ցաքուտի եկեղեցի|alt=]]10-րդ դարի առաջին տասնամյակներին Սյունյաց եպիսկոպոսարանը Հայաստանի ավատական խոշոր կազմակերպություններից մեկն էր: Տիրանալով Տաթևի վանքի շրջակա գյուղերին` Սյունյաց եպիսկոպոսները ձեռնամուխ են լինում խոպան հողերի մշակմանը: 932 թվական Հակոբ եպիսկոպոսը բանակցություններ է վարում Փիլիպե 2-րդ գահերեց իշխանի հետ և նրանից 12 հազար դրամով ու մեկ «մեծագին գոհարով» գնում է Վարարակի ակունքը<ref>Դա այժմյան Գորիս քաղաքի Ակներ կոչված վայրից բխող ջուրն է, որ թափվում է [[Որոտան]] գետը: Ստեփանոս Օրբելյան. Սյունիքի պատմություն, էջ 475, ծան. 73</ref><ref>Գ. Գրիգորյան. Սյունիքի վանական կալվածատիրությունը IX–XIV դարերում, Երևան, 1973, էջ 112</ref>: Կառուցելով մոտ 29 կմ երկարություն ունեցող Վարարակի ջրանցքը՝ ոռոգելի է դարձնում [[Որոտան]] գետի ձախ ափին գտնվող Ցաքուտ անունով խոպան դաշտի, այնտեղ գտնվող եկեղեցու հողերը<ref>ս Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, գլ. ԽԸ, էջ 185</ref>: Արձանագրության մեջ Փիլիպեն շեշտում է, որ Հակոբը {{քաղվածք|«վճարեաց զամենայն գինն ողջամբ»|Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, էջ 18}}:
 
ՅԱՆՈՒՆ ԱՅ, ԵՍ՝ ՆՈՒՐՓԱՇ ԵՒ ԳՈՐԳԻԿ ԴԵՌԱՅԲՈՅՍ ՏՂԱՅՔ, ԿԱՆԿՆԵՑԱՔ ԶԽԱՉՍ Ի ՓՐԿՈՒԹԻ[ՒՆ] ՀՕՐ ՄԵՐ՝ ԹԱԴՈՍԻՆ, ՀՕՐԵՂԲԱՒՐ՝ ՏՐ ՄԿՐ[Տ]ՉԻՆ ԵՒ ՄՕՐ ՈՒ ԴՕՆԴԻՇԻՆ, ՈՎ ԿԱՐԴԱՅՔ ՅԻՇԵՑԷՔ Ի ՔՍ ԹՎ[ԻՆ]:ՊԿԹ: (1420):
[[Պատկեր:18 Շատիվանք Emma YSU.jpg|մինի|ձախից|Շատիվանք|alt=]]Կառուցված ջրանցքի շնորհիվ այդ փշածածկ վայրը դառնում է «վարդուտ»: Այդ առթիվ Օրբելյանը արձանագրում է. {{քաղվածք|«Տնկեաց բազում այգիս և որթս սորեկս, էարկ տունկս զանազան պտղաբերաց՝ ձիթենիս և թզենիս և նռնենիս և յամենայն մրգաբերաց արար դրախտս զարմանալիս, և զարդարեալ զբոլոր վայրն ընդարձակագոյն թանձրախիտ ծառովք և քաջուղէշ որթովք ի վայելումն եղբայրութեանն և ի պէտս ամենայն կարօտելոց և աղքատաց<ref>Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, էջ 18</ref>»}}:
 
Համաձայն արձանագրության՝ դեռևս երիտասարդ Նուրփաշն ու Գորգիկը 1420 թվականին խաչքար են կանգնեցրել իրենց ծնողների, ինչպես նաև հորեղբայր տեր Մկրտչի և Դոնդիշի հոգիների փրկության համար:
Կարևորելով իր կառուցած ջրանցքի նշանակությունը՝ Հակոբ եպիսկոպոսն արձանագրության մեջ սահմանում է նաև ջրանցքից օգտվելու կարգը և նշում շրջակա այն գյուղերի անունները, որոնք իրավունք չունեն օգտվել վանքապատկան ջրանցքից. {{քաղվածք|«Եւ չկայ այս ջրոյս հաշիւ ոչ Նորեցեաց, ոչ Խոտանեցեաց, ոչ Շնհէրացեաց կամ Հալեցեաց, ոչ այլ մարդոյ, ոչ յարտ կտրել և ոչ ի մարգ և ոչ պարտիզի ջուր տալ՝ զատ ի մատակէդ ըմպելոյ մարդոյ և անասնոյ<ref>Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, էջ 187</ref>»}}:
 
== Այլ տեղեկատվություն ==
Այս որոշումը ուժի մեջ է մնում նաև Հակոբից հետո պաշտոնավարած առաջնորդների օրոք:
 
* ՀՀ պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկում խաչքարը սխալմամբ թվագրված է 1459 թվականով:
[[Պատկեր:Վանական համալիր. Հերմոնի վանքը (Կնեվանք).jpg|մինի|ձախից|Հերմոնի վանք|alt=]]Տեր Հակոբը շինարարական գործունեություն է ծավալում նահանգի տարբեր գավառներում, բայց եկեղեցաշեն գործունեության առանձնահատուկ ասպարեզ է դառնում Վայոց Ձորը՝ Սյունիքի իշխանանիստ կենտրոններից մեկը: 929 թվականին Վայոց Ձոր գավառում` Եղեգիսի հովտում` [[Հոստուն (գյուղատեղի)|Ոստինք գյուղից]] քիչ վերև, Հակոբը Սյունյաց իշխանաց իշխան Սմբատի և նրա տիկին Սոփիայի աջակցությամբ ձեռնարկում է [[Շատիվանք|եկեղեցու շինարարություն]]<ref>Դա Շատիկի վանքն է` կառուցված Հակոբ Ա-ի կողմից: Այստեղ նա նաև մեկ եկեղեցի է կառուցել, որը վերակառուցվել ու իր վերջնական տեսքն է ստացել 1665 թվական: Այդ եկեղեցին ներկայումս կանգուն Սուրբ Սիոն եկեղեցին է (տե՛ս Ա. Մկրտչյան. Էջեր Սյունյաց աթոռի պատմությունից, Ս. Էջմիածին, 1995, էջ 81)</ref>: Տեղանքը շատ հարմար էր և անվտանգ: Սյունյաց իշխանը նորակառույց հաստատությանն է նվիրաբերում բավականաչափ կալվածքներ, ծաղկանոցներ և արտեր: Եկեղեցին զարդարում է զանազան երանգներով ու գեղեցիկ պատկերներով {{քաղվածք|«և կոչէ զՍմբատ և զՍահակ ի նաւակատիս տաճարին»|Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, էջ 188-189}}:
* Հրաչյա Պետրոսյանը Նուրփաշ անձնանունը կարդացել է Նուրփայ, Դոնդիշը՝ Դորդիշ: Հիշատակված Նուրփաշ և Դոնդիշ անձնանուններն ինքնին հետաքրքիր են. Նուր առաջին բաղադրիչով անունները հատկապես 15-րդ դարում հաճախադեպ են, օրինակ՝ Նուրայ, Նուրբակի, Նուրջահան, Նուրխաթուն, Նուրմէլիք, Նուրպէկ և այլն, իսկ Նուրփաշը, ըստ էության, Նուրիփաշա իգական անձնանվան կրճատ ձևն է. այն հիշատակում է նաև Հր. Աճառյանը՝ վկայված 1493 թվակիր Ավետարանի հիշատակարանում՝ իբրև ձեռագրի պատվիրատու<ref>Աճառյան Հր., Հայոց անձնանունների բառարան, հատ. Դ., Եր., 1948, էջ 96:</ref>: Դոնդիշ իգական անձնանուն քանիցս վկայված է 15-րդ դարի մատենագրության մեջ. 1458 թվակիր Սաղմոսարանի հիշատակարանում կարդում ենք, որ Զաքարե վարդապետը Խառաբաս տավանքի Իգնատիոս կրոնավորին պատվիրել է գրել և նկարազարդել գրչագիրը՝ իր, եղբորորդի Մկրտիչ սարկավագի, մայր Դոնդիշի և այլոց օգտագործման և հիշատակի համար. {{քաղվածք|«ես՝ նուաստ և ներգևեալ ոգի՝ պիտականուն Զաքարէ վարդապետ, ետու գրել և ոսկեզաւծ ծաղկազարդ նկարել զՍաղմոսա րանս, զՊատարագամատոյցս և զԱղաւ թամատոյցս ի վայե լումն անձին իմոյ, և եղբաւրորդւոյն իմոյ Մկրտիչ սարկաւագի, և մօրն Դաւնդիշի...<ref>ԺԵ դարի հայերեն ձեռագրերի հիշատակարաններ, հատ. Բ., կազմեց` Խաչիկան Լ., Եր., 1958, էջ 100, N 135: Դոնդիշ անձնանունը վկայված է նաև նույն դարի այլ հիշատակարաններում - տես նույն տեղում, էջ 139, N 179, 428, N 541/ա, նույնի հատ. Գ., կազմեց Խաչիկան Լ., Եր., 1967, էջ 146, N 188</ref>|}}
 
== Տես նաև ==
[[Պատկեր:-Գնդեվանք (1).jpg|մինի|ձախից|Գնդեվանք|alt=]]10-րդ դարի կեսերին Սյունյաց լեռներում կային բազմաթիվ ճգնավորներ, որոնք բնակվում էին քարայրներում ու ծերպերում: 936 թվականին գահանիստ Եղեգիս գյուղաքաղաքի շրջակայքում որս անելիս Սմբատ իշխանը [[Քարեվանք]]ի մոտ հանդիպում է ճգնավորների՝ «ղօղեալ ի ծերպս»: Հակոբ եպիսկոպոսի միջնորդությամբ Սմբատն ու իր տիկին Սոփիան նրանց համար կառուցում են եկեղեցի` [[Հերմոնի վանք|սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի]] անվամբ: Հերմոնի վանքի նշանավոր միաբանները մեծ դեր խաղացին 1441 թվականին հայոց կաթողիկոսական աթոռը Կիլիկիայից Էջմիածին փոխադրելու գործում: Նախկին ճգնավորների համար հիմնադրվում է վանական նոր միաբանություն: Սոփիա իշխանուհին նորակառույց Հերմոնի վանքին նվիրատվություններ է անում, ընծայում հասութաբեր հաստատություններ. {{քաղվածք|«Եւ բարեպաշտ տիկինն Սոփիա գնէ զգիւղն Հաւու, որ հանդէպ վանիցն կայ իւր սահմանովն՝ և տայ ի ժառանգութիւն եկեղեցւոյն, և այլ ևս այգիս և ծաղկոցս յԵղեգիս: Եւ կոչեն զտեղին յանուն ծերոյն Ահերմոնի վանք»|Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, էջ 188-189}}:
 
* [[Անգեղակոթ]]
[[Պատկեր:Տաթև վանական համալիր1.JPG|մինի|ձախից|Տաթևի վանք|alt=]]Ճգնակյացների մի մեծ խումբ էլ ծվարել էր Գնդեվանք կոչված անմատչելի ձորերում: Նրանք ամբարել էին սուրբ նահատակների մեծաթիվ նշխարներ և հրաշագործություններ էին կատարում՝ բժշկելով անբուժելի համարվող հիվանդներին: Իշխանուհի Սոփիայի հանձնարարությամբ տեր Հակոբը 936 թվականին ձեռնարկում է [[Գնդեվանք|նոր վանքի]] շինարարությունը. {{քաղվածք|«Կանգնէ զտունն Աստուծոյ և նկարակերտ յօրինուածովք զարդարեն զառաստաղս և զորմունս նորա. և արարեալ նաւակատիս՝ մեծահանդէս ժողովով օրհնեն զնա և անուանեն անուանակոչութեամբ սուրբ վկայիցն. և կացուցանեն ի նմա դասս պաշտօնէից և բազմութիւն կրօնաւորաց»|Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, էջ 190}}:
* [[Ամիրշատի խաչքար (Անգեղակոթ)]]
 
* [[Խոցադեղի խաչքար (Անգեղակոթ)]]
Վանքն անվանվում է Գնդեվանք, որի վերակացուն Սահակ քահանան էր, գործակալը՝ Եղիշա նկարիչ քահանան, իսկ ընդհանուր հոգաբարձությունը վարել է Հակոբ եպիսկոպոսը: Գնդեվանքի սքանչելի եկեղեցու կառուցման կապակցությամբ Սոփիա տիկինը փորագրել է տալիս հատուկ արձանագրություն, որն ավարտվում է հետևյալ պերճախոս համեմատությամբ. {{քաղվածք|«Մատանի էր անակն Վայոց ձոր, – շինեցի զսա և եդի ակն ի վերայ»»|Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, էջ 190}}: Ինչպես նախորդ վանքերի և եկեղեցիների դեպքում, այստեղ նույնպես աշխարհիկ իշխանությունները հոգ են տանում եկեղեցու տնտեսական կարիքների համար, և Սոփիա տիկինը վանքին է նվիրում բավարար չափով շարժական ու անշարժ գույք` ազատելով դրանք հարկերից և տուրքերից:
 
Հակոբ Ա եպիսկոպոսի նշանավոր ձեռնարկներից մեկն էլ 930 թվականին Տաթևի վանքի սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցու վերանորոգումն էր և վերջինիս նոր շուք հաղորդելը. {{քաղվածք|«Նմանապէս և զբոլորն համակ զարդարեաց այնքան, զիտեսողաց տեսարանքն շլանային ի նայելն. և երբէք ոչ թուէր ի դեղոց և յերանգոց յօրինեալ, այլ համայն կենդանիք, յորոց զարհուրեալք խուսափէին տեսողքն»|Ստեփաննոսի Սիւնեաց Եպիսկոպոսի Պատմութիւն Տանն Սիսական, էջ 187}}:
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ2ծանցանկ}}
 
{{Արտաքին հղումներ}}
[[:Կատեգորիա:Հայ Առաքելական Եկեղեցու սրբեր]]
[[:Կատեգորիա:ՀայՍյունիքի մատենագիրներմարզի խաչքարեր]]
[[:Կատեգորիա:ՀայԽաչքարերի փիլիսոփաներվիմական արձանագրություններ]]
[[:Կատեգորիա:Հայ հոգևորականներ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մասնակից:Soghomon_Matevosyan/Ավազարկղ5» էջից