Վիքիպեդիա

«Երազ (էթնիկ խումբ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1.
'''Երազ''', հաճախ կոչվում են '''Եր-ազ''' կամ '''Երազի''', ադրբեջանական էթնիկ ենթախումբ։ Տերմինը հերաբերվում է նաև կլանի, որոնք գաղթել են ժամանակակից Հայաստանից։ Տերմինն առաջացել է «Երևանի ադրբեջանցիներ» բառակապակցությունից և օգտագործվում է, նույնիսկ եթե մարդը ծնունդով Երևանից չէ։չէ<ref name="e6">[http://www.c-r.org/our-work/accord/nagorny-karabakh/political-glossary.php Political glossary], Conciliation Resources, Accessed January 14, 2011.</ref>։
 
Երբ Արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակ հարևան Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վաղեմի պատմական լարվածության պատճառով գրեթե բոլոր երազները լքել են Հայաստանը և մեկնել Ադրբեջան և այլ երկրներ։ Քանի որ նրանց սովորույթները ու խոհանոցը տարբերվում են Ադրբեջանի ադրբեջանցիների սովորույթներից, երազները հետագայում պահպանել են իրենց ենթամշակույթը։ Ադրբեջանից ադրբեջանցիների և Հայաստանից ադրբեջանցիների միջև լարվածության և մշակութային տարբերությունների պատճառով «երազ» տերմինը կարող է մեկնաբանվել որպես նսեմացուցիչ:▼
 
 
▲Երբ Արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակ հարևան Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վաղեմի պատմական լարվածության պատճառով գրեթե բոլոր երազները լքել են Հայաստանը և մեկնել Ադրբեջան և այլ երկրներ։ Քանի որ նրանց սովորույթները ու խոհանոցը տարբերվում են Ադրբեջանի ադրբեջանցիների սովորույթներից, երազները հետագայում պահպանել են իրենց ենթամշակույթը։ Ադրբեջանից ադրբեջանցիների և Հայաստանից ադրբեջանցիների միջև լարվածության և մշակութային տարբերությունների պատճառով «երազ» տերմինը կարող է մեկնաբանվել որպես նսեմացուցիչ<ref name="e6" /><ref name="ICG2010">[http://www.crisisgroup.org/~/media/files/europe/caucasus/azerbaijan/207%20azerbaijan%20-%20vulnerable%20stability.ashx Azerbaijan: Vulnerable Stability], Europe Report N°207, [[International Crisis Group]], September 3, 2010, Accessed January 14, 2011.</ref>:
== Պատմություն ==
{{Main|Ադրբեջանցիները Հայաստանում}}Հայաստանում ադրբեջանական համայնքը ներկայացված է եղել մեծ թվով, սակայն գործնականում այլևս գոյություն չունի 1988-1991 թվականներից ի վեր, երբ ադրբեջանցիների ճնշող մեծամասնությունը լքել է երկիրը Արցախյան առաջին պատերազմի և Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև շարունակվող հակամարտության արդյունքում: ՄԱՓԳՀ-ի հանձնակատարի գնահատականներով՝ ներկայումս Հայաստանում ադրբեջանցիների թիվը կազմում է 30-ից մինչև մի քանի հարյուր մարդ<ref>[http://www.ecoi.net/file_upload/432_1163080631_pdf-2nd-sr-armenia.pdf Second Report Submitted by Armenia Pursuant to Article 25, Paragraph 1 of the Framework Convention for the Protection of National Minorities]. Received on 24 November 2004</ref>, որոնց մեծ մասը բնակվում է գյուղական վայրերում։ Նրանք հիմնականում ադրբեջանցի կանայք են, որոնք ամուսնացել են հայ տղամարդկանց հետ, ինչպես նաև տարեցներ և հիվանդներ, որոնք չեն կարողացել լքել երկիրը: Հաղորդվում է նաև, որ նրանց մեծ մասը փոխել են իրենց անունները և փորձում են ստվերում մնալ, որպեսզի խուսափեն խտրականությունից<ref name="unhcr1">[http://www.ecoi.net/file_upload/470_1162983398_3f5f27d14.pdf International Protection Considerations Regarding Armenian Asylum-Seekers and Refugees] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140416210350/http://www.ecoi.net/file_upload/470_1162983398_3f5f27d14.pdf|date=2014-04-16}}. United Nations High Commissioner for Refugees. Geneva: September 2003</ref><ref>[https://2001-2009.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2003/27823.htm Country Reports on Human Rights Practices - 2003: Armenia] U.S. Department of State. Released 25 February 2004</ref>:▼
 
▲Հայաստանում ադրբեջանական համայնքը ներկայացված է եղել մեծ թվով, սակայն գործնականում այլևս գոյություն չունի 1988-1991 թվականներից ի վեր, երբ ադրբեջանցիների ճնշող մեծամասնությունը լքել է երկիրը Արցախյան առաջին պատերազմի և Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև շարունակվող հակամարտության արդյունքում: ՄԱՓԳՀ-ի հանձնակատարի գնահատականներով՝ ներկայումս Հայաստանում ադրբեջանցիների թիվը կազմում է 30-ից մինչև մի քանի հարյուր մարդ, որոնց մեծ մասը բնակվում է գյուղական վայրերում։ Նրանք հիմնականում ադրբեջանցի կանայք են, որոնք ամուսնացել են հայ տղամարդկանց հետ, ինչպես նաև տարեցներ և հիվանդներ, որոնք չեն կարողացել լքել երկիրը: Հաղորդվում է նաև, որ նրանց մեծ մասը փոխել են իրենց անունները և փորձում են ստվերում մնալ, որպեսզի խուսափեն խտրականությունից:
 
== Քաղաքական իշխանություն ==
 
Ադրբեջանում երազները ձևավորում են համախմբված քաղաքական կլան, որը Նախիջևանի կլանի հետ մեկտեղ գերիշխում է ադրբեջանական քաղաքականության մեջ խորհրդային ժամանակներից ի վեր<ref name="e2">[http://www.europeanforum.net/country/azerbaijan Azerbaijan Update] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130923045600/http://www.europeanforum.net/country/azerbaijan|date=2013-09-23}}, The European Forum for Democracy and Solidarity, November 24, 2006, ''Accessed Dec. 14, 2006''.</ref><ref name="e3">Ben Wetherall, [http://www.globalinsight.com/Perspective/PerspectiveDetail2399.htm Azerbaijan: President Aliyev Asserts His Authority on Eve of Parliamentary Elections], Global Insight, ''Accessed Dec. 14, 2006''.</ref>: Չնայած նրան, որ նա ծնվել է Նախիջևանում, Հեյդար Ալիևի ընտանիքը, որը Ադրբեջանի նախկին նախագահն է և ներկայիս նախագահի հայրը, ծագում է Հայաստանից։Հայաստանից<ref name="e5">[http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/UNTC/UNPAN016499.pdf Azerbaijan: Turning Over a New Leaf?], Europe Report N°156, International Crisis Group, May 12, 2004, ''Accessed Dec. 14, 2006''.</ref>։ Քանի որ ադրբեջանական քաղաքականության մեջ իշխանության բաշխումը հիմնված է կլանային և ընտանեկան կապերի վրա<ref name="e1">Philip Stephens, [http://www.ft.com/cms/s/5543b5aa-46ad-11da-b8e5-00000e2511c8,_i_rssPage=daa36138-ce4f-11d7-81c6-0820abe49a01.html From east to west], ''Financial Times'', October 28, 2005, ''Accessed Dec. 14, 2006''.</ref>, այդ երկու արևմտյան ադրբեջանական կլանները հետ են մղել իշխանության մյուս կլանները<ref name="e2" /><ref name="e5" /> և ձևավորել նախիջևանցիների և երազի կլանային խմբերի շուրջ կառուցված հովանավորության բրգաձև ցանց<ref name="e4">[http://www.crisisgroup.org/home/index.cfm?action=conflict_search&l=1&t=1&c_country=7 Head of State: President Ilham Aliyev, October 2003-], International Crisis Group, September 22, 2004, ''Accessed Dec. 14, 2006''.</ref>:
 
Երազ կլանի առաջնորդը Ջալալ Ալիևն է՝ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հորեղբայրը։հորեղբայրը<ref name="e1" />։ Եվս մեկ նշանավոր անդամ է Ռամիզ Մեհտիևը՝ նախագահի գործադիր մարմնի ղեկավարը։ղեկավարը<ref name="e5" />։ Ջալալ Ալիևից առաջ երազի ոչ պաշտոնական առաջնորդն էր Ալի Ինսանովը, «Նոր Ադրբեջան» իշխող կուսակցության համահիմնադիր և Ադրբեջանի առողջապահության նախկին նախարարը 12 տարվա ընթացքում։ Ինսանովը և ազդեցիկ պաշտոնյա Ակիֆ Մուրադվերդիևը համարվում էին երազի կլանի ամենաազդեցիկ անդամներից մեկը, քանի դեռ նախագահ Իլհամ Ալիևը նրանց չէր ազատել 2005 թվականի նոյեմբերին կայացած խորհրդարանական ընտրություններից առաջ կոռուպցիայի համար<ref name="e3" /><ref>Rovshan Ismayilov, [http://www.eurasianet.org/departments/civilsociety/articles/eav102005.shtml Azerbaijan: Two More officials Sacked], Eurasianet, October 20, 2005, ''Accessed Dec. 14, 2006''.</ref>:
 
Երազը երկու ոչ քաղաքական շարժում ունի՝ Ագրիդագը (Արարատի ադրբեջանական անվանումը) և Իրևան Բիրլիյին (Երևանյան միասնություն)<ref name="e5" />։ Ինսանովի հիմնադրած Ագրիդագը ազգային մակարդակում գործել է որպես կլանի ազդեցության տարածման միջոց, հատկապես երկրի առողջապահության համակարգի վրա։վրա<ref name="e3" />։
 
== Տես նաև ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Երազ_(էթնիկ_խումբ)» էջից