1090
edits
Առանց խմբագրման ամփոփման
No edit summary |
No edit summary |
||
|
'''Մադրասի հայկական տպագրություն'''
'''Մադրասի հայկական տպագրություն''', առաջին տպարանը հիմնադրել է [[Շահամիր Շահամիրյան]]ը, [[1772]] թվականին։ [[Տպարան]]ի հիմնադրումը կապված է [[18-րդ դար]]ի 2-րդ կեսին հնդկահայ գաղութում ծնունդ առած հայ ազատագրական գաղափարախոսության հետ։ Տպագրվել են՝ ▼
19-րդ դարի 2-րդ կեսին հայկական տպագրությունը մուտք գործեց Հայաստան, Հնդկաստան ու Ռուսաստան։ 1771 թվականին Սիմեոն Երևանցի կաթողիկոսը Էջմիածնում հիմնեց տպարան, որտեղ 1772 թվականին լույս տեսավ նրա «Զբօսարան հոգեւոր» գրքույկը, որ Հայաստանի հողում կատարված անդրանիկ հրատարակությունն է։ Նույն ժամանակահատվածում հայկական տպագրությունը սկիզբ առավ նաև Հնդկաստանի Մադրաս քաղաքում։ Այստեղ հիմնադրվեցին հայկական տպարաններ։
== Առաջին տպարանը ==
▲
* «Այբբենարան» ([[1772]]),
* [[Մովսես Բաղրամյան]]ի «Նոր տետրակ, որ կոչի յորդորակ» ([[1772]]),
* «Թարգմանութիւն նամակի շնորհաց և պահպանութեան ի տեառնէ Եկատերինա Դշխոյն Ռուսացառ ի Հայոցս» ([[1781]]),
* [[Հանուե]]ի «Պատմագրութիւն վարոլցն և գործոց Նադըր Շահ թագաւորին Պարսից» ([[1780]], ըստ աղբյուրների՝ [[1783]]),
* «Տետրակ, որ կոչի նշաւակ» ([[1783]])
== Երկրորդ տպարանը ==
* [[Թադեոս Սոգինյանցի]] «Տետրակ որ կոչի Ողբ Հայաստանեայց» ([[1791]]),
* [[Հովսեփ Արղության]]ի «Օրինակ հանդիսաւոր ծանուցման և ողբոց» ([[1792]]),
* [[Դավիթ Անհաղթ]]ի «Դիրք Սահմանաց» ([[1797]]),
Հաջորդ դարի
* «Փոքրիկ բառագիր» ([[1803]]),
* «Անցք կամ գործք քառասուներեք, և քառասուն և չորս երրորդ ժողովոց Մադրասիս Հայոց» ([[1806]]),
* [[ֆրանսիացի]] գրող [[Մարմոնթել]]ի «Բելիսարիոս» ([[1809]])
Հարություն քահանա Շմավոնյանի ամենամեծ երախտիքը և նրա տպարանի դարակազմիկ հրատարակությունը '''հայոց առաջին
▲Հարություն քահանա Շմավոնյանի ամենամեծ երախտիքը և նրա տպարանի դարակազմիկ հրատարակությունը հայոց առաջին պարբերականը՝ «[[Ազդարար (երկշաբաթաթերթ)|Ազդարարը]]» եղավ ([[1794]]-[[1796]])։
[[19-րդ դար]]ի սկզբներին Մադրասում գործել են ևս երկու հայկական տպարան, որոնցից մեկը (գոյատևել է երեք-չորս տարի) պատկանել է Սարգիս Սատուր Աղավելյանին։ Այստեղ տպագրվել
* «Նոր տետրակ այբուբենական» (1809),
* «Թանգարան բարեզարդ կամ Հաւաքումն զուարճալի և քաղցրալուր բարոյական պատմութեանց» ([[1809]]),
* Ներսես Շնորհալու «Ողբ Եդեսեայ քաղաքի» ([[1810]]),
* [[Հովհաննես Ջուղայեցի|Հովհաննես Ջուղայեցու]] «Դիրք որ կոչի Սրբազնագործութիւն» ([[1812]])
Մադրասահայ գաղութի '''վերջին տպարանը''' [[Հակոբ Շամրյան|Հակոբ]] և [[Հովսեփ Շամրյան]] եղբայրներինն է։ Առայժմ հայտնի են այս տպարանի երկու կարևոր հրատարակությունները՝
| |||