|
== Բախումների սկիզբ ==
[[File:Palestine fires rockets at Israel, 14 May 2021.ogv|250px|right]]
[[Պատկեր:Jerusalem-2013(2)-Aerial-Temple_Mount-(south_exposure).jpg|մինի| Ալ Աքսա մզկիթի աերոֆոտնիկը Տաճարի լեռան վրա, որոշ բախումների վայրերը]]
Պաղեստինցիների և իսրայելցիների առաջին բախումը տեղի է ունեցել մայիսի 6-ին Շեյխ-Ջարահում, որտեղ պաղեստինցի ընտանիքներին վտարում էր սպառնում: Պաղեստինցի ցուցարարները երեկոյան իֆթարներն անցկացրել են դրսում: Մայիսի 6-ին իսրայելցի բնակիչներն ու հրեական աջակողմյան Օցմա Իեգուդիտ կազմակերպության անդամները պաղեստինցիներից ճանապարհի վրա սեղան են տեղադրել: Սոցիալական լրատվամիջոցների տեսանյութերում ցուցադրվել է, թե ինչպես են երկու կողմերն իրար քարեր ու աթոռներ նետում։ Իսրայելական ոստիկանության միջամտությունից հետո ձերբակալվել է առնվազն 7 մարդ<ref name="may6">{{Cite news|date=6 May 2021|title=Palestinians, Israeli settlers scuffle in east Jerusalem|website=Associated Press|location=Jerusalem|url=https://apnews.com/article/jerusalem-middle-east-israel-lifestyle-religion-f4c2594aab82ca8117c39b577a42ff01|accessdate=9 May 2021}}</ref>:
Հետագա բախումները հաջորդել են Ալ Աքսա մզկիթում։ Պաղեստինի Կարմիր մահիկի ընկերությունը հայտնել է, որ այդ երեկո Երուսաղեմում վիրավորվել է 136 մարդ, իսկ Իսրայելի կառավարությունը հայտարարել է, որ վիրավորվել է ևս վեց ոստիկան<ref>{{Cite news|author=Krauss|first=Joseph|date=7 May 2021|title=Palestinians, Israel police clash at Al-Aqsa mosque; 53 hurt|website=Associated Press|location=Jerusalem|url=https://apnews.com/article/israel-middle-east-west-bank-shootings-d5c6b1ed602844be69318bd1d1a334cf|accessdate=9 May 2021}}</ref>։
Նոր բախումները տեղի են ունեցել մայիսի 8-ին, մուսուլմանների համար սրբազան գիշերը՝ Լեյլաթ ալ Քադիրի ժամանակ<ref name="Reuters8May">{{Cite web|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-boosts-security-forces-ahead-tense-night-jerusalem-2021-05-08/|title=Clashes, prayers in Jerusalem on Muslim Laylat al-Qadr|author=Farrell|first=Stephen|website=[[Reuters]]|date=9 May 2021|access-date=10 May 2021}}</ref>։ Պաղեստինցիների բազմությունը քարեր է նետել, խարույկ վառել և վանկարկել «Հարված Թել Ավիվին» և «հոգով ու արյունով մենք կփրկենք Ալ Աքսին», ինչը The Times of Israel-ը բնութագրել է որպես ՀԱՄԱՍ-ի աջակցություն<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/strike-tel-aviv-palestinians-at-temple-mount-chant-in-support-of-hamas/|title='Strike Tel Aviv': Palestinians at Temple Mount chant in support of Hamas|author=Boxerman|first=Aaron|website=[[The Times of Israel]]|access-date=10 May 2021|url-status=live}}</ref>։ Հատուկ նշանակության ջոկատի համազգեստ հագած ոստիկանները կիրառել են լուսաձայնային նռնակներ և ջրցան մեքենաներ: Տուժել է առնվազն 80 մարդ։
Մայիսի 9-ի առավոտյան իսրայելական ուժերը գրոհել են Ալ Աքսա մզկիթը, որը իսլամի նշանակությամբ երրորդն է, ինչի հետևանքով հարյուրավոր մարդիկ են վիրավորվել<ref>{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/5/10/israeli-forces-raid-al-aqsa-compound-live|title=Dozens wounded as Israeli forces raid Al-Aqsa compound: Live|author=Alsaafin|first=Linah|website=[[Al Jazeera]]|date=10 May 2021|access-date=10 May 2021}}</ref><ref name="Bloomberg">{{Cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-05-10/violence-spreads-on-day-israel-marks-its-control-of-jerusalem|title=Violence Spreads on Day Israel Marks Its Control of Jerusalem|author=Odenheimer|first=Alisa|website=[[Bloomberg News]]|date=10 May 2021|access-date=10 May 2021}}</ref>։ Պաղեստինցիները քարեր, ճայթռուկներ և ծանր առարկաներ են նետել, իսկ իսրայելական ոստիկանությունը կիրառել է լուսաձայնային նռնակներ, արցունքաբեր գազ և կրակել ռետինե փամփուշտներով բողոքող ցուցարարների վրա<ref>{{Cite news|author=Holmes|first=Oliver|title=Israeli police storm al-Aqsa mosque ahead of Jerusalem Day march|url=https://www.theguardian.com/world/2021/may/10/dozens-injured-in-clashes-over-israeli-settlements-ahead-of-jerusalem-day-march|accessdate=May 11, 2021|website=The Guardian|date=May 10, 2021}}</ref><ref>{{Cite news|author=Chabin|first=Michele|title=Violence at Al-Aqsa Mosque leads to rocket fire, air strikes between Hamas and Israel|url=https://www.washingtonpost.com/religion/violence-at-al-aqsa-mosque-leads-to-rocket-fire-air-strikes-between-hamas-and-israel/2021/05/10/6e548b56-b1d0-11eb-bc96-fdf55de43bef_story.html|accessdate=May 11, 2021|website=The Washington Post|date=May 10, 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nbcnews.com/news/world/violence-between-israel-hamas-shows-no-sign-slowing-n1267055|title=Death toll grows to at least 40 as violence escalates between Israel, Hamas|author=Helsel|first=Phil|website=[[NBC News]]|date=11 May 2021|access-date=12 May 2021}}</ref>։ Ոստիկանության կողմից մարտական զենք չի կիրառվել։
Գրոհը տեղի է ունեցել Երուսաղեմի օրվա՝ Վեցօրյա պատերազմից հետո (1967) Երուսաղեմի արևելյան մասի հսկողության տակ անցնելու պատվին հռչակված տոնի նախօրյակին<ref>{{Cite web|url=https://www.haaretz.com/israel-news/jerusalem-day-dozens-palestinians-wounded-clashes-temple-mount-gaza-sheikh-jarrah-1.9789351|title=Jerusalem Day Violence: Dozens of Palestinians Wounded in Clashes on Temple Mount|website=[[Haaretz]]|date=10 May 2021|access-date=10 May 2021}}</ref>։ Առնվազն 215 պաղեստինցի է վիրավորվել, որոնցից 153-ը հոսպիտալացվել են<ref name="MoreThan300" />։ Հաջորդ գիշեր Գազայի գրոհայինները հրթիռակոծել են Իսրայելը<ref>{{Cite news|author=Kingsley|first=Patrick|authorlink=Patrick Kingsley (journalist)|date=10 May 2021|title=Hundreds Hurt in Clashes at Aqsa Mosque as Tension Rises in Jerusalem|website=[[The New York Times]]|url=https://www.nytimes.com/2021/05/10/world/middleeast/jerusalem-protests-aqsa-palestinians.html|accessdate=10 May 2021}}</ref>։
Մայիսի 10-ի երեկոյան և գիշերը ագրեսիվ տրամադրված արաբ ցուցարարները դուրս են եկել Լոդե քաղաքի փողոցներ, որտեղ քարեր և հրկիզող ռումբեր են նետել հրեական տների, դպրոցի և սինագոգի վրա, այնուհետև հարձակվել հիվանդանոցի վրա: Անկարգությունների մասնակիցների վրա կրակոցներ են արձակվել, ինչի հետևանքով զոհվել է մեկ և վիրավորվել երկուսը, ձերբակալվել է հրաձգության մեջ կասկածվող հրեա<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.timesofisrael.com/arab-israeli-man-killed-two-wounded-during-violent-protests-in-ramle/|title=Arab Israeli killed amid violent riots by Arab mob in Lod; Jewish suspect held|author-link=The Times of Israel|website=[[Times of Israel]]|date=11 May 2021|access-date=2021-05-11|url-status=live}}</ref>։
Զանգվածային բողոքի ցույցերն ու անկարգություններն ուժեղացել են ողջ Իսրայելում, հատկապես արաբական զգալի բնակչությամբ քաղաքներում։ Մայիսի 11-ին Լոդայի քաղաքապետ Յաիրը Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուին կոչ է արել քաղաքում տեղակայել իսրայելական սահմանային «Մագավ» ոստիկանությանը՝ հայտարարելով, որ ամբողջությամբ կորցրել է քաղաքի նկատմամբ վերահսկողությունը և իրավիճակը «մոտ է քաղաքացիական պատերազմին»<ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog-may-11-2021/|title=Amid Gaza barrages, major rioting and chaos erupt in Lod; Mayor: It's civil war|publisher=Times of Israel|access-date=12 May 2021}}</ref>։ Նեթանյահուն արտակարգ դրություն Է հայտարարել մայիսի 11-ին՝ 1966 թվականից ի վեր առաջին անգամ, երբ Իսրայելը արտակարգ լիազորություններ է կիրառել արաբական համայնքի նկատմամբ<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.jpost.com/israel-news/border-police-officers-diverted-to-lod-amid-violent-protests-667894|title=IDF enters Lod as city goes into emergency lockdown|website=The Jerusalem Post {{!}} JPost.com|access-date=2021-05-12}}</ref><ref name="StateOfEmergency">{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/netanyahu-declares-state-of-emergency-in-lod/|title=Netanyahu declares state of emergency in Lod|author=Schneider|first=Tal|website=[[The Times of Israel]]|date=11 May 2021|access-date=12 May 2021}}</ref>։ Իսրայելի հասարակական անվտանգության նախարար Ամիր Օհանան հայտարարել է այդ որոշմանը աջակցելու մասին։
Մի քանի պաղեստինցիներ հայտնել են, որ տեքստային SMS-հաղորդագրություններ են ստացել Իսրայելի ռազմական հետախուզությունից՝ «Բարև. պարզվել է, որ դուք մասնակցել եք Ալ Աքսա մզկիթում բռնության գործողություններին։ Դուք պետք է պատասխանատվության ենթարկվեք»<ref>{{Cite web|url=https://english.alaraby.co.uk/english/news/2021/5/11/palestinians-in-jerusalem-receive-threatening-texts-from-israeli-intelligence|title='You will be held accountable': Palestinians in Jerusalem receive 'threatening' text messages from Israeli intelligence|website=[[The New Arab]]|date=11 May 2021|access-date=12 May 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.middleeasteye.net/news/israel-jerusalem-intelligence-threat-text-message-palestine-aqsa|title=Palestinians in Jerusalem 'not afraid' of threatening texts from 'Israeli intelligence'|author=Uddin|first=Rayhan|website=[[Middle East Eye]]|date=11 May 2021|access-date=12 May 2021}}</ref>։
==Эскалация конфликта==
{{см. также|Конфликт Израиля с Сектором Газа (2021)}}
| 