Վիքիպեդիա

«Քլորոպլաստ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
«օլդ սքուլ» ֆիքիֆիկացում, ներքին հղումներ, պատկեչնեչ, կատեգորիաներ, արտաքին հղումներ + վերջակետեր
հոդվածը թարգմնվել է անգելերն ՎՊ–ից en:Chloroplast, ավելացվում եմ այնտեղի ծանոթագրությունները (առայժմ չթրագմանված)
Տող 1.
[[Պատկեր:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg|thumb|right|Տեսանելի քլորոպլաստ ''Plagiomnium affine'' բջիջներում]]
 
'''Քլորոպլաստները''' [[օրգանոիդ]]ներ են հայտնաբերված բուսական բջիջներում և այլ կորիզավոր ([[էուկարիոտ]]) օրգանիզմներում, որոնք կատարում են ֆոտոսինթեզ։ Քլորոպլաստները կլանում են լուսային էներգիան` վերածելով [[ԱԵՖ]]-ի, որը էներգիայի հիմնական աղբյուրնպահոցն է հանդիսանում։ Սինթեզում են նաև ՆԱԴ և ՆԱԴH միացություններ, որոնք մասնակցում են ֆոտոսինթեզին։<ref name="Campbell 2006">{{cite book | last = Campbell | first = Neil A. | authorlink = | coauthors = Brad Williamson; Robin J. Heyden | title = Biology: Exploring Life | publisher = Pearson Prentice Hall | year = 2006 | location = Boston, Massachusetts | pages = | url = http://www.phschool.com/el_marketing.html | doi = | id = | isbn = 978-0-13-250882-7 }}{{ref-en}}</ref>
 
Քլորոպլաստները կանաչ են, քանի որ նրանք պարունակում են [[քլորոֆիլ]] պիգմենտը։ Քլորոպլաստ (''χλωροπλάστης'') բառը առաջացել է [[հունարեն]] «քլորոս» ({{lang-el|χλωρός}}) բառից, որը նշանակում է կանաչ, և «պլաստիս» ({{lang-el|χλωρός}}) բառից, նշանակում է փոփոխվող։փոփոխող։ Քլորոպլաստները պատկանում են պլաստիդներ[[պլաստիդ (կենսաբանություն)|պլաստիդ]]ներ կոչվող օրգանոիդների դասին։
 
== Էվոլուցիոն ծագումը ==
[[Պատկեր:Überseemuseum Bremen 2009 238.JPG|thumb|right|Քլորոպլաստի մոդել]]
Քլորոպլաստաները բուսական բջիջների բազմաթիվ [[օրգանոիդ]]ներից մեկն են։
Ընդհանուր առմամբ, ըստ էնդոսիմբիոզի տեսության, նրանք ծագել են ցիանոբակտերիաներից։[[ցիանոբակտերիա]]ներից։ Այդ տեսությունը առաջադրվել է Մերեժկովսկիի[[Կոնստանտին Մերեժկովսկի]]ի կողմից 19031905 թվականին<ref>{{cite journal | author= Mereschkowsky C | title= Über Natur und Ursprung der Chromatophoren im Pflanzenreiche | journal= Biol Centralbl | year=1905 | volume=25 | pages=593–604}}</ref> այն բանից հետո, երբ Շիմբերը 1883-ին հայտնաբերել է, որ քլորոպլաստները շատ նման են ցիանոբակտերիաներին։ցիանոբակտերիաներին<ref>{{cite journal | author= Schimper AFW | title= Über die Entwicklung der Chlorophyllkörner und Farbkörper | journal= Bot. Zeitung | year=1883 | volume=41 | pages=105–14, 121–31, 137–46, 153–62}} {{ref-en}}</ref>։ Քլորոպլաստները առաջացել են ուղղակի կամ անուղղակի կերպով էնդոսիմբիոտիկ եղանակով։
 
Քլորոպլաստները իրենց կառուցվածքով շատ նման են [[միտոքոնդրիում]]ներին, բայց նրանք գոյություն ունեն միայն բույսերում և էուկարիոտ բակտերիաներում։ Քլորոպլաստը շրջապատված է երկթաղանթ մեմբրանով, որի մեջ կա միջմեմբրանային տարածություն` որում կա ցանց։ Քլորոպլստն ունի իր սեփական [[ԴՆԹ]]-ն<ref>C.Michael Hogan. 2010. [http://www.eoearth.org/articles/view/158858/?topic=49496 ''Deoxyribonucleic acid''. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment.] eds. S.Draggan and C.Cleveland. Washington DC {{ref-en}}</ref>, որոնք կոդավորում են վերօքս սպիտակուցներ, որոնք [[ֆոտոսինթեզ]]ի ժամանակ տեղափոխում են [[էլեկտրոն]]ներ։<ref>{{cite journal |author=Krause K |title=From chloroplasts to "cryptic" plastids: evolution of plastid genomes in parasitic plants |journal=Curr. Genet. |volume=54 |issue=3 |pages=111–21 |year=2008 |month=September |pmid=18696071 |doi=10.1007/s00294-008-0208-8}}{{ref-en}}</ref>
 
Կանաչ բույսերի մոտ քլորոպլաստները շրջապատված են երկշերտ [[լիպիդային թաղանթ]]ով։ Դրանք կարծես թե համապատասխանում են հնագույն [[ցիանոբակտերիա]]ներիցիանոբակտերիաների արտաքին և ներքին թաղանթներին։<ref>{{cite journal |author= Joyard J Block MA, Douce R|title=Molecular aspects of plastid envelope biochemistry |journal=Eur J Biochem. |volume=199 |pages=489–509 |year=1991 |pmid=1868841 |doi= 10.1111/j.1432-1033.1991.tb16148.x |issue= 3}}{{ref-en}}</ref> Քլորոպլաստներն ունեն սեփական [[գենոմ]]ը, որը զգալիորեն տարբերվում է ազատ կենսակերպ վարող ցիանոբակտերիաների գենոմից։ Պլաստիդների գենոմը կազմված է 60-100 [[գեն]]երից, իսկ ցիանոբակտերիաներն ունեն ավելի քան 1500 գեն։<ref>{{cite journal |author=Martin W, Rujan T, Richly E |title=Evolutionary analysis of Arabidopsis, cyanobacterial, and chloroplast genomes reveals plastid phylogeny and thousands of cyanobacterial genes in the nucleus |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=99 |issue=19 |pages=12246–51 |year=2002 |month=September |pmid=12218172 |pmc=129430 |doi=10.1073/pnas.182432999 |url=http://www.pnas.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=12218172|archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKjjsvvn |archivedate = 2010-11-18|deadurl=no}}{{ref-en}}</ref> Պլաստիդների մոտ բացակայող գեները կոդավում են կորիզը։ <ref>{{cite journal |author=Huang CY, Ayliffe MA, Timmis JN |title=Direct measurement of the transfer rate of chloroplast DNA into the nucleus |journal=Nature |volume=422 |issue=6927 |pages=72–6 |year=2003 |month=March |pmid=12594458 |doi=10.1038/nature01435 }}{{ref-en}}</ref>
 
Շատ [[ջրիմուռ]]ների մոտ քլորոպլաստները զարգացել են էնդոսիմբիոզի երկրորդ ձևից, ըստ որի [[էուկարիոտ]] բջիջը կուլ է տվել այլ էուկարիոտ բջջի, որը պարունակում էր քլորոպլաստ, և ձևավորվել են երեք, չորս մեմբրանային թաղանթներով քլորոպլաստներ։
Տող 19 ⟶ 20՝
1. արտաքին թաղանթ (մեմբրան)<br />
2. միջմեմբրանային տարածություն<br />
3. ներքին մեմբրան (1+2+3: ծրար (envelope))<br />
4. ստրոմա (ջրիկ հեղուկ)<br />
5. թիլակոիդյան տարածություն (թիլակյիդի ներսը)<br />
Տող 28 ⟶ 29՝
10. ռիբոսոմ<br />
11. ԴՆԹ-ի շրջանաձև մոլեկուլ<br />
12. պլաստոգոլբուլ (plastoglobule, լիպիդների կաթիլներ)]]
12. plastoglobule (drop of lipids)]]
 
Քլորոպլաստներն ունեն հարթ սկավառակի տեսք, 2-ից մինչև տասը միկրոմետր տրամագիծ և մեկ միկրոմետր հաստություն։ Քլորոպլաստը շրջապատված է ներքին և արտաքին [[ֆոսֆոլիպիդ]]ային շերտեր ունեցող թաղանթով։ Այդ երկու շերտերի միջև գտնվում է միջմեմբրանային տարածությունը։
Տող 39 ⟶ 40՝
[[Էլեկտրոնային մանրադիտակ]]ով դիտելիս թիլակոիդները մերթ մուգ, մերթ բաց գույներով են։ Թիլակոիդները կազմված են իրենց մեջ խորասուզված պիգմենտներից, որոնք իրենց հերթին քլորֆիլ կամ կարոտինոիդներ են, ինչպես նաև սպիտակուցներից, որոնք ծածկում են պիգմենտները։ Այս կոմպլեքսը մեծացնում է լույսի կլանման մակերեսը և թույլ են տալիս [[ֆոտոն]]ներին անարգել անցնել այդ միջավայր։ Այդ ֆոտոնների էներգիան կլանվում է պիգմենտների կողմից։ Այդ էներգիան անցնում է կոմպլեքսի ռեակցիայի կենտրոն։ Քլորոֆիլի երկու մոլեկուլներ իոնացնում են այդ էներգիան` էլեկտրոնները տեղափոխելով դեպի ֆոտոքիմիական ռեակցիայի կենտրոն։
 
Վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ քրոմոսոմները միմյանց հետ կապված են գլանաձև կամրջակներով, որոնք կոչվում են [[ստրոմուլ]]ներ` ձևավորված արտաքին թաղանթում։<ref name=Köhler2000>{{cite journal |author=Köhler RH, Hanson MR |title=Plastid tubules of higher plants are tissue-specific and developmentally regulated |journal=J. Cell. Sci. |volume=113 |issue=Pt 1 |pages=81–9 |date=1 January 2000|pmid=10591627 |url=http://jcs.biologists.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=10591627 |archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKjkRKBB |archivedate = 2010-11-18|deadurl=no}}{{ref-en}}</ref> <ref name=Gray2001>{{cite journal |author=Gray JC, Sullivan JA, Hibberd JM, Hansen MR |title=Stromules: mobile protrusions and interconnections between plastids |journal=Plant Biology |volume=3 |issue= 3|pages=223–33 |year=2001 |doi=10.1055/s-2001-15204}}{{ref-en}}</ref> Քլորոպլաստները փոխարկում են սպիտակուցները ստրոմուլների, այպիսով ստեղծելով ցանց։<ref name=Köhler1997>{{cite journal |author=Köhler RH, Cao J, Zipfel WR, Webb WW, Hanson MR |title=Exchange of protein molecules through connections between higher plant plastids |journal=Science |volume=276 |issue=5321 |pages=2039–42 |year=1997 |month=June |pmid=9197266 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=9197266|archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKjlSNJo |archivedate = 2010-11-18|deadurl=no |doi=10.1126/science.276.5321.2039}}{{ref-en}}</ref>
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
== Արտաքին հղումներ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Քլորոպլաստ» էջից