«Մասնակից:Շահանե Թադևոսյան/Սևագրություն 5»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
 
 
=== Նախագահություն ===
[[Պատկեր:Seychelles 25 rupees 1977.png|thumb|left|170px|Մենչեմի պատկերը Սեյշելյան 25 ռուփի (1977) արծաթե մետաղադրամի վրա]]
[[Պատկեր:State House Victoria Seychelles.jpg|thumb|230px|Օրենսդիր ժողովի շենքը Վիկտորիայում Սեյշելյան կղզիների նախագահի նստավայրն է։ Լուսանկարը 1970-ականներին առաջին կեսին]]
Նախագահի պաշտոնում նա շարունակում էր Սեյշելյան կղզիներում զբոսաշրջության զարգացումը համարել գերակա ուղղություն, քանի որ հենց այն էր, որ հիմնական եկամուտ էր բերում պետությանը, ընդ որում՝ ավելի քիչ ուշադրություն դարձնելով բնակչության պահանջմունքների բավարարմանը։ Զբոսաշրջիկների համար նախատեսված թանկարժեք պարենային ապրանքները ներկրվել են Մեծ Բրիտանիայից, ՀԱՀ-ից, Ավստրալիայից և այլ երկրներից։ Որոշ աղբյուրներ վկայում են, որ նախագահն ինքն էլ հաճախ է պետական միջոցները ծախսել սեփական կարիքների համար{{sfn|Колкер|1982|с=168}}։
 
Ի տարբերություն վարչապետ Ռենի և նրա կողմնակիցների, Մենչը ձգտում էր Մեծ Բրիտանիայի հետ մերձեցմանը և ինտեգրմանը։ Բացի այդ, նա սերտ հարաբերություններ է հաստատել ՀԱՀ-ի, ԱՄՆ-ի, ինչպես նաև Ֆրանսիայի հետ, դեռևս 1976 թվականի մայիսին Փարիզում հայտարարելով, որ Ֆրանսիան մեծ դեր է խաղալու երիտասարդ պետության ամրապնդման գործում: Ընդհանուր առմամբ ֆրանսիական օգնության և համագործակցության հիմնադրամը Մենչեմին տրամադրել է 1,5 մլն ֆրանկ անհատույց սուբսիդիաներ:
 
Սեյշելյան ոստիկանության ղեկավարությամբ նախագահի նախաձեռնությամբ կանգնեցվել են բրիտանացի սպաներ{{sfn|Колкер|1982|с=168}}։ 1976 թվականի հունիսի 30-ին Սեյշելյան կղզիները դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատեցին ԽՍՀՄ-ի հետ, նույն թվականի սեպտեմբերի 21-ին՝ ՄԱԿ-ի անդամ<ref>{{cite web|url=http://www.vokrugsveta.ru/encyclopedia/index.php?title=%D0%A1%D0%B5%D0%B9%D1%88%D0%B5%D0%BB%D1%8B|title=Энциклопедия: Сейшельские Острова|author=|date=|work=|publisher=[[Вокруг света|vokrugsveta.ru]]|accessdate=2011-15-10|lang=|archiveurl=https://www.webcitation.org/69tUDCLSW|archivedate=2012-08-13}}</ref>։
 
Լինելով նախագահ, կազմակերպությունների հովանու ներքո այցելել է մի քանի միջազգային կոնֆերանսների, ինչպիսիք են ASTA, CPA, APF, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի։ Բացի այդ, նա 1977 թվականին Նայրոբիում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գագաթնաժողովի հիմնական զեկուցողն էր<ref name="Акт">{{cite web|url=http://jamesmancham.com/activities.php|title=Mancham Sir James Richard Marie: activities|author=|date=|work=|publisher=jamesmancham.com|accessdate=2011-15-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/69tYpBkCE|archivedate=2012-08-14}}</ref>։
 
Մենչեմի նախագահության ընթացքում նրա դիմանկարը պատկերված էր Սեյշելյան մի քանի մետաղադրամների վրա, ինչպես նաև 10, 20, 50 և 100 Սեյշելյան ռուփի արժողությամբ թղթադրամների վրա<ref>{{cite web|url=http://www.banknote.ws/COLLECTION/countries/AFR/SEY/SEY.htm#REPUBLIC OF SEYCHELLES|title=Галерея сейшельских банкнот на сайте banknote.ws|author=|date=|work=|publisher=banknote.ws|accessdate=2011-15-10|lang=en}}</ref>։
 
=== Հեղաշրջում։ Աքսորի մեջ ===
1977 թվականի հունիսի 5-ին, մինչ նախագահ Մենչը գտնվում Էր Լոնդոնում, Ազգերի Համագործակցության երկրների ղեկավարների խորհրդաժողովում, որն օգտվեց Ֆրանս-Ալբեր Ռենեի բացակայությունից, նախաձեռնեց պետական հեղաշրջում: Ստանալով Տանզանիայում պատրաստված գրոհայինների աջակցությունը, որոնք նույն օրը վայրէջք են կատարել Վիկտորիա նավահանգստում, նա հայտարարել է Մենչեմի տապալման մասին և իրեն հռչակել Սեյշելյան կղզիների նոր նախագահ<ref>{{статья|автор=Вовк, Михаил.|заглавие=Советские моряки за экватором: В 80-х годах прошлого века ВМФ СССР едва не обосновался на Сейшельских островах|ссылка=http://nvo.ng.ru/history/2011-07-08/15_seishely.html|язык=|издание=[[Независимое военное обозрение]]|тип=|год=2011-07-08|том=|номер=|страницы=|doi=|issn=}}</ref>։
 
Մենչեմը, որը ստիպված է եղել մնալ Մեծ Բրիտանիայում, Արևմուտքին կոչ է արել բոլոր ուժերով դադարեցնել մարքսիզմի տարածումը Աֆրիկայի հարավում: Արևմտյան Եվրոպայի պետությունների կողմից որոշակի ֆինանսական և ռազմական օգնության հասնելուց հետո նախկին նախագահն ու նրա կողմնակիցները կազմակերպել են վարձկանների, այդ թվում՝ բրիտանական բանակի նախկին զինծառայողների հավաքագրումը՝ Սեյշելյան կղզիներում հակահետևակային հեղաշրջում իրականացնելու համար: Նրանց ծրագրերը խափանվել են Սեյշելյան անվտանգության մարմինների կողմից։ 1978 թվականի ապրիլի 29-ին կղզիներում ձերբակալվել են մի քանի մարդ, որոնց կասկածում են պետական հեղաշրջման նախապատրաստման մասնակցության մեջ: Հետաքննության ընթացքում պարզվել է, որ Հոարի ղեկավարած Խենթ Մայքի դավադիրները մեծ քանակությամբ զենք և զինամթերք են ունեցել, որոնք թաքցվել են Սեյշելյան արշիպելագի տարբեր կետերում: Ներքին ապստամբությունը, ըստ հեղաշրջման կազմակերպիչների ծրագրի, պետք է աջակցեր 200 բրիտանացի, ֆրանսիացի և հարավաֆրիկացի վարձկանների կազմով խումբը, որը պատրաստվում էր Քենիական Մոմբասիից Սեյմասի լողալ Մենչեմի կողմնակիցներից մեկին պատկանող նավում{{sfn|Колкер|1982|с=168—169}}։
 
Չնայած անհաջողության՝ նա չի հրաժարվել պետական հեղաշրջման գաղափարից։ 1979 թվականի վերջին նա նոր դավադրություն էր նախաձեռնել Ռենի դեմ՝ դիմելով իր ընկերոջ՝ Սաուդյան միլիոնատեր Ադնան Քաշոգիի ֆինանսական օգնությանը։ Սեյշելյան ներքին մարմինների տվյալներով՝ դրան մասնակցել են Հարավաֆրիկյան քաղաքացիները, ինչպես նաև բելգիացին և ֆրանսիացին{{sfn|Колкер|1982|с=169}}։
 
Ընդհանուր առմամբ Մենչեմը ստիպված արտագաղթի մեջ է եղել 15 տարի։ Այդ ընթացքում նա զբաղվել է միջազգային առևտրի հարցերով խորհրդատվություններով, հանդես է եկել որպես միջազգային մարքեթինգի մասնագետ, խորհրդատվություն է տվել մի շարք խոշոր ընկերությունների։ Մենչեմի խոսքով՝ Շատ հետաքրքիր էր այն ժամանակաշրջանը, երբ նա գլխավորում էր Berlin European Airways արևմտաբեռլինյան ավիաընկերությունը, որը ձևավորվել է Գերմանիայի քաղաքացիների՝ Արևմտյան Բեռլին թռիչքները հեշտացնելու համար<ref name="Интервью">{{cite web|url=http://www.culturaldiplomacy.org/culturaldiplomacynews/index.php?Interview-with-President-Sir-James-Richard-Marie-Mancham-Founding-President-of-the-Republic-of-Seychelles|title=Interview with President Sir James Richard Marie Mancham, Founding President of the Republic of Seychelles|author=|date=2009-11-06|work=|publisher=culturaldiplomacy.org|accessdate=2011-15-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/69tYpiUxi|archivedate=2012-08-14}}</ref>։ Մինչ աքսորի ավարտը նա միջազգային հանրությանը կոչ էր անում վերականգնել ժողովրդավարությունը Սեյշելյան կղզիներում, «Պայքար հանուն իշխանության Հնդկական օվկիանոսում» թեմայով դասախոսություններով հանդես է եկել Եվրոպայի և ԱՄՆ-ի համալսարաններում<ref name="Акт"/>.
 
=== Վերադարձ ===
1992 թվականի սկզբին Սեյշելյան իշխանությունները վերացրեցին երկրում ընդդիմության արգելքը, և Մենչեմին թույլատրվեց վերադառնալ հայրենիք և մասնակցել պետության քաղաքական կյանքին։ Նույն թվականի ապրիլի 12-ին նա ժամանեց Վիկտորիա։ Կնոջ և վեցամյա որդու ուղեկցությամբ Մենչեմի վերադարձին մայրաքաղաքում անվտանգության ինտենսիվ միջոցառումներ են ձեռնարկվել. կղզիներում գտնվելու առաջին երկու տարիների ընթացքում նախկին նախագահի ընտանիքը խնամքով հսկվել է ոստիկանների կողմից<ref>{{cite web|url=http://www.quartetbooks.co.uk/authors/catherineolsen.html|title=Catherine Olsen|author=|date=|work=|publisher=quartetbooks.co.uk|accessdate=2011-15-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/69tYqQffo|archivedate=2012-08-14}}</ref>։ Շուտով Մենչեմը իրեն հռչակեց ազգային հաշտեցման առաքյալ, գլխավորեց Le Revue de Seychelles ամսագրի հրատարակչությունը<ref name="Акт"/>։ 1993 թվականի հուլիսին Մենչեմը և նրա կուսակցությունը՝ ՍԴԿ-ն, մասնակցեցին Սեյշելյան համընդհանուր ընտրություններին, որոնց արդյունքում պետք է որոշվեր երկրի նախագահի անունը և Օրենսդիր ժողովի կազմը։ Երկու դեպքում էլ դեմոկրատները պարտություն են կրել՝ կանգնելով միայն երկրորդ հորիզոնականներում. պետության ղեկավարի պաշտոնը մնացել է գործող նախագահ Ֆրանս-Ալբեր Ռենի հետում, որը ստացել է ձայների 59,5 տոկոսը՝ Մենչեմի 36,72 տոկոսի դիմաց, իսկ Օրենսդիր ժողովի մեծամասնությունը պահպանել է Սեյշելյան Ժողովրդական Առաջադեմ Ճակատի ձայների 57,48 տոկոսը՝ ձայների 32,80 տոկոսի դիմաց<ref name="Выборы">{{cite web|url=http://africanelections.tripod.com/sc.html|title=African Elections database: Elections in Seychelles|author=|date=|work=|publisher=africanelections.tripod.com|accessdate=2011-15-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/69tYqwbDl|archivedate=2012-08-14}}</ref>: Էլ ավելի քիչ հաջողություն էր սպասում Մենչեմին 1998 թվականի ընտրություններում, նա ստացել է ընտրողների 13,8 տոկոսի աջակցությունը և զբաղեցրել երրորդ տեղը՝ զիջելով ոչ միայն Ռենեին (66,67 տոկոս), այլև Սեյշելյան Ազգային կուսակցության ներկայացուցիչ Վավել Ռամկալավանին (19,53 տոկոս)<ref name="Выборы"/>։
 
[[Պատկեր:James Mancham, James Michel and France-Albert René, November 2013.jpg|thumb|right|Ջեյմս Մենչեմը, նախագահ Սեյշել Ջեյմս Միշելը և Ֆրանս-Ալբեր Ռենեն 2013 թվականին Ռենի ծննդյան օրը]]
 
1998 թվականից նա դադարեցրել է մասնակցությունը նախագահական ընտրություններին, իսկ 2005 թվականին թողել Է Սեյշելյան դեմոկրատական կուսակցության ղեկավարի պաշտոնը։ Նա շարունակել է մասնակցել Սեյշելյան քաղաքական կյանքին և համաշխարհային հանրությանը. մասնակցել է միջազգային կոնֆերանսների, սիմպոզիումների, գագաթաժողովների, եղել է մի քանի միջազգային մրցանակների և մրցանակների դափնեկիր, ինչպես նաև մի շարք գրական աշխատանքների հեղինակ, այդ թվում՝ 1977 թվականի հեղաշրջման, սեփական ինքնակենսագրության մասին Գողացված դրախտ գրքի, ինչպես նաև Պատերազմ Ամերիկայում. հայացք Հնդկական օվկիանոսից գրքի հեղինակ, որը Մենչեմը գրել է սեպտեմբերի 11-ին Նյու Յորքում տեղի ունեցած իրադարձություններից անմիջապես հետո: Քաղաքական գործչի խոսքով՝ այդ գրքի ստեղծման վրա իրեն մղել է սեփական որդին․ «Եկել է ժամանակը, երբ իմ որդին սկսել է ինձ հարցեր տալ և պատասխաններում լսել է այն բաների մասին, որոնց մասին նախկինում չգիտեր: Ես կարծում եմ, որ դա ինձ համար շատ կարևոր է: Ես հասկացա, որ ես պարտավոր եմ իմ պատմություններից մի քանիսի սերունդներին պատմել…»<ref name="Интервью"/>։
 
2011 թվականին Ջեյմս Մենչեմը քաղաքական գործունեության ոլորտում արժանացել է Խաղաղության մրցանակի՝ մարդկանց բարեկեցության բարելավմանն ուղղված աշխատանքի և համագործակցության ու զարգացման միջազգային նախաձեռնությունների առաջմղման համար<ref>{{cite web|url=http://www.gusipeaceprizeinternational.org/2011-laureates.html|title=2011 Laureates|publisher=[[Премия Мира Гузи|Gusi Peace Prize International]]|lang=en|accessdate=2015-11-01}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nation.sc/article.html?id=231016|title=Mancham awarded peace prize for statesmanship |date=2011-06-21|publisher=Seychelles Nation|lang=en|accessdate=2015-11-01}}</ref>։
 
== Քննադատություն ==
Տող 45 ⟶ 14՝
* {{книга|автор= James R. Mancham.|заглавие= Seychelles: personalities of yesterday|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= Mahe Publications|год= 2005|том= |allpages= 127|страницы= |isbn=}} {{ref-en}}
* {{книга|автор= James R. Mancham.|заглавие= Seychelles global citizen: the autobiography of the founding president of the Republic of Seychelles|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= Paragon House|год= 2009|том= |allpages= 385|страницы= |isbn=}} {{ref-en}}
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
== Գրականություն ==
 
* {{книга|автор= Колкер Б. М.|заглавие= Африка и Западная Европа. Политические отношения|ссылка= |ответственный= Ответственный редактор — Л. Д. Яблочков|место= М.|издательство= [[Наука (издательство)|Наука]]|год= 1982|страниц= 216|страницы= 168—169|isbn= |ref= Колкер}}
 
== Արտաքին հղումներ ==
* {{cite web|url=http://jamesmancham.com|title=Официальный сайт Джеймса Мэнчема|author=|date=|work=|publisher=jamesmancham.com|accessdate=2011-15-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/67ezX9oRO|archivedate=2012-05-14}}