«Ցրոնքի կռիվ (1899)»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ցրոնքի կռիվըկռիվ''', տեղի է ունեցել [[1899 թվական]]ի [[ապրիլի 24]]-ին Ցրոնք գյուղում ([[Արևմտյան Հայաստան]], [[Բիթլիսի վիլայեթ|Բիթլիսի վիլայեթի]] [[Մշո գավառ]]), երբ [[Բաղդասար Մալյան|Գուրգեն]]ը մի փոքրիկ խմբով [[Սասուն]]ից իջել էէր [[Մշո դաշտ]]՝ [[Սասուն]], վառոդ և ռազմամթերք փոխադրելու գործով։ [[Մշո դաշտ]]ում եղած ժամանակ Սասուն հատկապես սպիտակ վառոդ փոխադրելու նպատակով անցնում է Ցրոնք։ Ցրոնքում հարկ եղած պատրաստությունները տեսնելուց և բեռները Սասուն ճամբելուց հետո որոշում է ևս մեկ օր մնալ Ցրոնքի մարագներում։

[[Մշո դաշտ]]ում եղած ժամանակ Սասունը հատկապես սպիտակ վառոդ փոխադրելու նպատակով անցնում է Ցրոնք։ Ցրոնքում հարկ եղած պատրաստությունները տեսնելուց և բեռները Սասուն ճամփելուց հետո որոշում է ևս մեկ օր մնալ Ցրոնքի մարագներում։ [[Օղունք|Օղունքի]] գյուղացի Մկրտիչ Երամյանը, որը գաղտնի ոստիկան էր, հետևում է [[Բաղդասար Մալյան|Գուրգեն]]ի խմբի շարժումներին և այդ մասին լուր տալիս [[Բիթլիս]]ի կուսակալին։ [[Ապրիլի 25]]-ին Ցրոնքը պաշարվում է [[Բիթլիս]]ից և [[Մուշ]]ից եկած զինվորներով, որոնց թիվն հասնում էր 1000-ի։ Կառավարական զորքերը Ցրոնք գյուղի նշանավոր այրերին պատանդ են վերցնում և սկսում են գյուղի խուզարկությունը։ Գյուղացիներից մեկը, չդիմանալով ծեծին և չարչարանքներին, վկայում է, որ նախորդ օրվա երեկոյան տեսել է [[Հայդուկ|հայդուկային]] խմբին, որորը դեպի գյուղի մարագներն էինէր շարժվում։ Զորքն անմիջապես շրջապատում է գյուղի մարագները։ Մարագների ուղղությամբ արձակված ոստիկանական համազարկը մնում է անպատասխան, որից հետո թուրքերը հրդեհում են մարագները։ Գուրգենն իր հայդուկային խմբին հրամայում է դուրս գալ մարագներից և կռվով ճամփա բացել։ Հայդուկներից ոմանք զոհվում են հենց մարագներից դուրս գալուց, մյուս մասը՝ հետագա կռվի ընթացքում։

[[Թուրքեր]]ը կտրում են [[Բաղդասար Մալյան|Գուրգեն]]ի գլուխը, իսկ մյուս հայդուկների մարմինները սայլերի վրա փոխադրում են Մուշ և հանձնում Մուշի հայոց հոգևոր առաջնորդ Եղիշե եպիսկոպոս Չիլինկիրյանին։ Վերջինս հայ ֆիդայիների մարմիններն ամփոփել է տալիս Մուշի սուրբ Մարինե թաղամասի [[Կող (գավառ)|Կողի հայկական գերեզմանատանը։գերեզմանատանը]]։ Գուրգենի մահը մեծ հարված էր ընդհանուր ապստամբության ծրագրի իրականացման համար։