Վիքիպեդիա

«Թրին վանք»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չNo edit summary
No edit summary
Տող 47.
}}
 
'''Թիրն վանք'''<ref name="">[http://www.raa-am.org/raa/pdf_files/165.pdf Վարձք պարբերական թիվ 12, էջ 12-ից 18]</ref>, վիմափոր եկեղեցի, որը գտնվում է [[Մեծ Հայք|Մեծ Հայքի]] [[Այրարատ նահանգ|Այրարատ նահանգի]] [[Աբեղյանք]] գավառում՝ ներկայիս [[Սարիղամիշ]] և Քարաքուրտ բնակավայրերի միջակայքում:▼
 
 
▲'''Թիրն վանք'''<ref name="">[http://www.raa-am.org/raa/pdf_files/165.pdf Վարձք պարբերական թիվ 12, էջ 12-ից 18]</ref> գտնվում է [[Մեծ Հայք|Մեծ Հայքի]] [[Այրարատ նահանգ|Այրարատ նահանգի]] [[Աբեղյանք]] գավառում՝ ներկայիս [[Սարիղամիշ]] և Քարաքուրտ բնակավայրերի միջակայքում:
 
==Պատմություն==
Տեղագրի հեղինակներից առաջինը այս հուշարձանախմբի գոյության մասին արձանագրել է [[Ղուկաս Ինճիճյան]] 1806թ․[[1806]] թվականին։ Համառոտ նկարագիր տված և վանքի անվանումը ճիշտ գուշակած մյուս այցելուն Կարսի թեմակալ Կյուրեղ վարդապետ Սրապյանն էր։
Ճշտորեն համընկնող նկարագրական տեղեկություններից զատ՝ խնդրո առարկա վանքը Թրինի հետ նույնացնելու առումով ծանրակշիռ հիմք է նաև համալիրի առնվազն կենտրոնական կառույցը՝ ութխորան եկեղեցին՝ որպես ոչ ուշ․ քան մինչև 10-րդ դարի կեսերի ստեղծագործություն։ Հայտնի է, որ արտաքուստ բոլորաձևին մոտ, իսկ ներքուստ ութ խորան ունեցող կանգուն մնացած սակավաթիվ եկեղեցիների հորինվածքը սկիզբ է առնում [[7-րդ դար|7-րդ դարից]] և վերջին նմուշներով եզրափակվում [[11-րդ դար|11-րդ դարով]]։
Հաջորդ այցելուն , որը, համառոտ նկարագրել էր և կարողացել էր ճիշտ գուշակել թե որ վանքի հետ գործ ունենք , Կարսի թեմակալ Կյուրեղ վարդապետ Սրապյանն էր։
Հարկ է նշել որ ճշտորեն համընկնող նկարագրական տեղեկություններից զատ՝ խնդրո առարկա վանքը Թրինի հետ նույնացնելու առումով ծանրակշիռ հիմք է նաև համալիրի առնվազն
կենտրոնական կառույցը՝ ութխորան եկեղեցին որպես ոչ ուշ քան մինչև 10-րդ դարի կեսերի ստեղծագործություն։
Հայտնի է, որ արտաքուստ բոլորաձևին մոտ, իսկ ներքուստ՝ ութ խորան ունեցող մեզ հասած սակավաթիվ եկեղեցիների հորինվածքը սկիզբ է առնում 7-րդ դարից և վերջին նմուշներով եզրափակվում 11-րդ դարով
 
==Ճարտարապետություն==
Թրինի եկեղեցին <ref name="">[http://www.raa-am.org/raa/pdf_files/165.pdf Վարձք պարբերական թիվ 12, էջ 12-ից 18]</ref> համահորինվածք՝ ութխորան կառույցների շարքում վեցերորդն է․ սակայն միակն է, որ վիմափոր է։ Կառույցը չափերով զիջում է համահորինվածք բոլոր մյուս եկեղեցիներին։
Ունի մեկ մուտք՝ բացված հարավակողմից և դեպի ներս լայնացող մեկ լուսամուտ՝ բացված մյուս խորաններիցխորաններից՝ հատկապես հենց դրա առկայությամբ զատորոշվող ավագ խորանից։▼
Կառույցը չափերով զիճում է համահորինվածք բոլոր մյուս եկեղեցիներին։
Եկեղեցու հարդարանքի մեծ մասը միտումնավոր վնասված կամ իսպառ վերացված է։ Որպես հետքեր և մնացորդներ՝ պահպանվել են խորանների վիմակերտ որմնախոյակներին։ Դրանք շրջանաձև կամ կիսաշրջանաձև զարդանախշերով երիզված պարզ պրոֆիլներ են։ Հարդարանքի տարր կարելի է համարել նաև մուտքի [[ճակատակալ]] հատվածում կլոր շրջանակի տակ առկա [[Հավասարաթև խաչ|հավասարաթև խաչի]] քանդակը։ Սեղանատունն ունի երկու զույգ որմնասյուներին հենված և թաղակիր կամարներին խարսխված երկթեք ծածկի տակ առնված կիսաշրջանաձև թաղ։ Հարդարանքի պահպանված տարրերից հիշատակելի են 9-11-րդ դարերին բնորոշ կտրվածքով [[Որմնախոյակ|որմնախոյակները]]։
▲Ունի մեկ մուտք՝ բացված հարավակողմից և դեպի ներս լայնացող մեկ լուսամուտ՝ բացված մյուս խորաններից հատկապես հենց դրա առկայությամբ զատորոշվող ավագ խորանից։
Եկեղեցու հարդարանքի մեծ մասը միտումնավոր վնասված կամ իսպառ վերացված են։ Որպես հետքեր և մնացորդներ պահպանվել են խորանների վիմակերտ որմնախոյակներին։ Դրանք շրջանաձև կամ կիսաշրջանաձև զարդանախշերով երիզված պարզ պրոֆիլներ են։
Հարդարանքի տարր կարելի է համարել նաև մուտքի ճակատակալ հատվածում կլոր շրջանակի ներքո առկա հավասարաթև խաչի քանդակը։ Սեղանատունն ունի երկու զույգ որմնասյուներին հենված և թաղակիր կամարներին խարսխված երկթեք ծածկի տակ առնված կիսաշրջանաձև թաղ։
Հարդարանքի պահպանված տարրերից հիշատակելի են 9-11-րդ դարերին բնորոշ կտրվածքով որմնախոյակները։
 
Դեռևս 1878 թվականին վանքի տարածքում նկատելի էին նաև միաբանական կացարանների փլատակեները, իսկ արևելյան կողմում՝ խաչքարերով գերեզմանոցը։▼
Ներկայումս սրանցից հետքն իսկ չի մնացել։
 
 
== Պատկերասրահ ==
<gallery>
 
▲Դեռևս [[1878]] թվականին վանքի տարածքում նկատելի էին նաև միաբանական կացարանների փլատակեներըփլատակները, իսկ արևելյան կողմում՝ խաչքարերով գերեզմանոցը։[[Գերեզմանատուն|գերեզմանոցը]]։ Ներկայումս սրանցից ոչինչ չի մնացել<ref name="" />։
</gallery>
 
==Ծանոթագրություններ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Թրին_վանք» էջից