Վիքիպեդիա

«Պատվաստանյութ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
չNo edit summary
Տող 1.
{{Թարմացնել}}
[[Պատկեր:Smallpox vaccine.jpg|200px|մինի]]
'''ՎակցինաներՊատվաստանյութ''', '''վակցինա''' ({{lang-lat|''vaccinus''}}․, vaccinum՝ կովի, vacca՝ Կով), պատրաստուկներ, որոնք ստացվում են կենդանի կամ սպանված միկրոօրգանիզմներից, դրանց կենսագործունեության արգասիքներից։ Օգտագործվում են կանխարգելիչ կամ բուժիչ նպատակով՝ մարդկանց ու կենդանիների ակտիվ իմունացման համար։ ՎակցինանՊատվաստանյութն առաջին անգամ կիրառել է բնական ծաղկի ժամանակ անգլիացի բժիշկ է․[[Էդվարդ ՋեննհրըՋեններ]]ը ([[1796]]), գիտականորեն հիմնավորել է ֆրանսիացի գիտնական Լ․[[Լուի ՊասայորըՊաստյոր]]ը (XIX դ․ 2-րդ կեսին ստացավ մի շարք՝շարք վակցինաներպատվաստանյութեր [[Կատաղության պատվաստանյութ|կատաղության]], հավերի խոլերայի, [[Սիբիրյան խոց|սիբիրյան խոցիխոց]]ի ևնև այլնի դեմ)։ Վակցինականխարգելման հետագա զարգացման շնորհիվ մի շարք երկրներում և ԽՍՀՄ-ում խիստ նվազեցին կամ վերացան [[բնական ծաղիկըծաղիկ]]ը, դիֆթերիան[[դիֆթերիա]]ն, պոլիոմիելիտը[[պոլիոմիելիտ]]ը, կարմրուկը[[կարմրուկ]]ը և այլ [[վարակիչ հիվանդություններ։հիվանդություններ]]։ Գոյություն ունեն կենդանի, սպանված, քիմիական վակցինանաներպատվաստանյութ և անատոքսիններ։
 
Կենդանի վակցինաներնպատվաստանյութերն ստացվում են [[ախտածին մանրէներըմանրէներ]]ը ([[բակտերիաներ]], [[վիրուսներ]] և այլն) տարբեր եղանակներով մշակելով և ոչ ախտածին՝ ավիրուլենտ դարձնելով։ Դրանք օգտագործվում են բնական ծաղկի, տուբերկուլոզի[[տուբերկուլյոզ]]ի, կարմրուկի, պոլիոմիելիտի, բրուցելոզի[[բրուցելոզ |բրուցելյոզ]]ի, կատաղության, տուլարեմիայի[[տուլարեմիա]]յի, սիբիրախտի[[սիբիրախտ]]ի, ժանտախտի[[ժանտախտ]]ի, [[դեղին տենդիտենդ]]ի, գրիպի[[գրիպ]]ի, տզային էնցեֆալիտի[[Գլխուղեղի բորբոքում|էնցեֆալիտ]]ի և այլ դեպքերում։ Կենդանի վակցինային բնորոշ են բարձր իմունածնությունը, ոչ բարձր ռեակտոգենությունը, գոյացած անընկալունակության երկարատևությունը։ Գոյություն ունեն ավելի քան 20 կենդանի վակցինա։վակցինա{{փաստ}}։
Սպանված վակցինա ստանալու համար ախտածին մանրէներն ակտիվազրկում են զանազան ֆիզիկական (ջերմություն, ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ) կամ քիմիական (ֆորմալին, ացետոն, սպիրտ, ֆենոլ) ազդակներով։ Կիրառվում են որովայնային տիֆի, պարատիֆերի, խոլերայի, կապույտ հազի, լեպտոսպիրոզների, պոլիոմիելիտի, կատաղության, բծավոր տիֆի, տզային էնցեֆալիտի դեմ։ Այս վակցինայի պաշտպանական հատկությունները ավելի թույլ են արտահայտված, և իմունիտետը զարգանում է մի քանի պատվաստումներից հետո։▼
 
▲Սպանված վակցինա ստանալու համար ախտածին մանրէներն ակտիվազրկում են զանազան ֆիզիկական ([[ջերմություն]], [[ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ]]) կամ քիմիական (ֆորմալին, ացետոն, սպիրտ, ֆենոլ) ազդակներով։ Կիրառվում են [[որովայնային տիֆիտիֆ]]ի, պարատիֆերի[[պարատիֆեր]]ի, խոլերայի[[խոլերա]]յի, [[կապույտ հազիհազ]]ի, լեպտոսպիրոզների[[լեպտոսպիրոզ]]ների, պոլիոմիելիտի[[պոլիոմիելիտ]]ի, կատաղության, [[բծավոր տիֆիտիֆ]]ի, տզային էնցեֆալիտի դեմ։ Այս վակցինայիպատվաստանյութի պաշտպանական հատկությունները ավելի թույլ են արտահայտված, և իմունիտետը զարգանում է մի քանի պատվաստումներից հետո։
Քիմիական վակցինաները պարունակում են մանրէներից անջատված, զտված անտիգենային խմբեր և ունեն սահմանափակ կիրառություն։ ԽՍՀՄ-ում օգտագործվում են [[որովայնատիֆ-պարատիֆ В վակցինաներ]]։ Վակցինաներն արտադրվում են հեղուկ և չոր (լիոֆիլացված) վիճակում։ Վերջիններս օգտագործում են դրաժեների (պոլիոմիելիտի կենդանի վակցինանա) կամ լուծույթների ձևով (կարմրուկի, բնական ծաղկի, տուբերկուլոզի, ժանտախտի, սիբիրախտի և այլ կենդանի վակցինաներ)։ Վակցինաներ պատրաստում են մեկ վարակի (մոնովակցինաներ) կամ 2 և ավելի վարակների հարուցիչներից՝ բազմավակցինաներ։ Վակցինաներն օրգանիզմ են ներմուծվում վերմաշկային, միջմաշկային, ենթամաշկային, միջմկանային, ներերակային, ներքթային, ինհալացիոն, բերանի և այլ ճանապարհներով։ Ետպատվաստումային անընկալունակությունը կարող է տևել մի քանի ամսից մինչև մի քանի տարի։▼
 
▲Քիմիական վակցինաներըպատվաստանյութերը պարունակում են մանրէներից անջատված, զտված անտիգենային խմբեր և ունեն սահմանափակ կիրառություն։ ԽՍՀՄ-ում օգտագործվում են [[որովայնատիֆ-պարատիֆ В վակցինաներ]]։ ՎակցինաներնՊատվաստանյութերն արտադրվում են հեղուկ և չոր (լիոֆիլացված) վիճակում։ Վերջիններս օգտագործում են դրաժեների (պոլիոմիելիտի կենդանի վակցինանա) կամ լուծույթների ձևով (կարմրուկի, բնական ծաղկի, տուբերկուլոզի, ժանտախտի, սիբիրախտի և այլ կենդանի վակցինաներպատվաստանյութեր)։ ՎակցինաներՊատվաստանյութեր պատրաստում են մեկ վարակի (մոնովակցինաներմոնոպատվաստանյութեր) կամ 2 և ավելի վարակների հարուցիչներից՝ բազմավակցինաներ։ Վակցինաներն օրգանիզմ են ներմուծվում վերմաշկային, միջմաշկային, ենթամաշկային, միջմկանային, ներերակային, ներքթային, ինհալացիոն, բերանի և այլ ճանապարհներով։ Ետպատվաստումային անընկալունակությունը կարող է տևել մի քանի ամսից մինչև մի քանիբազմապատվաստանյութեր։ տարի։
 
Պատվաստանյութերն օրգանիզմ են ներմուծվում վերմաշկային, միջմաշկային, ենթամաշկային, միջմկանային, ներերակային, ներքթային, ինհալացիոն, բերանի և այլ ճանապարհներով։ Ետպատվաստումային անընկալունակությունը կարող է տևել մի քանի ամսից մինչև մի քանի տարի։
 
{{ՀՍՀ|հատոր=11|էջ=239}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Պատվաստանյութ» էջից