«Մասնակից:Շահանե Թադևոսյան/Սևագրություն 5»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Պետական գործիչ}}
 
'''Սըր Ջեյմս Ռիչարդ Մարի Մենչեմ''' ({{lang-en|James Richard Marie Mancham}}, {{ԱԾ}}), Սեյշելյան պետական, քաղաքական և հասարակական գործիչ, փաստաբան, Սեյշելյան կղզիների առաջին նախագահ, որը պետության ղեկավարն էր 1976-1977 թվականներին: Սեյշելյան Դեմոկրատական կուսակցության հիմնադիր։
 
Արտաքին քաղաքականության մեջ Մենչը գլխավորապես կողմնորոշվում էր դեպի Մեծ Բրիտանիա, որի գաղութային տիրապետությունը Սեյշելյան կղզիներն էին մինչև անկախություն։ Նա հատուկ ուշադրություն է դարձրել կղզիներում զբոսաշրջության զարգացմանը։ 1977 թվականի հունիսին Սեյշելներում տեղի է ունեցել պետական հեղաշրջում, որի արդյունքում իշխանության է եկել Սեյշելյան ընդդիմության առաջնորդ, սոցիալիստ Ֆրանս-Ալբեր Ռենենեն, և նրա կողմնակիցները: Հեղաշրջման պահին երկրում բացակայած Մենչը ստիպված է եղել մնալ Մեծ Բրիտանիայում։ Սեյմասում նա վերադարձել է միայն 1990-ականների սկզբին, որտեղ ապրել է մինչև կյանքի վերջը։
 
== Կենսագրություն ==
 
=== Վաղ տարիներ ===
Ծնվել է 1939 թվականի օգոստոսի 11-ին Վիկտորիա քաղաքում։ Նա Սեյշելյան գործարար Ռիչարդ Մենչեմի և նրա կնոջ՝ Էվելինի ընտանիքում վերջին, բայց առաջին երեխան էր։ Տղան նախ կրթություն է ստացել Սեյշելյան քոլեջում, ապա ուղարկվել է Մեծ Բրիտանիա՝ Լոնդոնի Ուիլսոն քոլեջ, որտեղ սկսել է սովորել փաստաբանի համար։ 1958 թվականին քոլեջն ավարտելուց հետո նա մտավ իրավաբանական կրթության խորհուրդ՝ մարմին, որը վերահսկում է ապագա փաստաբանների իրավաբանական կրթությունը Անգլիայում և Ուելսում։ Ի վերջո, 1961 թվականին Մենչեմին ընդունեցին Միդլ Թեմփլի փաստաբանների միություն<ref name="Био">{{cite web|url=http://jamesmancham.com/biography.php|title=Mancham Sir James Richard Marie: biography|author=|date=|work=|publisher=jamesmancham.com|accessdate=2011-15-10|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/69tUBzDVz|archivedate=2012-08-13}}</ref>։
 
=== Մուտք դեպի քաղաքականություն ===
[[Պատկեր:Seychelles Democratic Party logo.jpg|thumb|120px|Սեյշելյան Դեմոկրատական կուսակցության դրոշ]]
1964 թվականին երիտասարդ փաստաբան Մենչեմը հիմնադրել և գլխավորել է աջ կենտրոնամետ Սեյշելյան դեմոկրատական կուսակցությունը (ՍԴԿ), որը հանդես է եկել Բրիտանական կայսրության կազմից դուրս գալու և ի սկզբանե՝ դրա կազմում ինքնավարության օգտին: Այն բանից հետո, երբ բրիտանական իշխանությունները հաղորդեցին, որ մտադիր են Սեյրերներին տրամադրել բացառապես լիակատար անկախություն, ՍԴՀԿ-ն առաջ է քաշել մետրոպոլիայի հետ սերտ կապի պահպանման կարգախոսը<ref name="Хронология"/>։
 
1967 թվականին կղզիներում սաստկացված գործադուլային շարժումը Մեծ Բրիտանիային ստիպեց Սեյշելներում համընդհանուր ընտրական իրավունք սահմանել և 1970 թվականին թույլատրել Օրենսդիր ժողովի ստեղծումը<ref>{{книга|автор= Прядкин В. М.|заглавие= На изломах двадцатого века|ответственный= |ссылка= http://lit.lib.ru/p/prjadkin_w_m/book.shtml|место= Хабаровск|издательство= Библиотека Максима Мошкова|год= 2009|том= |страниц= |страницы= |isbn=}}</ref>, առաջին համընդհանուր ընտրություններում ՍԴՀԿ-ն ստացել է ձայների 53,8 տոկոսը<ref name="Выборы"/>։ Մենչեմը ստանձնել է գաղութի Գերագույն նախարարի պաշտոնը։ Այդ պաշտոնում նա սկսել է ակտիվորեն նպաստել Սեյշելներում զբոսաշրջության զարգացմանը, մասնավորապես, հանդես գալով Մաե կղզում միջազգային օդանավակայանի շինարարության նախաձեռնողի դերում: 1971 թվականի հուլիսի 4-ին բացված օդանավակայանը բացել է արտասահմանյան զբոսաշրջիկներին կղզու հասանելիությունը։ Չնայած 1972 թվականին Սեյշելներում տեղի ունեցած գնաճին, որը պայմանավորված էր զբոսաշրջությունից միջոցների ներհոսքով, Մենչեմը շարունակեց զբոսաշրջային ոլորտի զարգացումը։ 1973 թվականին Վիկտորիայի նավահանգիստը՝ մայրաքաղաք Սեյշել, ընդլայնվել և խորացել է, որպեսզի ընդունի օվկիանոսային խոշոր նավեր<ref name="Хронология">{{книга|автор= Lea, David; Rowe, Annamarie.|заглавие= A political chronology of Africa|ответственный= |ссылка= https://books.google.ru/books?id=ROR1xreEJTsC&pg=PA366&dq=president+mancham&hl=ru&ei=8-aZTuK5B4TLsgaRtMTRCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDgQ6AEwAg#v=onepage&q&f=false|место= |издательство= Taylor & Francis|год= 2001|том= |allpages= 499|pages= 366|isbn=}}</ref>։
 
1974 թվականին բրիտանական իշխանությունները Մենչեմին հայտնել էին Սեյշելյան կղզիներին անկախություն տրամադրելու մտադրության մասին՝ միաժամանակ հրաժարվելով իր կողմից ստանձնած որևէ պարտավորությունից: Նույն թվականի ապրիլի 24-ին կղզիներում տեղի ունեցան Օրենսդիր ժողովի ընտրություններ, որին պետք է ընդուներ ապագա անկախ պետության օրենսդրությունը։ Ընտրությունների արդյունքում Մենչեմի գլխավորած ՍԴՀԿ-ն ստացել է Սեյշելյան կղզիների ձայների 52,37 %-ը<ref name="Выборы"/>։ Երկրորդ տեղը բաժին է հասել Սեյշելյան ժողովրդական Պրոգրեսիվ ճակատ սոցիալիստական կուսակցությանը, որի ղեկավարը Ֆրանս-Ալբեր Ռեննեն է։ Հոկտեմբերի 1-ին նա ձևավորեց կառավարություն և դարձավ երկրի գլխավոր նախարարը<ref name="МЖ">{{статья|автор=|заглавие=|ссылка=https://books.google.ru/books?id=oDBNAAAAYAAJ&q=мэнчем&dq=мэнчем&hl=ru&ei=JMSZTo34Fsz5sgba1_zECQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=7&ved=0CEgQ6AEwBg|язык=|издание=[[Международная жизнь]]|тип=|год=1976|том=|номер=7|страницы=156|doi=|issn=}}</ref>, իսկ Ռենեն՝ հողերի նախարար։ Բրիտանացիների կարծիքով, որոնք պնդում էին, որ ընդդիմության առաջնորդի նշանակումը նախարարական պաշտոնին պետք է նպաստեր Ներքին հանդարտությանը Սեյշելներում<ref name="Хронология"/>։
 
Սեյշելյան կղզիներին անկախություն տրամադրելու նախօրեին բրիտանական իշխանությունները զգալի աջակցություն են ցուցաբերել Մենչեմին և նրա կուսակցությանը: Որպես սահմանադրական հարցերով նրա խորհրդական՝ նրան է ուղարկվել անգլիացի հայտնի իրավաբան Դենիս Գրենանը։ Հենց նա է համոզել վարչապետին, որ ՍԴՀԿ-ի՝ անկախություն ստանալու համար ելույթ ունենալը միակ ճիշտ որոշումն է լինելու։ Մոտավորապես այդ ժամանակ Լոնդոն ժամանած Մանչամին այցելել էր Ֆոքս Տալբոտը՝ մեկ հակամոմունիստական կազմակերպության ներկայացուցիչ, ինչպես նաև կայացած Միացյալ Թագավորության գաղտնի հետախուզական ծառայությունը։ Ֆոքս Տալբոտը խոստացել է ֆինանսական աջակցություն տրամադրել ՍԴՀԿ-ին աջակցող Սեյշելես Ուիքլի թերթին: Այսպիսով, Ֆոքս Տալբոտի շնորհիվ հաջորդ 3 տարում Մենչամի հաշվին շվեյցարական բանկերից մեկում փոխանցվել է մոտ 3 հազար ֆունտ ստեռլինգ<ref>{{cite web|url=http://militera.lib.ru/h/bloch_fitzgerald/04.html|title=Тайные операции английской разведки: Ближний и Средний Восток, Африка и Европа после 1945 года // Глава IV. Тайные операции в послеколониальной Африке|author=Блоч, Джонатан; Фицджеральд, Патрик.|date=|work=|publisher=Военная литература (интернет-сайт)|accessdate=2011-11-06|lang=|archiveurl=|archivedate=}}</ref>։
 
1975 թվականի մարտին Լոնդոնում տեղի ունեցավ այսպես կոչված հիմնադիր խորհրդաժողովը, որտեղ բանակցություններ վարվեցին Սեյշելյան կղզիներին անկախություն տրամադրելու պայմանների շուրջ։ Սեյմի կողմից դրան մասնակցել են երկու կուսակցությունների ներկայացուցիչներ՝ ինչպես ՍԴՀԿ-ն, այնպես էլ ՍԺԱՃ-ն<ref name="МЖ"/>։ Արդյունքում, ձգտելով Սեյշելյան ղեկավարությունից հասնել լիակատար անկախության հռչակմանը, 1976 թվականի հունվարի 2-ին Մեծ Բրիտանիայի կառավարությունը համաձայնել է 10 միլիոն ֆունտ ստեռլինգ վճարել Սեյշելներին անկախության առաջին 2 տարում և հետագայում 1,7-ական միլիոն ֆունտ ստեռլինգ վճարել հետագա 4 տարում, եթե նրանք առաջարկի պահից սկսած կես տարվա ընթացքում հայտարարեն իրենց անկախության մասին: Մի քանի ամիս անց՝ 1976 թվականի հունիսի 29-ին, ուղիղ կեսգիշերին Մեծ Բրիտանիայի դրոշը իջեցվել է նահանգապետի տան վրա, իսկ նրան փոխարինելու է հանվել նոր՝ Սեյշելյան դրոշը: Նույն օրը Մենչն ընդունել է նախագահի երդումը, իսկ Ռենեն զբաղեցրել Է Սեյշելյան կղզիների վարչապետի պաշտոնը<ref name="Хронология"/>։ Նոր կառավարությունն, ըստ էության, կոալիցիոն է դարձել՝ դրանում ընդգրկված էին ՍԴՀԿ վեց ներկայացուցիչներ՝ ՍԺԱՃ-ի հինգ նախարարների դեմ<ref>{{книга|автор= Mair, Lyn; Beckley, Lynnath.|заглавие= Seychelles: the Bradt Travel Guide|ответственный= |ссылка= https://books.google.ru/books?id=aHXeJtnAQ2MC&pg=PA18&dq=james+mancham&hl=ru&ei=3eWZTqWcMMnssgafg_D9Aw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDMQ6AEwAjgK#v=onepage&q&f=false|место= |издательство= Bradt Travel Guides|год= 2008|том= |allpages= 240|pages= 18|isbn=}}</ref>։
 
=== Президентство ===