|
'''Էդուարդ Չորրորդ Անգլիացին''' եղել է Անգլիայի թագավորը<ref>{{cite web |title=Edward IV |work=Archontology.org |date=մարտի 14, 2010 |url=http://www.archontology.org/nations/england/king_england/edward4.php |quote=Set sail on 2 October 1470 from England and took refuge in Burgundy; deposed as King of England on 3 October 1470}}</ref>։ Նա ծնվել է [[1442]] թվականի ապրիլի 28-ին։ Նա դարձել է Անգլիայի թագավոր [[1461]] թվականի մարտի չորսից մինչև [[1483]] թվականի ապրիլի 9-ը<ref>{{cite book|ref=harv|last=Ross|first=Charles|authorlink=Charles Ross (historian)|title=Edward IV|url=https://books.google.am/books?id=zbmkggaM_k8C&pg=PA3|year=1974|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-02781-7}}</ref>։
Էդուարդը Յորքի դուքս Ռիչարդ ՓլանթաջենեթիՊլանտագենետի չորս որդիներից ավագն էր<ref>{{cite web |title=Edward IV (1442 - 1483) |work=History: Historic Figures |publisher=BBC |date=2014 |url=http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/edward_iv_king.shtml}}</ref> : Յորքի դուքսը շատ հզոր մարդ էր և պահանջում էր [[Անգլիա]]յի գահը։ Նա դարձել է ավելի հայտնի, քան այդ ժամանակվա [[թագավոր]] Հենրի Վեցերորդ Անգլիացին, ով թույլ էր համարվում։ Երբ դուքսը փորձում է վերցնել գահը Հենրի Վեցերորդից, բռնկվում է [[Վարդերի պատերազմ]]ը։ Այդ ժամանակ Էդուարդը 18 տարեկան էր, իսկ նրա եղբայրը` Ռութլանդիայի դուքս Էդմունդը` տասնյոթ։ Նրանք բավականաչափ հասուն էին մարտին մասնակցելու համար։ Եվ Էդուարդը դառնում է շատ լավ զինվոր։ Նա օգնել է ՎարվիքիՈւորիքի 106-րդ դուքս Ռիչարդ ՆեվիլինինՆևիլին, խելացի ազնվականին, ով կռվել է Յորքի դուքսի դեմ։ Վեյքֆիլդի ճակատամարտը տեղի է ունեցել [[1460]] թվականին, որի ժամանակ Էդուարդի հայրիկը և եղբայր Էդմունդը սպանվում են։ Իր հոր մահից հետո Էդուարդը որպես ժառանգորդ հավակնում է գահին։ [[1461]] թվականի մարտին նա իր բանակով մուտք է գործել [[Լոնդոն]] և օծվել է թագավոր, թեև ընդամենը 19 տարեկան էր։ [[Արքա]] Հենրի վեցերորդը բանտարկվում է։ Միառժամանակ, ՎարվիքիՈւորիքի դքսի օգնությամբ Էդուարդը երկիրը կառավարում էր լավ։ Էդուարդը ծանոթանում է [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] հետ, ում հետ նա ուզում էր ամուսնանալ։ ՎարվիքիՈւորիքի դուքսը չգիտեր նրանց սիրավեպի մասին, և նա ցանկանում էր, որ արքա Էդուարդը ամուսնանա օտարերկրյա արքայադստեր հետ, որպեսզի դաշինք կնքվի այլ երկրի հետ, որով կամրապնդեր իր դիրքերը։ Էլիզաբեթը և Էդուարդը ամուսնանում են գաղտնի [[1464]] թվականին, նրանք ունեցել են 10 երեխա, և համատեղ ապրել են 19 տարի։ Երբ ՎարվիքիՈւորիքի կոմսը իմանում է Էդուարդի ամուսնության մասին, բարկանում է։ Նրա զայրույթը ժամանակի ընթացքում ավելի է աճում, որովհետև Էլիզաբեթի ընտանիքը ավելի է հզորանում, իսկ արքան այլևս առաջվա պես չէր հարգում ՎարվիքիՈւորիքի կոմսին։ [[1459]] թվականին նա ապստամբում է արքայի դեմ, Էդուարդի կրտսեր եղբայրներից մյուսի` Կլարենսի կոմսի ԳեորգիՋորջի օգնությամբ։ ԳեորգըՋորջը ամուսնացած էր ՎարվիքիՈւորիքի կոմսի ավագ դուստր Իզաբելայի հետ։ Ապստամբները փորձում էին օգնություն խնդրել Մարգարիտ ԱնժույացուցԱնժուացուց, ով Հենրի վեցերորդի կինն էր։ ՎարվիքիՈւորիքի կոմսը հաջողացնում է [[1471]] թվականին հաղթել Էդուարդ արքային և ազատել Հենրի վեցերորդին բանտից։ Նա Հենրիին վերականգնում է որպես թագավոր, իսկ Էդուարդը ստիպված է լինում փախուստի դիմել դեպի [[Բուրգունդիա]], այն դեպքում, երբ իր կինը և զավակները տեղափոխվել էին թաքստոց։
Բարգունդիայի [[կոմս]]ը ամուսնացած էր Էդուարդի քրոջ` Մարգարիտի հետ, այսպիսով նա պատրաստ էր օգնել Էդուարդին մեծ զորքով։ Երբ Էդուարդը վերադառնում է [[Անգլիա]], նա հաղթում և սպանում է Վարվիքի կոմսին։ Կարև ժամանակ անց թագուհի Մարգարիտան և իր որդին ժամանում են Անգլիա։ Նրանք նույնպես պարտվում են Էդուարդի դեմ ճակատամարտում, և դրանից հետո գահն անվտանգ էր։ Վստահ լինելու համար Էդուարդը կազմակերպում է Հենրի VI-ի սպանությունը։
Քանի դեռ Էդուարդը հեռու էր Բուրգունդիայից, իր կինը որդի է ունենում` Էդուարդը, ում տալիս են Ուելսի արքայազնի տիտղոս։ Նա պետք է դառնար հաջորդ արքան։ Էդուարդը կառավարում է իր երկու եղբայրների օգնությամբ։ Գեորգը, ով նախկինում մի անգամ ապստամբել էր իր դեմ, հիմա հավատարիմ էր, և կրտսեր եղբայրը, Ռիչարդը` Գլոուցեստերի կոմսը, միշտ հավատարիմ է մնացել։ Նրանց և Վուդվիլի հզոր ընտանիքի միջև դեռևս վիճաբանություններ կային։ Գեորգը և Ռիչարդը նաև վիճաբանում էին միմյանց դեմ, և վերջում արքա Էդուարդը Գեորգին բանտ է գցում, որտեղ էլ նա մահանում է։
Էդուարդ Չորրորդը մահանում է շատ հանկարծակի, քառասուն տարեկան հասակում։ Նրա որդին դառնում է Էդուարդ Հինգերորդ Անգլիայի արքան, բայց նրա գահակալումը երկար չի տևում։ Էդուարդի եղբայրը` Ռիչարդը կարծում էր, որ իր եղբոր գահակալությունն այնքան էլ լավ միտք չէր, և ինքն է բարձրանում գահ։ Ոչ ոք չգիտի, թե իրականում ինչ է պատահել Էդուարդի երկու որդիներին` Աշտարակումաշտարակում գտնվող արքայազններին։[[Թաուերի արքայազններ|արքայազններին]]։
== Ծանոթագրություններ ==
|
