«Քաղաքացիություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589); ծանոթագրությունը տեղափոխում եմ կետադրական նշանից առաջ
Տող 2.
'''Քաղաքացիություն''', պետության և անձի միջև կայուն իրավական կապը, որի ուժով [[պետություն]]ը և անհատը ձեռք են բերում փոխադարձ [[իրավունք]]ներ և [[պարտականություն]]ներ։ Քաղաքացիությունը [[սահմանադրական իրավունք]]ի կարևորագույն ինստիտուտներից է և հիմնականում իր ամրագրումն է գտնում պետության [[Սահմանադրություն|սահմանադրության]] մեջ, սահմանադրական ակտերում կամ այլ [[նորմատիվ իրավական ակտ]]երում։ Քաղաքացիությունը հանդես է գալիս որպես պետության և նրան հպատակ անձանց միջև փոխհարաբերություն։ Պետությունը ճանաչում և երաշխավորում է անձանց իրավունքներն ու ազատությունները, իր [[Պետական սահմաններ|սահման]]ներում պաշտպանում է իր քաղաքացիներին։ Քաղաքացիներն էլ, իրենց հերթին, ենթարկվում են [[օրենք]]ներին ու պետության կարգադրագրերին, կատարում են իրենց պարտականությունները։ Այս իրավունքների ու պարտականությունների ամբողջությունը կազմում է քաղաքացու քաղաքական-իրավական կարգավիճակը, պետության տարածքում նրա կարգավիճակի տարբերությունը քաղաքացիություն չունեցող անձանց ու օտարերկյա քաղաքացիների կարգավիճակից։
 
Պետության ինքնությունն արտահայտող առանցքային տարրը դա քաղաքացիության ինստիտուտն է:է։ Իսկ քաղաքացիությունն առանց բնակչության տարրի առկայության ուղղակի բացառվում է:է։ Ցանկացած պետության տարածքում բնակվում է մարդկանց ամբողջություն, որը կազմում է պետության բնակչությունը, որի էական մասը կազմում են տվյալ պետության քաղաքացիները:քաղաքացիները։ Քաղաքացիության ինստիտուտի արմատները գնում են դեպի Հին Հունաստան:Հունաստան։ Սկսած Արիստոտելից, տեսաբաններն արդեն տարբերություն էին դնում պետության քաղաքացիների և սուբյեկտների միջև:միջև։ Արդեն կիրառելի էր «քաղաքացի» հասկացությունը, որը բառացի նշանակում էր «քաղաքի բնակիչ»:։ Քաղաքացի էին անվանում այն անձանց, ովքեր ունեին ձայնի իրավունք, ովքեր համարվում էին ազատ մարդիկ:մարդիկ։ Հաճախ նման անձնավորություններն իրենց դրսևորում էին քաղաքականության մեջ և զգալի դիրք ունեին հասարակությունում:հասարակությունում։ Ընտրելու իրավունք ձեռք բերելու համար անձը պետք է ճանաչվեր իր հայրենակիցների կողմից և վայելեր հասարակության հարգանքը:հարգանքը։ Կանայք և ստրուկները քվեարկելու իրավունք չունեին, ուստի նրանք չունեին քաղաքացու կարգավիճակ:կարգավիճակ։ Ֆեոդալիզմի ժամանակաշրջանում գոյություն ուներ հպատակության ինստիտուտը, որի իմաստը` բնակչության ենթակայությունը, պատկանելությունն էր միապետին:միապետին։ Սահմանադրական միապետություններում քաղաքացությունը, որը փոխարինելու եկավ հպատակությանը, հանդիսացավ հասարակության բոլոր անդամների իրավահավասարության սկզբունքի կարևոր դրսևորումներից մեկը:1 Երկար ժամանակ միապետական կառավարման ձև ունեցող պետություններում անձի և պետության միջև փոխհարաբերությունները բնորոշվում էին հպատակությամբ, այսինքն՝ անձի և միապետի, այլ ոչ թե ողջ պետության միջև կապով։ Ներկայումս միապետական կառավարման ձև ունեցող երկրների մեծամասնությունը հրաժարվել է այս կոնցեպցիայից, և այժմ հպատակության ինստիտուտը փոխարինվել է քաղաքացիության ինստիտուտով։ինստիտուտով<ref>{{Cite book|title=ՔԱՂԱՔԱՑԻՈՒԹՅՈՒՆԸ ՈՐՊԵՍ
ԱՆՁԻ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԻ
ՏԱՐՐ
ՄԱԳԻՍՏՐՈՍԱԿԱՆ ԹԵԶ|last=Սարգսյան|first=Լիլիթ|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref>։
 
== Քաղաքացիություն ստանալը ==
Քաղաքացիությունը զգայուն խնդիր է, և քաղաքացիություն ունենալը երկրի պատկանելության և ինքնորոշման դրսևորում:դրսևորում։ Հետևաբար զարմանալի չէ, որ քաղաքացիության հարցի շուրջ տարաձայնությունները կարող են հաճախ հանգեցնել լարվածության և բախումների, ինչպես պետությունների ներսում, այնպես էլ նրանց միջև:միջև։ Քսաներորդ դարի ընթացքում աշխարհով մեկ գրանցվել է քաղաքացիություն չունեցող անձանց առաջացման աճ, սակայն նկատվել է նաև մարդու իրավունքների մասին տեղեկացվածության բարձրացում և դրանց պահպանում:պահպանում։
 
Այսպիսով, միջազգային քաղաքացիական իրավունքը զարգանում է երկու ուղղություններով ՝ քաղաքացիություն չունեցող անձանց պաշտպանություն և աջակցում, կամ քաղաքացիություն չունեցող անձանց իրավիճակի կանխում:կանխում։
 
Ո՞վ է որոշում ՝ անձը երկրի քաղաքացի է, թե ոչ:ոչ։ Ընդհանրապես, քաղաքացիություն ունենալու հարցը դրվում է ցանկացած երկրի ներքի օչենսդրության վրա:վրա։ Այնուամենայնիվ, պետության ներքին որոշումները կարող են սահմանափակվել այլ պետությունների գործողություններով կամ միջազգային իրավունքով:<ref name="Гражданство и безгражданство">{{Cite book|title=Гражданство
и безгражданство|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref>։ Այս ամենը հաստատվեց 1930 թ.-ի Հագայի կոնվենցիայով:կոնվենցիայով։ Այն մշակվել է Ազգերի լիգայի վեհաժողովի հովանու ներքո, դարձավ, որը բոլոր մարդկանց համար քաղաքացիություն ապահովելու առաջին միջազգային փորձը:փորձը։ Կոնվենցիայի 1-ին հոդվածում ասվում է.
 
«Յուրաքանչյուր պետություն, իր օրենսդրությանը համապատասխան, որոշում է, թե ովքեր են իր քաղաքացիները:քաղաքացիները։ Այս որոշումը պետք է ճանաչեն
 
այլ պետություններն այնքանով, որքանով այն համապատասխանում է միջազգային կոնվենցիաներին, սովորույթներին և միջազգային իրավունքի սկզբունքներին»:։
 
Այլ կերպ ասած, այն ձևը, պետությունը քաղաքացիություն տալու իր որոշման իրավունքը, պետք է համապատասխանեցնի միջազգային իրավունքի դրույթներին:դրույթներին։
 
Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի 15-րդ հոդվածում ասվում է.
 
«Յուրաքանչյուր ոք ունի քաղաքացիության իրավունք:իրավունք։ Ոչ մեկ չպետք է կամայականորեն զրկվի իր քաղաքացիությունը կամ փոխի այն»:<ref name="Гражданство и безгражданство"/>։
 
=== Ո՞վ է քաղաքացի:քաղաքացի։ Ո՞վ է քաղաքացիություն չունեցող մարդ:մարդ։ ===
Օրենքի համաձայն, երկրի քաղաքացի լինելը նշանակում է, որ անձը պատկանում է քաղաքացու սահմանմանը `սահմանված պայմաններին համապատասխան
 
պետության քաղաքացիական օրենսդրության մեջ, կամ, որ նա քաղաքացիություն է ստացել իրավասու մարմինների որոշմամբ:որոշմամբ։ Մարդկանց մեծամասնությունը համարվում է քաղաքացիներ `համաձայն մեկ պետության օրենքների, մի պետության, որտեղ նրանք գտնվում են ծնվել են, կամ որոնց ծնողները այդ ժամանակ տվյալ երկրի քաղաքացի են:Այն անձինք, ովքեր, օրենքին համապատասխան, իրավունք ունեն ներկայացնելու քաղաքացիության դիմումները, սակայն, որոնց դիմումները մերժվել են, չեն կարող դառնալ տվյալ պետության քաղաքացիներ:<ref name="Гражданство и безгражданство"/>։
 
Քաղաքացիություն կարելի է ստանալ տարբեր եղանակներով․
Տող 63.
բ) հոդվածի վերջին մասը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.
 
«Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունից հրաժարվելը կամ այլ պետության քաղաքացիություն ընդունելն ինքնին չի հանգեցնում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունը կորցնելուն:»:։
 
'''Հոդված 2.''' Օրենքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասը «տարին լրանալը» բառերից հետո լրացնել «նաև» բառով:բառով։
 
'''Հոդված 3.''' Օրենքի 10-րդ հոդվածի 2-րդ կետում «2006 թվականի դեկտեմբերի 31-ը» բառերը փոխարինել «2009 թվականի դեկտեմբերի 31-ը» բառերով:բառերով։
 
'''Հոդված 4.''' Օրենքի 13-րդ հոդվածը շարադրել հետևյալ խմբագրությամբ.
Տող 79.
2) կարող է բացատրվել հայերեն լեզվով և
 
3) ծանոթ է Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը:Սահմանադրությանը։
 
Առանց սույն հոդվածի առաջին մասի 1-ին և 2-րդ կետերով սահմանված պահանջների պահպանման` Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն կարող է ստանալ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն չունեցող այն անձը`
Տող 89.
3) որը ծագումով հայ է, այսինքն` ունի հայ նախնիներ.
 
4) որը 1995 թվականի հունվարի 1-ից հետո, իր դիմումի համաձայն, դուրս է եկել Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունից:քաղաքացիությունից։
 
Առանց սույն հոդվածի առաջին մասի 1-ին, 2-րդ և 3-րդ կետերով, ինչպես նաև երկրորդ մասով սահմանված պահանջների պահպանման` Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն կարող է շնորհվել Հայաստանի Հանրապետությանը բացառիկ ծառայություններ մատուցած անձանց:անձանց։
 
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն հայցող անձը քաղաքացիություն ստանալու դիմումն անձամբ պետք է ներկայացնի Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազոր մարմնին:մարմնին։
 
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստանում են քաղաքացիություն շնորհելու մասին Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի հրամանագրով:հրամանագրով։
 
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստանալու դիմումը մերժվում է, եթե տվյալ անձն իր գործունեությամբ վնասում է պետական և հասարակական անվտանգությանը, հասարակական կարգին, հանրության առողջությանը և բարքերին, այլոց իրավունքներին և ազատություններին, պատվին և բարի համբավին:համբավին։ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստանալու դիմումի մերժումը կարող է չհիմնավորվել:չհիմնավորվել։
 
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստացող անձը տալիս է հետևյալ երդումը. «Ես` (անուն-ազգանուն), դառնալով Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի, երդվում եմ հավատարիմ լինել Հայաստանի Հանրապետությանը, պահպանել Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը և օրենքները, պաշտպանել Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը և տարածքային ամբողջականությունը:ամբողջականությունը։ Պարտավորվում եմ հարգել Հայաստանի Հանրապետության պետական լեզուն, ազգային մշակույթը և սովորույթները:»:։
 
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստացող անձը ստորագրում է երդման տեքստը:տեքստը։
 
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստացող անձին տրվում է Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազոր մարմնի մշակած Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության առանձնահատկությունների մասին տեղեկատվական ձեռնարկը:»:։
 
'''Հոդված 5.''' Օրենքը լրացնել հետևյալ բովանդակությամբ 13<sup>1</sup>-րդ հոդվածով.
Տող 109.
'''Հոդված 13. Երկքաղքացիություն'''
 
Երկքաղաքացի է համարվում այն անձը, որն ունի մեկից ավելի պետությունների քաղաքացիություն:քաղաքացիություն։
 
Հայաստանի Հանրապետության երկքաղաքացի է համարվում այն անձը, որը Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունից բացի, ունի նաև այլ պետության (երկրների) քաղաքացիություն:քաղաքացիություն։
 
Հայաստանի Հանրապետության երկքաղաքացին Հայաստանի Հանրապետության համար ճանաչվում է միայն որպես Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի:քաղաքացի։ Սույն նորմը տարածվում է նաև 1995 թվականի հունվարի մեկից հետո, առանց սահմանված կարգի Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունից դուրս գալու, այլ պետության քաղաքացիություն ընդունած կամ ստացած, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունից միակողմանի հրաժարված Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների վրա:վրա։
 
Հայաստանի Հանրապետության երկքաղաքացին ունի Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու համար նախատեսված բոլոր իրավունքները և կրում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու համար նախատեսված բոլոր պարտականություններն ու պատասխանատվությունը, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով կամ օրենքով նախատեսված դեպքերի:դեպքերի։
 
Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին այլ պետության քաղաքացիություն ընդունելու կամ ստանալու դեպքում պարտավոր է այդ մասին Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով մեկամսյա ժամկետում հայտնել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազոր մարմնին:մարմնին։
 
Սույն հոդվածի պահանջների խախտումն առաջացնում է օրենքով նախատեսված պատասխանատվություն:»:<ref>{{Cite web|url=https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=31940|title=ՀՀ ՕՐԵՆՔԸ «ՀՀ ՔԱՂԱՔԱՑԻՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>։
 
=== Պետական մարմիններ ===