«Փենսիլվանիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Փենսիլվանիա''' ([[անգլերեն]]՝ {{Աուդիո|En-us-Pennsylvania.ogg|Pennsylvania}} {{IPA|[ˌpɛnsɨlˈveɪnjə]}}, նաև ''Commonwealth of Pennsylvania'' թարգմանաբար՝ ''Փենսիլվանիայի Համագործակցություն''), [[ԱՄՆ]] նահանգներից մեկը։ Փենսիլվանիա նահանգի նշանաբանն է՝ «Բարերար, ազատություն և անկախություն»:։ Նահանգի ամերիկյան հապավումն է՝ PA:

Ժամանակակից Փենսիլվանիայի տարածքում առաջին բնակիչներն եղել են [[շվեդներ]]ը և [[հոլանդացիներ]]ը։ [[1681]] թվականին [[Անգլիա]]յի թագավոր [[Չարլզ II Ստյուարտ]]ն երիտասարդ [[Քվակերներ|քվակեր]] [[Վիլիամ Փեն]]ին փոխանցել է մեծ տարածք [[Դելավեր (գետ)|Դելավեր]] գետից դեպի արևմուտք։ [[1682]] թվականին Փենը «Ընկերների Հասարակության» (քվակերների պաշտոնական անվանումը) բողոքականների և հավատքի համար այլ հալածվողների համար գաղութ-ապաստան է հիմնադրել։ Թագավորական նավատորմի ադմիրալ հայր Փենի պատվին գաղութը կոչվել է Փենսիլվանիա։ Փենսիլվանիա՝ [[լատիներեն]] ''Penn Sylvania'', թարգմանաբար նշանակում է «Փենի անտառածածկ երկիր»:։

Փենսիլվանիան զբաղեցնում է 119 283 կմ² մակերես (տարածքի թվով նահանգների թվում այն 33-րդ տեղում է)։ Ձգվում է 274 կմ հյուսիսից հարավ և 455 կմ՝ արևմուտքից արևելք։ Նահանգին է պատկանում [[Էրի լիճ|Էրի]] լճի 82 կմ երկարությամբ առափնյայի մի մասը, ինչպես նաև [[Դելավեր (գետ)|Դելավեր]] գետի էստուարի երկայնությամբ ձգվող 92 կմ երկարությամբ առափնյան։ Միևնույն ժամանակ, Փենսիլվանիան չունի ելք դեպի [[Ատլանտյան օվկիանոս]]:։ Սահմանակցում է վեց նահանգների՝ [[Նյու Յորք (նահանգ)|Նյու Յորք]]ի (հյուսիսում), [[Նյու Ջերսի]]ում (արևելքում), [[Դելավեր]]ի (հարավ-արևելքում), [[Մերիլենդ]]ի (հարավում), [[Արևմտյան Վիրջինիա]]յի (հարավ-արևմուտքում) և [[Օհայո]] նահանգի (արևմուտքում) հետ։

Փենսիլվանիա նահանգի համախառն ներքին արդյունքը [[2011]] թվականի օգոստոսի դրությամբ կազմում էր 558,3 միլիարդ դոլար (ԱՄՆ-ում 6-րդ տեղը), ինչը համադրվում է այնպեսի երկրների ՀՆԱ-ի հետ, ինչպիսին է [[Թաիլանդ]]ը<ref name="Econ">[http://www.economist.com/blogs/dailychart/2011/01/us_equivalents The Economist: «US equivalents»]</ref>:։

Փենսիլվանիա նահանգի բոլոր դատարանները միասնական դատական համակարգի մասն են կազմում։ Վերջինս ունի երեք հիմնական մակարդակ՝ փոքր դատարաններ, ընդհանուր իրավասության դատարաններ և միջանկյալ վերաքննիչ դատարաններ, որոնք կոչվում են Համագործակցության և Գերագույն դատարաններ։ Փենսիլվանիայի Գերագույն դատարանը, նահանգի գլխավոր դատական մարմինն է և ադմինիստրատիվ իշխանություն ունի ամբողջ դատական համակարգի վրա։վրա<ref>{{Cite web|url=http://dx.doi.org/10.31235/osf.io/mpw6y|title=Բնակչության Լիբերալ-Դեմոկրատական Ընտրական Կողմնորոշումների Ընդհանուր Աշխարհագրական Առանձնահատկությունները Հայաստանի Հանրապետությունում|last=Ghulyan|first=Husik|date=2018-07-27|website=dx.doi.org|accessdate=2020-10-22}}</ref>։

2018թ․ նահանգի դատական համակարգը պետական բյուջեից ստացել է 414,309,000 ԱՄՆ դոլար, որը նահանգի ընդհանուր բյուջեի 0,5%-ն է։ Այս ամեն հետ մեկտեղ դատական համակարգը բավական քանակի տույժեր է հավաքում։ Այս փողերը վերաբաշխվում են իշխանության մարմինների և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, այդ թվում նաև օդանավակայանների և ավտոկայանների կառավարման մարմինների, ինչպես նաև տուժածների օգնության ծրագրերի մեջ։մեջ<ref>{{Cite web|url=http://www.pacourts.us/courts/|title=Courts {{!}} Unified Judicial System of Pennsylvania|website=www.pacourts.us|accessdate=2020-10-22}}</ref>։

ԱՄՆ վիճակագրության բյուրոյի տվյալներով [[2015]] թվականի [[հուլիսի 1]]-ի դրությամբ բնակչության թիվը կազմում էր 12 802 503 մարդ, ինչը 0,79 %-ով ավելի բարձր է, քան [[2010]] թվականի ցուցանիշը (12 702 379)։ [[Ռասայականություն|Ռասայական]] կազմը հետևյալն էր՝ 78,8 % ոչ իսպանախոս [[սպիտակամորթներ]], 11,4 % [[սևամորթներ]] կամ [[աֆրոամերիկացիներ]], 0,3 % [[հնդկացիներ|բնիկ ամերիկացիներ]], 3,0 % [[ասիացիներ]], 0,1 % բնիկ [[հավայացիներ]] և այլ [[խաղաղօվկիանոսյան կղզիներ]]ի բնակիչներ, 1,7 % երկու կամ ավելի ռասաների ներկայացուցիչներ, և 6,1 % իսպանախոսներ կամ [[լատինոամերիկացիներ]]<ref>{{cite web |url=http://quickfacts.census.gov/qfd/states/42000.html |title=Pennsylvania QuickFacts from the US Census Bureau |publisher=Quickfacts.census.gov |date= |accessdate=June 15, 2012 |archive-date=October 6, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006065329/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/42000.html |dead-url=yes }}</ref>:։ Սպիտակամորթ բնակչությունը գլխավորապես գերմանական (28,5 %), իռլանդական (18,2 %), իտալական (12,8 %), անգլիական (8,5 %) և լեհական (7,2 %) ծագում ունեն<ref>{{cite web|author=American FactFinder, United States Census Bureau|url=http://factfinder.census.gov/servlet/ADPTable?_bm=y&-context=adp&-qr_name=ACS_2008_3YR_G00_DP3YR2&-ds_name=ACS_2008_3YR_G00_&-tree_id=3308&-redoLog=false&-_caller=geoselect&-geo_id=04000US42&-format=&-_lang=en|title=American Community Survey 3-Year Estimates|publisher=Factfinder.census.gov|date=|accessdate=2010-07-31|archiveurl=http://www.webcitation.org/65BIC1Omt|archivedate=2012-02-03}}</ref>:։