«Տևտոնական օրդեն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-<nowiki/> +)
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 2.
'''Տևտոնական միաբանություն''' ([[Լատվիերեն|լատ․]] լրիվ անվանումը՝ Ordo domus Sanctae Mariae Teutonicorum), գերմանացի կաթոլիկական հոգևոր–ասպետական օրդեն, որը ստեղծվել է [[12|12-րդ]] դարի վերջին, Պաղեստինում, խաչակրաց արշավանքների ժամանակ, [[1198]] թվականին հաստատել է Ինոկենտիոս [[3]]-րդ պապը։
 
Ուներ հողային մեծ տիրույթներ Գերմանիայում և Հարավային Եվրոպայում։ [[1226]] թվականին օրդենի մեծ մագիստր Հերման ֆոն Զալցի և լեհ իշխան Կոնրադ Մազովեցկու միջև կնքված պայմանագրով Տևտոնական շքանշան ստացել է Խելմնո (Լեհաստան) մարզը և տեղափոխվել Արևելյան Եվրոպա, սկսել է պրուսների հպատակեցումը։ [[1237]] թվականին Տևտոնական շքանշանին են միացել Սուսերակիրների օրդենի մնացորդները։ Արևելյան Մերձբալթիկայում կազմվել է Տևտոնական շքանշանի ռազմաքաղաքական կազմակերպություն Լիվոնյան օրդենը։ Տևտոնական շքանշանը զավթել է պրուսների հողերը [[1283]] թվականին, Արևելյան Պոմորիեն՝ Գդանսկով [[1309]] թվականին, Էստլանդիան [[1346]] թվականին, Ժեմայտիան [[1382]]-[[1398]] թվականներին, Գոտլանդ կղզին [[1398]] թվականին, Նոր Մարկան [[1402]] թվականին:թվականին։ Մերձբալթիկայում ձևավորվել է Տևտոնական շքանշանի խոշոր ֆեոդալական պետությունը, որի տիրույթները ձգվում էին Վիսլայից մինչև Նարվա՝ փակելով Լեհաստանի, Լիտվայի, Ռուսական պետության ելքը դեպի [[Բալթիկ ծով]]։ Մեծ մագիստրի նստավայրն էր Մարիենբուրգը ([[1309]] թվականից, իսկ [[1466]] թվականից՝ [[Քյոնիգսբերգ]]ը)։ Աշխարհագրական հարմար դիրքը հնարավորություն էր տալիս օրդենին վարելու լայն առևտուր, օրդենի շատ քաղաքներ Հանզայի անդամ էին։ Տևտոնական շքանշանի կողմից սպառնալիքը մերձեցրեց Լեհաստանին ու Լիտվային, ինչպես նաև ապահովեց մի շարք սլավոնական ժողովուրդների աջակցությունը։ Գրյունվալդի ճակատամարտում [[1410]] թվականին տևտոնական շքանշանը վճռական պարտություն կրեց լեհական, լիտվական և ռուսական զորքերից, օրդենի էքսպանսիան կասեցվեց։ 1466 թվականի Տորունի պայմանագրով տևտոնական շքանշանը իրեն ճանաչեց Լեհաստանի վասալ, ետ վերադարձրեց նրան Արևելյան Պոմորիեն։ [[1525]] թվականին մեծ մագիստր Ալբրեխտ Հոհենցոլերնը (Բրանդենբուրգցին) Մերձբալթիկայում անցկացրեց եկեղեցու հողերի բռնագրավում և դրանք դարձրեց աշխարհիկ դքսություն՝ Պրուսիա։ Մնացած տիրույթները (Գերմանիայի տարբեր շրշաններում) բռնագրավվեցին [[19]]-րդ դարի սկզբին, իսկ [[1809]] թվականին օրդենը փակվեց։ [[1834]] թվականին Ավստրիայում վերականգնված օրդենը, ունենալով փոքրաթիվ անդամներ և չխաղալով էական քաղաքական դերը, շարունակում է գոյատևել այսօր։
{{Խաչերի տեսակներ}}
{{ՀՍՀ}}