«Տորիչելլիի փորձ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
 
Տող 1.
[[Պատկեր:Evangelista Torricelli. Line engraving by P. Anichinius. Wellcome V0005861.jpg|մինի|Էվանջելիստա Տորիչելի|alt=]]
'''Տորիչելլիի փորձ''', մթնոլորտային ճնշման նպատակով 17-րդ դարում իտալացի ֆիզիկոս և մաթեմատիկոս [[Տորիչելլի Էվանջելիստա|Էվանջելիստա Տորիչելլիի]] կողմից իրականացած փորձ:փորձ։ Փորձի հիմքում պատմության մեջ առաջին անգամ ստեղծված պարզագույն սնդիկային ճնշաչափն էր:էր։
 
Փորձը մեծ հայտնիություն է ձեռք բերել կողմնակի երևույթի՝ [[վակուում]]ի առաջացման շնորհիվ:շնորհիվ։ Վերջինս ստացել է «'''տորիչելյան դատարկություն'''» անվանումը:անվանումը։
 
== Փորձի նկարագրություն ==
[[Պատկեր:NSRW Torricelli's experiment.jpg|thumb|150px|Տորիչելիի փորձ]]
Տորիչելլին մոտ 1 մետր երկարությամբ ապակե խողովակը, որը մի կողմից հալափակված էր, լցրել է [[սնդիկ]]ով և ձեռքով փակել:փակել։ Այնուհետև այդ խողովակը շրջված ընկղմել է սնդիկով լցված տարայի մեջ և բացել այն:այն։ Սնդիկի մի մասը լցվում է տարայի մեջ և ապակե խողովակի վերին մասում առաջանում է անօդ տարածություն կամ, այսպես կոչված, տորիչելյան դատարկություն, ընդ որում, սնդիկի սյան բարձրությունը մնում է հաստատուն՝ մոտ 760 մմ՝ հաշված տարայի սնդիկի մակերեսից<ref>http://demonstrations.wolfram.com/TorricellisExperiment/</ref>:։
 
== Բացատրություն ==
[[Մթնոլորտային ճնշում]]ը տարայի սնդիկի վրա վերևից ներքև գործադրում է ճնշում, իսկ [[Պասկալի օրենք]]ի համաձայն [[Ապակի|ապակե]] խողովակի սնդիկի վրա գործադրում է ճնշում՝ ներքևից վերև:վերև։ Հեղուկն ունի զանգված և այդ պատճառով [[ծանրության ուժ]]ի կողմից ձգվում է դեպի ներքև:ներքև։ Երկու ուժերը հավասարակշռվում են այնպես, որ անոթում մնա այնքան [[հեղուկ]],որպեսզի վերջինիս առաջացրած ճնշումը հավասարվի արտաքին մթնոլորտային ճնշմանը:ճնշմանը։ Յուրաքանչյուր հեղուկի համար իր {{math|ρ}} խտությունից կախված սյան բարձրությունը կլինի`
 
<math>h=P/g\rho</math>,
 
որտեղ {{math|''P''}} -ն [[մթնոլորտային ճնշում]]ն է, իսկ {{math|''g''}} -ն՝ [[ազատ անկման արագացում]]ը:ը։ Այս բանաձևից հետևում է, որ ջրի սյան բարձրությունը հավասար է մոտ 10 մ:մ։
 
== Տես նաև ==