«Տեոդեբերտ I»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Կատեգորիայի տեղափոխում: Կատեգորիա:Հռոմի կաթոլիկ միապետներ → Կատեգորիա:Կաթոլիկ միապետներ |
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Պետական գործիչ}}
'''Տեոդեբերտ I''' (կամ '''Տեուդեբերտ I''', {{ԱԾ}}), Ֆրասիայի թագավոր, առաջնորդել է [[533]]/[[534]] — [[547]]/[[548 թվական]]
== Կենսագրություն==
Տող 6.
=== Դեյանիյա Տեոդեբերտա I-ը իր հոր ժամանակաշրջանում ===
Տեոդեբերտ հայրիկի կանոններով, ''«վսեմ և եռանդուն»''<ref>{{Книга:Григорий Турский: История франков|3|1}}</ref>, ինչպես նրա մասին արտահայտվել է [[Գրիգոր Տուրցի]]ն, նա թագավորությունը ղեկավարողներից բազմաթիվ անգամ է օգնել, բացի դրանից նա մասնակցել է գրեթե բոլոր թագավորական արշավներին։ Նա եղել է [[Նորմաններ]]ի ղեկավարը, օգնել է Հոխիլայհային թագավորության հյուսիսային հատվածում թագավորելու գործում<ref>{{Книга:Григорий Турский: История франков|3|3}}</ref>։ Հոր հետ նա մասնակցել է տյուրինգների դեմ պատերազմին, և հենց նրան է Ֆրեդեգարը պատվիրում գերի վերցնել տյուրինգների թագավոր Գերմենեֆրեդին, ով Ցյուլպիխ քաղաքի պատերից փախուստ էր կատարել<ref>{{Книга:Фредегар: Хроника|3|32}}</ref>։ Համաձայն Մարիա Ավանշսկիի, նա իր հորեղբայրների՝ Հիլդեբերտ I-ի և Հլոտար I-ի հետ մասնակցել է բուրգունդների դեմ պատերազմին, մինչ իր հայրը կռվում էր Օվերնի համար, և այդ պատերազմում ֆրանկները մեծ կորուստներով, սակայն կարողանում են հաղթանակ տանել։ Սակայն [[Գրիգոր Տուրցի]]նը իր գրքերում ոչ մի տեղեկություն չի տվել այդ պատերազմի վերաբերյալ։ Մարիա Ավանշսկին գրում է, որ ֆրանկների 534 թվականին արդեն հաջողվում է ոչնչացներ բուրգունդներին և հետ շպրտել նրանց իր տարածքներից։ Այդ ամենի մասին նա գրել է իր ''«Ֆրանկների թագավորներ — Հիլդեբերտի, Հլոտարի և Տեոդեբերտի հաղթանակը, և Գոդոմարի պարտությունը» գրքում''<ref>{{Книга:Марий Аваншский: Хроника|534}}</ref>
Տեոդեբերտը կռվել է նաև երբ եղել է հայր, նա անզիջում պայքարել է վեսգոթների հետ, որոնք Հլոդվինգ I-ի մահից հետո կարողացել են կռվել և ոչնչացնել նրա տարածքի հսկայական մասը, մանավանդ Ռոդեզ և Ալբի քաղաքները։ Տեոդեբերտը և իր ավագ որդի՝ Հլոտարիյա I Գունտարի հետ միասին նրանք կարողացել են կռվել և հետ վերադարձնել իրենց տարածքները։ Գունտարը հասնում է մինչև Ռոդեզա, սակայն անհայտ պատճառներով ետ է վերադառնում։ Տեոդեբերտը հասնում է մինչև Բեզե և իր զորքով շրջապատում նրան<ref>{{Книга:Григорий Турский: История франков|3|21}}</ref>։ Այնտեղ նա տեսնում է մի գեղեցիկ աղջկա՝ Դեոտերիյա անվանումով, որի գեղեցկությամբ զմայլված նրա կռիվը էլ ավելի է բարդանում<ref>{{Книга:Григорий Турский: История франков|3|22}}</ref>։ Անտեսելով, որ նա արդեն ամուսնացել էր լանգոբարդների թագավոր Վախոյի աղջկա՝ Վիզիգարդայի հետ<ref>{{Книга:Григорий Турский: История франков|3|20}}</ref><ref>{{Книга:Павел Диакон: История лангобардов|1|21}}</ref>։
=== Հայրական թագի
533 թվականի վերջերն, Տեոդեբերտը գնում է Գալիայի հարավ, որտեղ նա պատերազմում էր, մի հաղորդագրություն է ստանում, որտեղ ասվում է, որ նա շտապ պետք է գա իր հոր թագավորություն, քանի որ իր հայրը ահավոր ծանր հիվանդ է, և եթե չհասցնի գա և իր հոր գահը վերցնի, իր հորեղբայրը հողին կհանձնի նրան, և այլսև Տեոդեբերտը չի կարողանա վերցնել հոր թագավորությունը, և ադպիսով նա կոչնչանա։ Այդպիսով Տեոդեբերտը իր բոլոր գործերը թողնում է և շատ շտապ գնում է իր հոր մոտ, այստեղ թողնելով նաև Դեոտերիային և իր աղջկան, ով ծնվել էր իր նախկին կին Քլերմոնից։ Բայց Տոդերիխ I-ը մահանում է, մինչ իր որդու վերադարձը։ Տեոդեբերտի դիմաց դուրս են գալիս Հիլդեբերտ I-ը և Հլոտար I-ը փորձելով ամեն կերպ թալանել նրան։ Սակայն Տեոդերիխայի մեծ ընկերների շնորհիվ, նա կարողանում է ազատել Տեոդերիբտայի ճանապարհը, և բացի դրանից նաև նրան ավել գումար է տալիս, իսկ ավազակ եղբայրներին անհաջողությունն է ուղեկցում։ Տեոդեբերտը հասնում է իր հայրենիք, վերցնում հոր գահ, և բացի դրանից բուրգունդները նրան են հանձնում Օտեն, Շալոն նա Սոնե, Լանգր, Ավանշ, Վիվյե, Սոն, Նեվեր և Բեզանսոն քաղաքները։ Այդպիսով գահակալությամբ Տեոդեբերտը [[Հռենոս]]ի և [[Աքվիտանիա (երկրամաս)]]-ի միջև էլ ավելի է հեշտացնում իր կապերը։
Տող 18.
=== Միություն հորեղբայր Հիլդեբերտի հետ ===
Երբ Հիլդեբերտ I-ը տենում է, որ չի կարողանում Տեոդեբերտի վրա ազդել, նա խորհուրդ է տալիս միանալ իրեն և նրան մի նամակ է գրում ասելով. ''«Ես տղա չունեմ, և ես շատ եմ ուզում, որ դու դառնաս իմ որդին»''
534 թվականին Հիլդեբերտ I-ը և Տեոդեբերտը իրենց ամբողջ զորքով հարձակվում են Հլոտար I-ի վրա, ով դրա մասին շատ վաղուց էր իմացել, և մտածելով, որ իր զորքը չի դիմանա այդպիսի ահռելի հարձակմանը, թաքնվում է անտառում իր զորքի հետ միասին, և այնտեղ պատրաստում հազարավոր ծուղակներ։ Հիլդեբերտը և Տեոդեբերտը իրենց ամբողջ զորքով գալիս են Հլոտարիայի հետևից, և նրան համար մեկ նպատակն էր սպանել նրան։ Դրա հաջորդ օրը առավոտյան, երբ նրանք արդեն ուժասպառ էին եղել, մի հզոր փոթորիկ սկսվեց, նրան բոլոր վրանները և ամեն ինչ գլխիվայր շրջվեց։ Նույնիսկ նրանց ձիերն էին ցրվել մի քանի կիլոմետր հեռու, և նրան շատ դժվար էր գտնել, նույնիսկ մի քանիսին ընդհանրապես չեն գտել։ Հետո նրանք բոլորով սկսեցին աստծուն աղոթել, և խնդրում էին, որ նրանց ներում շնորհի և որ այլևս նրանք արյունական կապերով, բարեկամներով այլսև չեն կռվելու։ Իսկ Հլոտարիայի վրա նույնիսկ մի կաթիլ անձրև չտեղաց, և ոչ մի կայծակ, ոչ մի ամպրոպ նրանց չանհանգստացրեց։ Այդպիսով Հիլդբերտը և Տեոդեբերտը նրա մոտ ձիավորներ են ուղարկում, սպիտակ դրոշով և նրանից ներողություն են խնդրում։ Այդպիսի անսպասելի պարտությունից հետո նրանք տուն են վերադառնում<ref>{{Книга:Григорий Турский: История франков|3|28}}</ref>։
| |||