'''Տատյանա Միխայլովնա Վելիկանովա''' ({{lang-ru|Татья́на Миха́йловна Велика́нова}}, {{ԱԾ}}), խորհրդային այլախոհ, [[ԽՍՀՄ-ում մարդու իրավունքների պաշտպանության շարժում|ԽՍՀՄ-ում մարդու իրավունքների պաշտպանության շարժման]] մասնակից, «ԽՍՀՄ-ում մարդու իրավունքների պաշտպանության նախաձեռնող խումբ» առաջին իրավապաշտպան կազմակերպության հիմնադիր անդամներից:անդամներից։
== Կենսագրություն ==
Տատյանա Վելիկանովան ջրաբան և հիդրոդինամիկայի մասնագետ [[Միքայել Վելիկանով|Միխայիլ Անդրեևիչ Վելիկանովի]] դուստրն է:է։ 1954 թվականին Վելիկանովան ավարտել է [[Մոսկվայի պետական համալսարան]]ի մեխանիկամաթեմատիկական ֆակուլտետը և որպես ուսուցիչ աշխատել է [[Ուրալ]]ում գտնվող գյուղական դպրոցում:դպրոցում։ 1957 թվականից Մոսկվայում եղել է համակարգչային կենտրոնի աշխատակից, ծրագրավորող:ծրագրավորող։
Վելիխանովայի ամուսինը՝ լեզվաբան [[Կոնստանտին Բաբիցկի]]ն, այն յոթ ցուցարարների շարքում էր, որոնք բողոքում էին [[1968 թվականի օգոստոսի 25-ի ցույց|1968 թվականի օգոստոսի 25-ին]] Վարշավայի պայմանագրի զորքերի Չեխոսլովակիա ներխուժման դեմ:դեմ։ Բողոքի ցույցին մասնակցելու համար նա 3 տարի աքսորվել է Կոմի ԻԽՍՀ:ԻԽՍՀ։
1969 թվականին Վելիկանովան դարձավ «ԽՍՀՄ-ում մարդու իրավունքների պաշտպանության նախաձեռնող խումբ» առաջին իրավապաշտպան կազմակերպության հիմնադիր անդամներից մեկը:մեկը։ 1970 թվականին Վելիկանովան ստանձնեց 1968 թվականից լույս տեսնող խորհրդային իրավապաշտպանների գլխավոր պարբերականի «Ընթացիկ իրադարձությունների քրոնիկոն» մեքենագիր տեղեկատվական տեղեկագրի նախապատրաստման հիմնական կազմակերպչական գործառույթները:գործառույթները։ Ինը տարի շարունակ նրա ղեկավարությամբ լույս տեսավ տեղեկագրի շուրջ երեսուն թողարկում:թողարկում։ 1974 թվականի մայիսին Տատյանա Վելիկանովան, [[Սերգեյ Կովալով]]ը և [[Տատյանա Խոդորովիչ]]ը բացահայտորեն ստանձնեցին այս պարբերականի տարածման պատասխանատվությունը:պատասխանատվությունը։ 1979 թվականի նոյեմբերի 1-ին Տատյանա Վելիկանովան ձերբակալվեց «հակախորհրդային քարոզչության» մեղադրանքով:մեղադրանքով։ 1980 թվականի օգոստոսին Մոսկվայի քաղաքային դատարանը նրան դատապարտեց 4 տարվա [[Գուլագ|ազատազրկման]] և 5 տարվա աքսորի:աքսորի։ Նա իր պատիժը կրել է [[Մորդովիա]]յում, իսկ աքսորը՝ [[Արևմտյան Ղազախստան]]ում ([[Մանգիշլակի մարզ]]):։ Վելիկանովայի կալանքի տարիները նկարագրված են [[Իրինա Ռատուշինսկայա]]յի «Մոխրագույնը հույսի գույնն է» վիպակում<ref>''Ирина Ратушинская''. [http://lib.ru/MEMUARY/RATUSHINSKAYA/ratush_gch.txt Серый — цвет надежды]. Overseas Publications Interchange Ltd. 1989; ISBN 1-870128-41-9</ref>:։
Տատյանա Վելիկանովան ազատվել է աքսորից 1987 թվականին՝ [[Վերակառուցում (ԽՍՀՄ)|վերակառուցման]] ժամանակաշրջանում:ժամանակաշրջանում։ Նա բնակվել է [[Մոսկվա]]յում, աշխատել թիվ 57 դպրոցում` որպես [[մաթեմատիկա]]յի [[ուսուցիչ]]:։ Նկարագրել է մաթեմատիկայի դասավանդման [[մեթոդաբանություն]]ը<ref name="met">''Великанова Т. М.'' [http://sch57.ru/collect/velik.htm В начальной и средней школе — одна математика]. — Методическая коллекция 57 школы</ref>:։
