«Վիրավորանք (զգացմունք)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
ավելացվեց Կատեգորիա:Ատելություն ՀոթՔաթ գործիքով |
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
||
Տող 1.
'''Վիրավորանք''', ոչ արդարացիորեն պատճառված դառնություն, զրպարտություն<ref>[http://feb-web.ru/feb/ushakov/ush-abc/15/us264008.htm Обида // Толковый словарь русского языка в 4 томах. Т. 2. — 1938 (текст)]</ref>, ինչպես նաև դրանով պայմանավորված բացասական երանգավորում ունեցող [[զգացմունք]]<ref>[http://slovarozhegova.ru/word.php?wordid=17497 ОБИДА Толковый словарь Ожегова онлайн]</ref><ref>[http://enc-dic.com/efremova/Obida-57834.html Обида - Толковый словарь Ефремовой - Энциклопедии & Словари]</ref>։
{{քաղվածք|Վիրավորանքը խոսքի, պատկերի, ձայնի, նշանի կամ այլ միջոցով պատիվը, արժանապատվությունը կամ գործարար համբավը արատավորելու նպատակով կատարված հրապարակային արտահայտությունն
ներառում է վիրավորողի նկատմամբ զայրույթը և խղճահարությունը ինքն իր նկատմամբ այն իրավիճակում, երբ ոչինչ հնարավոր չէ ետ բերել, ի տարբերություն պահանջների և նախատինքի, երբ հնարավորություն կա իրավիճակն ուղղելու։
Տող 6.
== Հոգեբանական շտկում ==
Վիրավորանքի զգացողությունն առաջանում է վիրավորողի վարքագծի վերաբերյալ սպասումների և իրականում նրա պահվածքի միջև անհամապատասխանության հետևանքով։ Այսինքն՝ վիրավորանքը հանդիսանում է երեք մտավոր գործողությունների արդյունք․ սպասելիքների կառուցում, իրական [[վարք]]ի դիտարկում և համեմատություն{{sfn|Օռլով|2004}}
Հասցված վիրավորանքից առաջացած բացասական զգացումների ազդեցությունը նվազեցնելու համար կարելի է հարմարավետ և հանդարտ պայմաններում պատկերացնել այդ վիրավորանքի միջադեպը, հիշել և վերլուծել բոլոր համապատասխան բաղադրիչները (սեփական սպասելիքները, դիմացինի վարքագիծը)։ Ընդ որում, կարևոր է, որ վիրավորանքի վիճակի վերարտադրությունը կատարվի առանց իրավիճակի կրկին վերապրման{{sfn|Օռլով|2004|loc=|էջ=}}
== Ո՞վ է դառնում քավության նոխազ ==
Տող 19.
[[Մարբուրգի համալսարան]]ի հոգեբան Առնե Սյոստրեմը ([[գերմաներեն]] Arne Sjöström) ապացուցել է, որ վիրավորանքի հետ կապ չունեցող որևէ մեկին վիրավորելով վիրավորվածը նույնքան բավարարված է զգում իրեն, որքան կզգար, եթե իրական վիրավորողին վիրավորեր։ Պարզվում է, որ վրեժխնդրությունը կարելի է բավարարել, եթե մարդը վրեժ է լուծում վիրավորողի սոցիալական խմբին պատկանող կամ նրան բնորոշ հատկություններ ունեցող մեկից։
Այս տեսակետի ապացուցման նպատակով մի շարք գիտափորձեր են կատարվել, որոնք հաստատել են Առնեի ենթադրությունը։ Վրեժխնդրության համար քավության նոխազ ընտրելու արդյունքների վրա էականորեն ազդել են վիրավորողի հետ նմանությունը և նրա հետ ունեցած փոխհարաբերությունները, նույնիսկ արտաքին նմանությունը<ref>''Arne Sjöström'' [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022103114001528 Displaced revenge: Can revenge taste “sweet” if it aims at a different target?] Journal of Experimental Social Psychology, January 2015.</ref>
Վիրավորված մարդը ձգտում է ամեն գնով հագուրդ տալ վրեժի ծարավին։ Սակայն, եթե այդ պահանջը հնարավոր է բավարարել կողմնակի մեկի հաշվին, ապա ավելի հեշտ է քավության նոխազ դարձնել շրջապատում ամենախոցելի մեկին։ Այսպիսով, Առնեի հետազոտությունից որոշ չափով պարզ է դառնում, թե բռնության հիմքում ինչը կարող է ընկած լինել ոչ միայն անձնային, այլև ազգամիջյան, միջմշակութային, միջազգային հակամարտություններում<ref>Екатерина Новикова [http://www.psychologies.ru/self-knowledge/behavior/na-kom-myi-sryivaem-obidu/ На ком мы срываем обиду?] Journal psychologies 18 НОЯ 2014</ref>
== Իրավական կարգավորում ==
Մինչ 2010 թվականի մայիս Հայաստանի Հանրապետությունում գործել է պատվի և արժանապատվության պաշտպանության քաղաքացիաիրավական և քրեաիրավական կարգ։ 2010 թվականի մայիսին ընդունված օրենսդրական բարեփոխությունների արդյունքում վիրավորանքն ապաքրեականացվել է. խնդիրը կարգավորվում է բացառապես քաղաքացիական իրավունքի շրջանակում<ref>[http://www.parliament.am/drafts.php?sel=showdraft&DraftID=4920&Reading=0 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԸ, ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ]</ref><ref>Շուշան Դոյդոյան, ԵՊՀ դոցենտ, Գևորգ Հայրապետյան, իրավաբան [http://www.foi.am/hy/articles/item/913/ Վիրավորանք և զրպարտություն. օրենսդրական կարգավորումը և դատական պրակտիկայի խնդիրները] 10.11.2011</ref>
Վիրավորանքի և զրպարտության մեկնաբանման և կիրառման վերաբերյալ Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարանը մի շարք որոշումներ է սահմանել կարծիքը, դատողությունը որպես փաստ վիրավորանք և զրպարտություն որակելու համար։ Այսինքն վիճարկվող արտահայտությունը կամ բառը որպես վիրավորանք որակելու հարցում հնարավոր է օգտվել եվրոպական դատարանի նախադեպից։
| |||