«Մարտակերտի շրջան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 97.
== Բնակչություն ==
1897 թվականի [[Ռուսական կայսրություն]]ում անցկացրած մարդահամարով [[Ելիզավետպոլի նահանգ]]ում բնակվել է 878,415 մարդ, որից 292.188 հայ (33,3%, մեծամասնությունը բնակվում էր լեռնային շրջաններում՝ Արցախում, Գարդմանում և Տավուշում) և 534,086 կովկասյան թաթար (60.8%, մեծամասնությունը դաշտային շրջաններում)։ Նրանցից [[Ջևանշիրի գավառ]]ում ([[Քելբաջարի շրջան|Քելբաջարի]], [[Մարտակերտի շրջան (ԼՂԻՄ)|Մարտակերտի]], [[Թարթառի շրջան|Թարթառի]] և [[Բարդայի շրջան|Բարդայի]] շրջաններ) բնակվում էր 66,360 մարդ, այդ թվում՝ 15,746 հայ (23.8%) և կովկասյան թաթար 49,189 (74.1%)։ Հայերը բնակվում էին գերազանցապես Մարտակերտի շրջանում և շրջկենտրոն [[Թարթառ (քաղաք)|Թարթառ]] քաղաքում։
1926 թվականի ԽՍՀՄ առաջին մարդահամարի տվյալներով Մարտակերտի շրջանի հայերի թիվը հասնում է 29,292 մարդու, որոնք կազմում էին բնակչության 92,2 %-ը։ ԼՂԻՄ կազմում Մարտակերտի շրջանն ունեցել է բնակչության հետևյալ շարժը․
{| class="wikitable sortable"
|+ Caption text
|-
! Տարի !! Հայեր !! % !! Ադրբեջանցիներ !! % !! Ռուսներ !! % !! Ընդամենը
|-
| 1926 || 29,292 || 92,2 || 1,914 || 6,0 || 434 || 1,4 || 31 768
|-
| 1939 || 36,453 || 89,3 || 2,833 || 6,9 || 1,244 || 3,0 || 40,812
|-
| 1959 || 33,555 || 88,9 || 3,415 || 9,1 || 611 || 1,6 || 37,734
|-
| 1970 || 38,220 || 86,9 || 5,168 || 11,7 || 348 || 0,8 || 44,004
|-
| 1979 || 37,050 || 83,1 || 7,050 || 15,8 || 355 || 0,8 || 44,586
|-
| 1989 || || || || || || || 47,047
|}
Մարտակերտի շրջանը ԼՂԻՄ գոյության տարիներին եղել է առաջինը ինչպես բնակչության, այնպես էլ՝ տարածքի տեսանկյունից։ Ինչպես երևում է աղյուսակից՝ հայ բնակչությունն աճել է խիստ դանդաղ՝ մոտ 30 %-ով, իսկ ադրբեջանցիների թիվը քառապատկվել է, նվազել է ռուսների թիվը։ Արցախյան ազատագրական պատերազմի ընթացքում գրեթե ամբողջությամբ գրավվել է շրջանը, ապա նաև՝ ազատագրվել։ Սակայն Շահումյանի և Մարտակերտի շրջանների բնակչության մեծ մասը՝ ավելի քան 40.000 հայ, լքել է Արցախը։ Արցախից հեռացել է նաև նույնաքանակ ամբողջ ադրբեջանական բնակչությունը։ Արդյունքում Մարտակերտի շրջանի բնակչությունը 2005 թվականին մոտենում է 18900-ի, այդ թվում՝ Մարտակերտ քաղաքում 4200 մարդ (1989 թվականին՝ 8325), իսկ գյուղերում՝ 14700 մարդ (1989 թվականին՝ 34078)։
{| class="wikitable"
!Բնակչություն՝ հազարներով
!2000
!2001
!2002
!2003
!2004
!2005
!2006
!2015
|----
|'''Ընդհանուր'''
|'''134.4'''
|'''135.7'''
|'''136.6'''
|'''137.0'''
|'''137.2'''
|'''137.7'''
|'''137.7'''
|'''148.9'''
|----
|Մարտակերտի շրջան
|18.9
|18.7
|18.8
|18.8
|18.8
|18.9
|18.9
|19.9
|----
|[[Մարտակերտ]]
|3.8
|3.8
|3.8
|3.8
|4.0
|4.2
|3.8
|4.6
|----
|գյուղական համայնքներ
|15.1
|14.9
|15.0
|15.0
|14.8
|14.7
|15.1
|15.3
|}
== Տնտեսություն ==
| |||