«Սպոքեն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Սպոքեն''' ({{lang-en|Spokane}}, {{IPA|spoʊˈkæn}}), քաղաք [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի հյուսիս-արևմուտքում՝ [[Վաշինգտոն (նահանգ)|Վաշինգտոն]] նահանգում։ Այն տեղակայված է [[Սիեթլ]]ից 436 կմ արևմուտք և Կանադայի հետ հյուսիսային սահմանից 180 կմ հեռավորության վրա՝ համանուն գետի ափին։ Համարվում է այսպես կոչված Ներքին հյուսիսարևմտյան շրջանի կենտրոն ({{lang-en|Inland Northwest}})։ Սպոքեն շրջանի շրջկենտրոնն է, ինչպես նաև ամենախոշոր քաղաքը<ref name="NAco">{{cite web|url=http://www.naco.org/Template.cfm?Section=Find_a_County&Template=/cffiles/counties/state.cfm&statecode=wa|title=About Counties: Washington|publisher=National Organization of Counties|accessdate=2009-03-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080605063042/http://www.naco.org/Template.cfm?Section=Find_a_County&Template=%2Fcffiles%2Fcounties%2Fstate.cfm&statecode=wa|archivedate=2008-06-05|dead-url=no}}</ref>:։

[[Դեյվիդ Թոմփսոն]]ը հետազոտեց Սպոքենի տարածքը և արևմտյան լայնացման ժամանակ սկզբնավորեց Եվրոպական բնակչության բնակեցումը, ինչպես նաև ձեռնարկեց [[Spokane House]]-ի կառուցումը [[1810 թվական]]ին:ին։ Այդ առևտրի կենտրոնը Եվրոպական բնակչության երկարակեցությամբ առաջինն էր Վաշինգտոնում և 16 տարվա ընթացքում համարվում էր [[Ժայռոտ լեռներ|Ժայռոտ]] և [[Կասկադյան լեռներ]]ի միջև մորթեղենի ամենամեծ առևտրի կենտրոնը։ 19-րդ դարի վերջին այստեղ հայտնաբերվել են [[ոսկի]] և [[արծաթ]]:։ Սպոքենի շրջակա տեղանքը համարվում է Հյուսիսային Ամերիկայի օգտակար հանածոների արդյունահանման ամենաարդյունավետ շրջաններից։ Սպոքենի տնտեսությունը երկար ժամանակ կախվածության մեջ էր գտնվում բնական ռեսուրսների գնից, սակայն հետագայում տեղի ունեցավ ճյուղավորում և այժմ քաղաքում ակտիվորեն զարգանում են բարձր տեխնոլոգիական ուղղությունները։

Սպոքեն քաղաքը հիմնադրվել է [[1871 թվական]]ին և պաշտոնապես քաղաքի կարգավիճակ ստացել է [[1881 թվական]]ին:ին։ Քաղաքի անվանումը առաջացել է հնդկական Սպոքեն ցեղից, որը տեղի [[Սալիշի|սելիշ]] հնդկացիների լեզվով թարգմանվում է «Արևի Երեխաները»:։ Քաղաքի հետ մնաց նաև «Մանուշակագույն քաղաք» անունը բազմաթիվ յասամանների առկայության պատճառով, որոնք տեղանքում աճեցվել են 20-րդ դարի սկզբից<ref>{{cite web| last = Kiddo| first = Linda| title = History of the Spokane Lilac Festival| publisher = Spokane Lilac Festival| date = February 2004| url = http://www.spokanelilacfestival.org/history.html| accessdate = դեկտեմբերի 15, 2008| archiveurl = https://web.archive.org/web/20080424001505/http://www.spokanelilacfestival.org/history.html| archivedate = 2008-04-24| dead-url = no}}</ref>:։ [[Հյուսիս-խաղաղօվկիանոսյան երկաթագիծ|Հյուսիս-խաղաղօվկիանոսյան երկաթգծի]] ավարտումով 1881 թվականին Սպոքենի բնակչությունը զգալիորեն աճեց քաղաքի տակտիկական վիճակի՝ խոշոր երկաթգծային հանգույց դառնալու պատճառով։ Սպոքենը նաև հայտնի է [[Հայրերի օր]] տոնի հիմնումով, որը նշվում է ամեն տարի հունիս ամսին։

ԱՄՆ-ի՝ 2010 թվականի մարդահամարի տվյալներով քաղաքում ապրում է 208 916 մարդ, ինչը նրան դարձնում է Վաշինգտոն նահանգի 2-րդ խոշոր քաղաքը և 3-րդը Ամերիկյան մասի Խաղաղօվկիանոսյան հյուսիս-արևմուտքում՝ [[Սիեթլ]]ից և [[Պորտլենդ]]ից հետո։ Սպոքենը համարվում է 104-րդը ԱՄՆ-ի քաղաքների բնակչության թվով և կատարում է Սպոքենսկի [[Մետրոպոլիտենյան ստանդարտ տարածքներ]]ի գլխավոր քաղաքի դերը, որը համընկնում է Սպոքեն շրջանի սահմանների հետ։ 2010 թվականին շրջանի բնակչությունը կազմում էր 471 221 մարդ<ref>[http://www.spokesman.com/stories/2011/feb/23/census-spokane-remains-states-second-largest-city/ Census: Spokane remains state’s second-largest city — Spokesman.com — Feb. 23, 2011<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>:։

Սպոքեն շրջանից ուղիղ արևմուտք տեղակայված է [[Կյոր-դ'Ալեն (Այդահո)|Կյոր-դ'Ալենական]] քաղաքային վիճակագրական շրջանը՝ ամբողջությամբ կազմված [[Կուտենայ շրջան (Այդահո)|Կուտենայ]] շրջանից։ 2 շրջանների ընդհանուր բնակչությունը [[2010 թվական]]ին կազմել է 609 715 մարդ, որը համարվում է մեծությամբ 4-րդը Հյուսիս-արևմուտքում՝ [[Սիեթլ]]ից, [[Պորտլենդ]]ից և [[Վանկուվեր (քաղաք)|Վանկուվերից]] հետո։ Դաշնային կառավարությունը և Կառավարման ու բյուջեի դեպարտամենտը պլանավորում են պաշտոնապես Սպոքենի քաղաքային վիճակագրական շրջանը միացնել Կուտենայ շրջանի հետ՝ 2010 թվականի մարդահամարի արդյունքները հաստատելով։ Նոր շրջանը ամենայն հավանականությամբ կանվանվի «Սպոքենա-Կյոր-դ'Ալենական քաղաքային վիճակագրական շրջան»:։ Սպասվում է, որ դա տեղի կունենա [[2013 թվական]]ից ոչ ուշ, և բնակչության թվաքանակը այդ ժամանակ կգերազանցի 650 000 բնակչի նշակետը<ref>[http://www.allbusiness.com/government/government-bodies-offices-us-federal-government/14104077-1.html Combined MSA Likely]</ref>:։

Առաջին մարդիկ Սպոքենի տարածքում բնակություն են հաստատել 8-12 հազար տարի առաջ։ Դրանք եղել են [[Որսորդներ և հավաքիչներ|որսորդների և հավաքիչների]] խմբակցություններ, որոնց գրավում էին այդ տարածաշրջանի պտղաբեր հողերը։ Ժամանակի ընթացքում անտառներն սկսեցին սպառվել և բնիկ ամերիկյան ցեղերը մնացին արմատապտուղների, հատապտուղների և [[ձկներ]]ի հույսով<ref name="Ruby 5-6">Ruby et al. (2006), pp. 5-6</ref>:։ Համարվում է, որ Սպոքենների ցեղը, որի անունից հետագայում անվանվեց քաղաքը, եղել է որսորդների և հավաքիչների հետևորդները, կամ [[Մեծ Հարթավայրեր]]ում ապրող ցեղերի հետևորդները<ref name="Ruby 5-6"/>:։ Առաջին հետազոտող-եվրոպացիները տեղի ցեղերից իմացել են, որ իրենց նախորդները եկել են «հյուսիսից»:։ Սպոքենի ջրվեժները տեղի ցեղերի համար առևտրի և ձուկ բռնելու կենտրոն էին<ref name="Ruby 5-6"/>:։

19-րդ դարի սկզբին Հյուսիսարևմտյան խումբը բուրդ արդյունահանելու տեղ գտնելու համար [[Ժայռոտ լեռներ]]ից արևմուտք 2 որսորդ ուղարկեց<ref>Ruby et al. (2006), pp. 34</ref>:։ Այդ որսորդները դարձան առաջին սպիտակ մարդիկ, ովքեր հանդիպեցին Սպոքեն ցեղին։ Հնդկացիները նրանց համարում էին ''Սամա''` սուրբ, և խնդրեցին նրանց ձմեռել Կոլվիլ գետի հովտում<ref name="Ruby 35">Ruby et al. (2006), pp. 35</ref>:։ Հետագայում ցեղը տեսավ, որ հյուրերը իրենց չեն բերել ոչ մի «մեծ մագիա», որովհետև իրենց ցեղակիցները շարունակում էին մասսայական մահանալ [[սիֆիլիս]]ից. համաճարակ, որն առաջին անգամ ի հայտ եկավ [[1782 թվական]]ին՝ խլելով ցեղի բնակիչների կեսից ավելիի կյանքերը<ref name="Ruby 35"/><ref>Ruby et al. (2006), pp. 29</ref>:։