|
}}
'''Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց եկեղեցի''', կրոնական կառույց [[Հայաստան]]ի [[Արագածոտնի մարզ]]ի [[Օշական (գյուղ)|Օշական]] գյուղում:գյուղում։ [[Արագածոտնի թեմ]]ի առաջնորդանիստ եկեղեցին (1996 թվականից):։ 443 թվականին կառուցել է իշխան [[Վահան Ամատունի]]ն՝ [[Մեսրոպ Մաշտոց]]ի գերեզմանի վրա:վրա։
== Պատմություն ==
17-րդ դարում եկեղեցին եղել է կիսավեր:կիսավեր։ [[Առաքել Դավրիժեցի]]ն գրել է.
{{Քաղվածք|… հոյակապ, լայնանիստ, բարձրաբերձ... այս տաճար-հանգստարանի ողջ տանիքը վաղ ժամանակներից փլվել, նստել էր, միայն Ավագ խորանն էր մնացել ծածուկ:ծածուկ։|}}
1639–1645 թվականներին [[Փիլիպոս Ա Աղբակեցի]] կաթողիկոսը հիմնովին նորոգել է եկեղեցին:եկեղեցին։ 19-րդ դարում Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց եկեղեցին վերստին եղել է խարխուլ և վթարային վիճակում, ուստի 1850 թվականին [[Ներսես Ե Աշտարակեցի]]ն կոնդակով դիմել է Սինոդին՝ եկեղեցին նորոգելու առաջարկով:առաջարկով։ 1860 թվականին [[Միքայել Նալբանդյան]]ը, [[Հնդկաստան]] մեկնելուց առաջ, ուխտի է եկել Օշական, և եկեղեցու անմխիթար վիճակը տեսնելով, բանաստեղծությամբ իր վիշտն ու դառնությունն արտահայտել:արտահայտել։
1668–1672 թվականներին եկեղեցու վերակառուցման համար Գրիգոր վարդապետի ղեկավարությամբ նախապատրաստական աշխատանքներ են կատարվել:կատարվել։ 1872 թվականին [[Գևորգ Դ Կոստանդնուպոլսեցի]]ն կոնդակով հայ ժողովրդին կոչ է արել՝ նյութապես սատարել եկեղեցու վերակառուցմանը:վերակառուցմանը։ 1873–1879 թվականներին օշականցիների մասնակցությամբ Սուրբ Մոսրոպ Մաշտոց եկեղեցին հիմնովին վերակառուցվել է և 1879 թվականի հոկտեմբերի 21-ին օծվել:օծվել։
Փաստորեն նոր եկեղեցի է կառուցվել, նոր հորինվածքով (մինչև 20-րդ դարը դեռևս պահպանված են եղել նախկին շենքի պատերի հետքերը, արևելքում՝ արտաքուստ բազմանիստ Ավագ խորանով):։ Նոր եկեղեցին թաղածածկ դահլիճ է՝ երեք թաղակիր կամարներով, ձվաձև հատակագծով Ավագ խորանի երկու կողմերում՝ ուղղանկյուն ավանդատներով:ավանդատներով։ Արտաքին ճակատները զարդարված են դեկորատիվ կամարաշարով:կամարաշարով։ Ավագ խորանի տակ Մեսրոպ Մաշտոցի դամբարանն է (443). ուղղանկյուն թաղածածկ խուց է, արևելքում՝ խորշով, հյուսիսից և հարավից՝ մուտքերով (հյուսիսը փակվել է, իսկ հարավը բացվել է դեպի ավանդատուն):։
[[Պատկեր:Օշականի Սուրբ Մեսրոպ եկեղեցի.jpg|մինի|ձախից|Օշականի Սուրբ Մեսրոպ եկեղեցու (լուսանկարը՝ Մ. Փափազյանց, «Արաքս» հանդես, 1893, Բ)|alt=]]
1880 թվականին, եկեղեցու հարավային կողմում, Վահան Ամատունու գերեզմանի վրա, կանգնեցվել է հուշակոթող, 1884 թվականին եկեղեցուն արևելքից կցել են երկհարկ, 8-սյունանի ռոտոնդայով պսակված զանգակատուն, որը բացառիկ է [[Հայկական ճարտարապետություն|հայկական ճարտարապետության]] մեջ իր տեղադրությամբ, գլանաձև ծավալով և Ավագ խորանից բացվող մուտքով:մուտքով։
1913 թվականին եկեղեցու հարավային կողմում կառուցվել է դպրոցի շենք:շենք։ 1960–1964 թվականներին [[Վազգեն Ա Պալճյան]]ի հոգածությամբ, միլանահայ Հ. և Թ. Ղազարոսյան եղբայրների բարերարությամբ, բարեկարգվել է եկեղեցու շրջապատը, նորոգվել են Մեսրոպ Մաշտոցի դամբարանը և եկեղեցին, դեպի դամբարան տանող մուտքի դիմաց կանգնեցվել է կոթող՝ [[Հայերենի այբուբեն|մեսրոպյան այբուբենի]] երկաթագիր տառերով, և դրվել դամբարանի արևելյան խորշում (ճարտարապետ՝ Բ. Արզումանյան), աղոթասրահում կախվել է երկաթակուռ ջահ (ճարտարապետ՝ Ռ. Իսրայելյան):։ 1962 թվականին Մեսրոպ Մաշտոցի բազալտե գերեզմանաքարը փոխարինվել է օնիքս քարից պատրաստված նոր տապանաքարով:տապանաքարով։ 1964 թվականին եկեղեցու հյուսիսարևմտյան անկյան մոտ կառուցվել է աղբյուր (ճարտարապետ՝ Ա. Իսրայելյան):։ 1966 թվականին Ավագ խորանում մարմարե նոր սեղան է պատրաստվել՝ վրան «Աստվածածինը Մանկան հետ» սրբապատկերով (նկարիչ՝ Հ. Մինասյան):։
1964–1966 թվականներին, հնդկահայ Պ. Ալեքսանյանի բարերարությամբ, եկեղեցու ներսը նկարազարդարվել է «Փառք հայ գրի և դպրության» որմնանկարով (նկարիչներ՝ Հ. Մինասյան, Հ. Մամյան):։ Որմնանկարն իրականացվել է եռապատկեր հորինվածքով՝ ճարտարապետությանը ներդաշնակ:ներդաշնակ։ Արևմտյան պատի որմնանկարում պատկերված է Մեսրոպ Մաշտոցը՝ նորաստեղծ այբուբենը ձեռքին:ձեռքին։ Որմնանկարը կամարակապ լուսամուտով բաժանվում է երկու մասի՝ ձախ կողմում Մեսրոպ Մաշտոցն է՝ շրջապատված աշակերտներով, աջ կողմում՝ հայրապետական գահին բազմած [[Սահակ Ա Պարթև]]ը, կողքին կանգնած են [[Վռամշապուհ]] թագավորը և թագուհին, Վահան Ամատունի իշխանը և նախարարները, նրանց վերևում [[Արարատ]]ի ձյունազարդ գագաթն է և [[Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցի (Էջմիածին)|Հռիփսիմեի տաճարը]]:։ Կենտրոնում հնարամտորեն օգտագործված է լուսամուտի բացվածքը, որի ապակու վրա, դրսից պայծառ լույսով ողողված, գրված է հայոց այբուբենը:այբուբենը։
Հարավային պատին կանգուն և ծնրադիր նետաձիգ զինվորներն են՝ Հայոց աշխարհի պահապանները, նրանց գլխավերևում՝ ուժի, հայրենիքի կենսունակության խորհրդանիշ թևատարած արծիվը:արծիվը։ Հյուսիսային պատին պատկերված է Հայաստանի գարունը՝ ծաղկած ծառերով, զվարթ աղջիկներով:աղջիկներով։ Որմնանկարը զուգակցում է [[Հայկական մանրանկարչություն|հայկական մանրանկարչության]], միջնադարյան քանդակագործության ու որմնանկարչության ավանդները և 20-րդ դարի հայկական մոնումենտալ արվեստի լավագույն ստեղծագործություններից է:է։
1995 թվականին եկեղեցու արևմտյան կողմում կանգնեցվել է հուշակոթող:հուշակոթող։ 1996 թվականին [[Գարեգին Ա Սարգիսյան]]ի հովանավորությամբ և Արագածոտնի թեմի առաջնորդ [[Նավասարդ արքեպիսկոպոս Կճոյան]]ի ջանքերով, ամերիկահայ Ջ. Կոբոյանի բարերարությամբ, եկեղեցամերձ դպրոցի շենքը հիմնովին վերակառուցվել է, և 1997 թվականին այնտեղ բացվել է Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց դպրատունը (ճարտարապետ՝ Բ. Արզումանյան):։ Երկհարկանի, սյունազարդ և գմբեթավոր դահլիճներով, ցուցասրահներով, հարուստ գրադարանով, շքեղ կահավորված շենք է, որի սրահներում ներկայացված են հայ անվանի արվեստագետների ստեղծագործություններ:ստեղծագործություններ։ 1999 թվականին Դպրատանը կազմակերպվել է «Աստվածաշնչական Հայաստան» միջազգային գիտաժողովը, իսկ նույն թվականից, Թարգմանչաց տոնին, ամենամյա «Մաշտոցյան ընթերցումներ» գիտաժողովները:գիտաժողովները։
1997 թվականին եկեղեցու արևմտյան կողմում, Ժ. և Հ. Գաբրիելյանների բարերարությամբ կառուցվել է առաջնորդարանի շենքը (ճարտարապետ՝ Հ. Բաբախանյան), 2000 թվականին Ջ. Կոբոյանի միջոցներով բարեկարգվել է Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց եկեղեցու տարածքը<ref>{{Գիրք:ՔՀՀ|1067}}</ref>:։
== Տես նաև ==
|
