«Սոմբատհեյ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎Պատմություն: մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 64.
[[Պատկեր:Szombathey_Main_Square.jpg|thumb|right|300px|Գլխավոր հրապարակը]]
 
'''Սոմբատհեյ''' ({{lang-hu|Szombathely}} {{IPA|['sombɒt.hɛj]}}, {{lang-de|Steinamanger}}, {{lang-hr|Sambotel}}, {{lang-sl|Sombotel}}, {{lang-sk|Kamenec}}), քաղաք [[Հունգարիա]]յի արևմուտքում:արևմուտքում։ Բնակչությունը կազմում է 77 566<ref>[http://www.ksh.hu/apps/shop.kiadvany?p_kiadvany_id=35528&p_temakor_kod=KSH&p_session_id=185598518857610&p_lang=HU Ежегодное издание «Административная Венгрия», Центральное Статистическое Бюро, 2014.]</ref> մարդ (2014):։
 
== Աշխարհագրություն և տրանսպորտ ==
Սոմբատհեյ քաղաքը գտնվում է Արևմտյան Տրանսդանուբիա երկրամասում:երկրամասում։ Մոտ 220 կմ դեպի արևմուտք [[Բուդապեշտ]]ի սահմանն է, իսկ 10 կմ դեպի արևելք [[Ավստրիա]]յի սահմանը:սահմանը։ Քաղաքի միջով անցնում է Բուդապեշտ-[[Սեկեշֆեհերվար]]-Սոմբատհեյ-[[Գրաց]] երկաթուղին:երկաթուղին։ Գնացքով Բուդապեշտ գնալու համար անհրաժեշտ է մոտ 4 ժամ:ժամ։ Քաղաքի միջով հոսում են երկու փոքր գետեր՝ Պերինտը և Դյոնդոշը:Դյոնդոշը։
 
== Ստուգաբանություն ==
Քաղաքի հունգարական անունը գալիս է {{lang-hu|Szombat}} (շաբաթ) և {{lang-hu|hely}} (տեղ) բառերից, քանի որ քաղաքում ամեն շաբաթ անցկացվում էին տոնավաճառներ:տոնավաճառներ։ Գերմանական {{lang-de|Steinamanger}} անունը բառացի թարգմանվում է որպես «քարերի դաշտ»:։ Այն հնարավոր է, որ վերաբերում է հռոմեական Սավարիա քաղաքի ավերակներին, կամ միգուցե ակնարկում է 458 թվականի երկրաշարժը, որի հետևանքով քաղաքը լիովին ավերվել է:է։
 
== Պատմություն ==
Սոմբատհեյը Հունգարիայի ամենահին քաղաքն է:է։ Այն հիմնադրել են հռոմեացիները մ.թ.ա. 45 թվականին Սավարիա անվան տակ և եղել է Պանոնիա նահանգի մայրաքաղաքը:մայրաքաղաքը։ Քաղաքում կառուցվել է կայսերական նավահանգիստ, ամֆիթատրոն:ամֆիթատրոն։
 
Քաղաքը ծաղկել է Կոնստանդին Մեծի օրոք, ով այցելել է Սավարիա մի քանի անգամ:անգամ։ Քաղաքում կառուցվել են նոր շենքեր, թատրոններ և եկեղեցի:եկեղեցի։ Ըստ վարկածներից մեկի այստեղ է ծնվել Մարտին եպիսկոպոսը (իսկ մեկ այլ վարկածի ծնվել է Պանոնհալմում):։ [[Վալենտինիանոս III]]-ի օրոք Պանոնիան նվաճվել է:է։ [[458 թվական]]ին հզոր երկրաշարժի հետևանքով Սավարիան ավերվել է:է։
 
[[պատկեր:Székesegyház.jpg|thumb|left|220px|Մայր տաճար]]
 
5-8-րդ դարերում այստեղ ապրել են սլավոնական ազգերը:ազգերը։ [[1242|1242 թվական]]ին [[մոնղոլներ]]ը քաղաքը ավերել են, սակայն այն արագ վերակառուցվել է և [[1407 թվական]]ին ստացել է թագավորական ազատ քաղաքի կարգավիճակ:կարգավիճակ։ Օսմանյան թուրքերը երկու անգամ ներխուժել են քաղաք:քաղաք։ Առաջին անգամ 1664 թվականին թուքերը պարտությունից հետո ստիպված են եղել նահանջել:նահանջել։ 1683 թվականին Սոմբատհեյը փրկվել է պարսպապատերի շնորհիվ:շնորհիվ։
 
18-րդ դարի սկզբին քաղաքում աղետներ են տեղի ունեցել:ունեցել։ [[1710 թվական]]ին ավելի քան 2000 մարդ զոհվել է ժանտախտից, իսկ [[1716 թվական]]ին քաղաքի շինությունները հրդեհվել են:են։ Աղետը հանգեցրել է բնակչության թվաքանակի կրճատման, որն էլ առաջացրել է [[գերմանացիներ]]ի ներհոսքի:ներհոսքի։ Շուտով քաղաքի բնակչության մեծամասնությունը կազմել են գերմանացիները:գերմանացիները։
 
1772 թվականին քաղաքում կառուցվել է վարժարան:վարժարան։ Հինգ տարի հետո Սոմբատհեյը դարձել է եպիսկոպոսի նստավայր:նստավայր։ Այստեղ կառուցվել է մայր տաճար, բազմաթիվ շենքեր և շինություններ:շինություններ։ [[1809 թվական]]ին քաղաքը [[Նապոլեոն Բոնապարտ]]ը գրավել է:է։ 1849 թվականի հեղափոխության ժամանակ ապստամբները պաշտպանել են Սոմբատհեյը, սակայն քաղաքի մերձակայքում մարտական գործողություններ տեղի չեն ունեցել:ունեցել։ 1865 թվականին քաղաքում կառուցվել է երկաթուղի:երկաթուղի։
 
[[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո Հունգարիան կորցրել է իր տարածքի մի մասը, իսկ Սոմբատհեյը դարձել է սահմանամերձ քաղաք:քաղաք։ [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ քաղաքը ենթարկվել է ռմբակոծության:ռմբակոծության։ Հետպատերազմյան ժամանակ այստեղ կառուցվել են մի շարք ձեռնարկություններ:ձեռնարկություններ։
 
Քաղաքի թաղամասերից «YoshkarOla»-ն իր անվանումը ստացել է ի պատիվ [[Յոշկար Օլա]] քույր քաղաքի:քաղաքի։ Իր հերթին Յոշկար Օլայի թաղամասերից մեկը կրում է «Սոմբատհեյ» անվանումը:անվանումը։
 
== Տեսարժան վայրեր և իրադարձություններ ==
[[Պատկեր:Megyeháza.jpg|thumb|right|300px|Քաղաքապետարան]]
* '''Սավարիա քաղաքի ավերակներ'''
* '''Քաղաքի մայր տաճար''' - [[բարոկկո]] ոճով տաճար, որը կառուցվել է 18-րդ դարում:դարում։
* '''Եպիսկոպոսի պալատ''' - [[ռոկոկո]] ոճով պալատ, որը կառուցվել է 18-րդ դարում, երբ Սոմբատհեյը դարձել է եպիսկոպոսի նստավայր:նստավայր։
* '''Քաղաքի քաղաքապետարան'''
* '''Կանոնիկոսի տուն'''
Տող 103.
 
== Սպորտ ==
Քաղաքում հիմնվել է Հալադաշ ֆուտբոլային ակումբը:ակումբը։ Այն Հունգարիայի 2008/2009 առաջնության բրոնզե մեդալակիրն է:է։
 
== Մշակույթ ==
[[1962 թվական]]ին քաղաքում հիմնվել է սիմֆոնիկ նվագախումբ:նվագախումբ։
 
== Եղբայր քաղաքներ ==