«Ջաթ (էթնոս)»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ջաթ''' ({{lang-hi|जाट}} {{IAST|Jaṭ}}, {{lang-pa|ਜੱਟ جٹ ''Jaṭṭ''}}, {{lang-ur|جاٹ}}), [[էթնիկական խումբ]] Հնդկաստանում<ref name="BSDhillon_History">{{книга|заглавие=History and study of the Jatts|год=1994|издательство=Beta Publishers|isbn=1895603021|язык=und|автор=B. S. Dhillon}}</ref>։ Բնակվում են հիմնականում [[Փենջաբ (նահանգ)|Փենջաբ]]ում, [[Հարյանա]]յում, [[Ուտար Պրադեշ|Ուտար Պրադեշում,]] [[Ռաջաստան]]ում, ինչպես նաև խոշոր միջազգային ներգաղթային սփյուռքներում<ref name="autogenerated3">''Hukum Singh Pawar (Pauria).'' The Jatts — Their Origin, Antiquity and Migration. 1993, ISBN 81-85253-22-8</ref><ref>''Surjit Mansingh.'' Historical Dictionary of India, Vision Books, 1998, pp. 203—204. ISBN 81-7094-309-4.</ref><ref name="Risley">''[[Herbert Risley]].'' The People of India</ref>։ Ջաթերն ունեն մշակութային պատմություն, որին կարելի է հետևել հնագույն ժամանակներից սկսած<ref name="Risley" />։

 

 

1699 թվականից հաջող պայքար տանելով [[Մեծ մողոլներ]] հետ՝ ջաթ-[[Սիկհեր|սիկհ]]երը Փենջաբում ստեղծել են ուժեղ պետություն, որը անգլիական գաղութարարների կողմից նվաճվել է 1849 թվականին։ 1710 թվականից հետո նկատելի է եղել ջաթ-ոչ սիկհերի արտագաղթ<ref>Условный этнографический термин. Чёткого самоназвания данная группа не имеет.</ref> [[Դելի]]ից արևելք և հարավ ընկած շրջաններ<ref>{{книга|заглавие=Rulers, Townsmen and Bazaars: North Indian Society in the Age of British Expansion, 1770–1870|ссылка=http://books.google.com/books?id=xfo3AAAAIAAJ&pg=PA22|год=1988|издательство=[[Издательство Кембриджского университета|Cambridge University Press]]|isbn=978-0-521-31054-3|страницы=22|язык=en|автор={{Нп3|Christopher Bayly|Bayly, C. A.|en|Christopher Bayly}}}}</ref>, որտեղ նրանք հաջող դիմակայել են Մեծ մոնղոլների էքսպանսիային։ 1761 թվականին Բհարատպուր իշխանության ջաթերը կռվով հետ են վերցրել [[Ագրա]]ն և 13 տարով հաստատվել նրա Կարմիր ֆորտում։ Բայց ջաթերը, ինչպես և Հնդկաստանի այլ ժաղովուրդներ, խոնարհվել են հաղթական բրիտանացիների առաջ։

Ջաթերը լիովին չեն համապատասխանում հինդուիզմի [[Վառնա|վառնա]]յին/կաստային համակարգին։ Իրենք իրենց համարում են քշաթրիներ<ref>From hierarchy to stratification. — Oxford University Press, 1975.</ref>, սակայն շատ հնդիկներ ջաթերին համարում են «դեգրադացված քշատրիներ», որոնք, բրահմայական ծեսերից երկարատև խզման պատճառով իջել են մինչև շուդրի կարգավիճակ<ref>Encyclopedia of Medical Anthropology.</ref>։ Դելի շրջանում ջաթ-հնդիկների այրիներին թույլատրվում է կրկին ամուսնանալ, այն դեպքում, երբ բարձր կաստաների մեջ մտնող հնդիկներին ընդհանրապես երկրորդ ամուսնությունը արգելված է<ref>У западных джатов-мусульман вдова часто вступает в брак с братом или другим родственником умершего мужа.</ref>։ Ռաջպուտները անվիճելի քշատրիաներ են (որոնց մոտ լայն տարածում ունի սաթին՝ այրիների ինքնահրկիզումը), ուրիշներից առավել չեն ցանկանում ջաթերի մեջ տեսնել «վառնայի եղբայրների»։ Այստեղից էլ սկսվել են ջաթերի և ռաջփութների արյունոտ հակամարտությունները<ref>The Cat and the Lion: Jaipur State in the British Raj. — Leiden, BRILL, 1988.</ref>։ Այժմ ջաթերին քշատրիամի ճանաչելու պահանջը հնչեցրել է Արյա-Սամաջ (Arya Samaj) շարժումը, որը դրանում տեսնում է ջաթերի հնդկա-սկյութական ծագման գաղութային տեսությունը «չեղյալ հայտարարելու» եղանակը<ref>''Christophe Jaffrelot.'' Religion, Caste & Politics in India. — Primus Books, 2010.</ref>։

 

 

== Պատկերասրահ ==