«Պարզ մեխանիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 7.
* Թեք հարթություն — հորիզոնական հարթության վրա սուր անկյան տակ դրված հարթություն։Եթե անտեսենք շփումը թեք հարթության մակերևույթի և բեռի միջև, ապա թեք հարթությամբ բեռի բարձրացման ժամանակ ավելի փոքր ուժ գործադրելով, քան բեռի [[ծանրության ուժ]]ն է, կարելի է բարձրացնել բեռը։
[[Պատկեր:Wedge-diagram.svg|thumb|Սեպի աշխատանքի մեխանիզմը։|200x200px]]
* Սեպ — մեծացնում է [[ճնշում]]ը ուժն ուղղելով ավելի փոքր [[մակերես]]ի վրա։ Սեպի առաջացրած` դեպի տարբեր կողմեր ուղղված հզոր ուժերն օգտագործում են բոլոր կտրող-ծակող գործիքներում (մեխ, ասեղ, մկրատ, դանակ, սուր, նիզակ և այլն):։
[[Պատկեր:FrictionStudWeld.jpg||150px|thumb|Պտուտակ]]
* Պտուտակը պարզ մեխանիզմ է, որի պարուրակը գլանի շուրջը բազմաթիվ անգամներ փաթաթած թեք հարթություն է:է։ Այլ պարզ մեխանիզմների նման պտուտակն էլ կարող է փոփոխել ուժի ուղղությունը և մեծությունը:Պտուտակը, հիրավի, ամենատարածված պարզ մեխանիզմն է կենցաղում, արդյունաբերության մեջ և տեխնիկայում:տեխնիկայում։ Մի դեպքում այն տարբեր մարմիններ ամրացնելու դեր է կատարում, մեկ այլ դեպքում պտտական շարժումը փոխակերպում է համընթացի, բեռ է բարձրացնում, ինքնաթիռների ու նավերի շարժիչների քարշի ուժն է ստեղծում և այլն:այլն։ Ոլորանն, ըստ էության, իրար միացված տարբեր շառավիղներով անիվներից կազմված համակարգ է, որը պտտվում է սևեռված առանցքի շուրջը:շուրջը։ Այն գործում է ինչպես առաջին սեռի լծակ, ուստի, կախված այն բանից, թե որտեղ են կիրառված ճիգն ու բեռը, կարող է շահում տալ ինչպես ուժի, այնպես էլ արագության մեջ:մեջ։ Լծակի հենման կետը սևեռված առանցքն է:է։ Բեռի և ճիգի բազուկները համապատասխան անիվների շառավիղներն են:են։ Դրանց հարաբերությունն էլ հավասար է ոլորանի տված շահումին:շահումին։ Ուժի մեջ շահում տվող ոլորանի օրինակ է սովորական պտուտակահանը, իսկ արագության մեջ՝ մթերք կտրատող սղոցը:սղոցը։ Պարզագույն ոլորանը, որը կազմված է թմբուկից և նրան ամրացված բռնակից, հայտնագործվել է խոր հնադարում։ Առավել հաճախ այն օգտագործվել է ջրհորից ջուրը վեր բարձրացնելու համար
[[Պատկեր:LeverPrincleple.svg|150x150px|thumb|Հավասարակշռության մեջ գտնվող լծակի սխեման <math>F_1 D_1 = F_2 D_2</math>|alt=|կենտրոն]]
* Լծակ՝ նկարագրվել է [[Արքիմեդես|Արքիմեդի]] կողմից։ Օգտագործվում է բեռների բարձրացման համար, անջատիչներում, շոգեմեքենաներում, ներքին այրման շարժիչներում։Երբ երկու ուժերի ազդեցության տակ հավասարակշռության մեջ գտնվող լծակը պտտվում է հենարանի շուրջը , փոքր ուժի կիրառման կետն ավելի մեծ ճանապարհ է անցնում, քան մեծ ուժինը:ուժինը։ Չափելով այդ ճանապարհները՝ ստանում ենք, որ դրանք հակադարձ համեմատական են ուժերի մոդուլներին. S2/S1=F1/F2, կամ F1⋅S1=F2⋅S2
[[Պատկեր:Wheelaxle quackenbos.gif|150px|thumb]]
* Ճախարակ կոչվում է փորակ ունեցող անիվը, որը կարող է պտտվել գոտե կապի մեջ ամրացված առանցքի շուրջը:շուրջը։
* Ոլորանն, ըստ էության, իրար միացված տարբեր շառավիղներով անիվներից կազմված համակարգ է, որը պտտվում է սևեռված առանցքի շուրջը:շուրջը։ Այն գործում է ինչպեսին սեռի լծակ, ուստի, կախված այն բանից, թե որտեղ են կիրառված ճիգն ու բեռը, կարող է շահում տալ ինչպես ուժի, այնպես էլ արագության մեջ:մեջ։ Լծակի հենման կետը սևեռված առանցքն է:է։ Բեռի և ճիգի բազուկները համապատասխան անիվների շառավիղներն են:են։ Դրանց հարաբերությունն էլ հավասար է ոլորանի տված շահումին:շահումին։ Ուժի մեջ շահում տվող ոլորանի օրինակ է սովորական պտուտակահանը, իսկ արագության մեջ՝ մթերք կտրատող սղոցը:սղոցը։ Պարզագույն ոլորանը, որը կազմված է թմբուկից և նրան ամրացված բռնակից, հայտնագործվել է խոր հնադարում։ Առավել հաճախ այն օգտագործվել է ջրհորից ջուրը վեր բարձրացնելու համար։
[[Պատկեր:Wheel Iran.jpg|thumb|Колесо древней повозки|150px]]
* Անիվը հայտագործվել է մ.թ.ա. 3500 – 1000 թթ, այն տարածքներում, որտեղ ապրել են զարգացած քաղաքակրթություններ:քաղաքակրթություններ։ Օրինակ՝ Մեսապատամիի Կիշ քաղաքում հայտնաբերվել են երկանիվ և քառանիվ փոխադրամիջոցներ, իսկ այդ քաղաքակրթությունը հատնի էր իր մետաղագործությամբ, առևտրով, տնտեսությամբ:տնտեսությամբ։ Անիվի նախահայրը համարվում է գլորվող գերանը:գերանը։ Մարդիկ գերաններ են վերցրել, գլորել և հետևել են նրա շարժմանը:շարժմանը։ Մարդիկ հասկացել են, որ բեռը չի կարելի դնել եզրերում, այլ մեջտեղում:մեջտեղում։ Այդ գերանի այն մասը, որտեղ բեռ էին դնում, սկսել է մաշվել և մի բարակ ձող է դարձել:դարձել։ Հետագայում մարդիկ սկսել են երկու մեծ հաստ կլոր փայտ կպցնել մի երկար ձողի, և այդպես ստեղծվել է անիվը:անիվը։ Իմ կարծիքով մարդիկ շատ խելացի են եղել, որովհետև այդպիսի բան ոչ բոլորը կարող էին անել:անել։ Եթե մարդիկ դա արել են երկու դարի ընթացքում, ապա դա արդեն ասում է, որ նրանք ավելի զարգացած են եղել, քան մենք:մենք։ Ամեն ինչ սկսեց ավելի արագ զարգանալ:զարգանալ։ Մարդիկ երբ գերանից անիվները պատրաստեցին, չէին կարողանում շրջադարձի ժամանակ այն կառավարել, և դրա պառճառով էլ կամ բեռն էր ընկնում, կամ սարքն էր ջարդվում:ջարդվում։ Մարդիկ սկսեցին ավելի մտածել և մի այսպիսի բան մտածեցին:մտածեցին։ Նրանք մտածեցին ավելի մեծացնել այդ ծակերը և դրանց մեջ յուղ լցնել, իսկ հետո սկսեցին ձիերին կամ այլ կենդանիներին լծել:լծել։ Այսքանը կարդալով մտածում եմ, որ այն ժամանակ մարդիկ ձգտել են ավելիին:ավելիին։ Նրանք փորձել են հեշտացնել իրենց կյանքը:կյանքը։ Մարդիկ անիվը սկսեցին օգտագործել ուրիշ բնագավառներում:բնագավառներում։ Հռոմեացիները, որ ունեին ծով, ջրային անիվ ստեղծեցին:ստեղծեցին։ Անիվի օգնությամբ իլիկը և հողմաղացը մարդիկ ստեղծեցին<ref>[http://www.mk.ru/daily/newspaper/article/2011/06/16/597841-koleso-izobreli-ne-na-vostoke.html Колесо изобрели не на Востоке.] — Интервью с.&nbsp;н.&nbsp;с. Института истории материальной культуры РАН А.&nbsp;Д.&nbsp;Резепкина газете «[[Московский комсомолец]]».</ref>։
[[Պատկեր:Piston.gif|մինի]]
*'''Մխոց''', [[մեքենայական արտադրություն|մեքենայի]] կամ սարքի շարժական դետալ, որը կիպ փակում է գլանի լայնական հատվածքը և շարժվում նրա առանցքին զուգահեռ։ Մխոցավոր մեքենաներում և մեխանիզմներում այն ծառայում է մեխանիկական էներգիան հեղուկի (գազի) ճնշման Էներգիայի կամ հակառակը փոխակերպելու համար։ Երկտակտ ներքին այրման շարժիչներում կատարում է նաև գազաբաշխման ֆունկցիաներ։ Կառուցվածքից, երկարության և տրամագծի հարաբերությունից կախված դրանք լինում են՝ փողավոր, սկավառակավոր, սուզված։