«Պաշտպանական մեխանիզմներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Պաշտպանական մեխանիզմներ''' (հոգեբանական պաշտպանություն), խորքային հոգեբանության հասկացություն:հասկացություն։ Պաշտպանական մեխանիզմ հասկացության տակ հասկացվում է այն չգիտակցվող հոգեկան գործընթացը, որն ուղղված է նեգատիվ [[ապրում]]ները նվազագույնին հասցնելուն։ Պաշտպանական մեխանիզմները ընկած են [[Դիմադրություն|դիմադրության]] պրոցեսների հիմքում:հիմքում։ Հոգեբանական պաշտպանական մեխանիզմները գործում են յուրաքանչյուր մարդու մեջ և օգնում, որ անձը խուսափի (նաև պաշտպանվի) տխուր (ցավալի) և տհաճ հիշողություններից ու զգացումներից:զգացումներից։ Գործադրելով պաշտպանական տարբեր միջոցներ մարդը կարողանում է թեթևացնել հոգեկան լարվածությունը:լարվածությունը։ Պաշտպանական հոգեբանական մեխանիզմները ծառայում են տարբեր պատճառներով առաջացած տագնապները և հոգեկան հակասությունները (կոնֆլիկտները) վերացնելուն:վերացնելուն։ Սա յուրաքանչյուր կենդանի օրգանիզմի բնական պահանջմունքն է և նույն կերպ յուրաքանչյուր հոգեկան պրոցես կարելի է համարել այս նպատակին հասնելու ձգտում:ձգտում։ [[Հոգեվերլուծություն|Հոգեվերլուծության]] մեջ պաշտպանական մեխանիզմները անգիտակցականից եկող հագեբանական ռազմավարություններ են իրականությունը փոխելու, ժխտելու, աղավաղելու համար:համար։ Սա նպատակ ունի նվազեցնել լարվածությունը, անընդունելի [[իմպուլս]]ները<ref>{{cite web|url=http://info.med.yale.edu/psych/3s/self_schema.html |title=archive of: www.3-S.us What is a self-schema? |publisher=Info.med.yale.edu |date= |accessdate=2013-05-05 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130204225215/http://info.med.yale.edu/psych/3s/self_schema.html |archivedate=փետրվարի 4, 2013 }}</ref>:։ Պաշտպանական մեխանիզմների թվին են պատկանում ''արտամղումը, ռացիոնալիզացիան, սուբլիմացիան'' և այլն:այլն։ [[Հոգեվերլուծություն|Հոգեվերլուծության]] մեջ արտամղումը համարվում է մնացած մեխանիզմների հիմքը:հիմքը։

Առողջ մարդիկ իրենց կենսագործունեության ընթացքում օգտագործում են մեխանիզմների տարբեր տեսակները:տեսակները։ Դրանց կիրառումը հասնում է պաթոլոգիկ աստիճանի, երբ դա բերում է ոչ ադեկվատ վարքի, որն էլ բացասաբար է ազդում անհատի ֆիզիկական կամ հոգեկան առողջության վրա:վրա։ Պաշտպանական մեխանիզմների նպատակներից է Ես-ի պաշտպանումը լարվածությունից, սոցիալական [[սանկցիա]]ներից, խուսափումը այն իրավիճակներից, որը Ես-ը չի կարողանում է հաղթահարել:հաղթահարել։

Պաշտպանական մեխանիզմները հասկանալու համար նախ և առաջ պետք է իմանանք Ֆրոյդի ներկացրած կառուցվածքային մոդելը:մոդելը։ Այս կառուցվածքային մոդելը ընկած է Զիգմունդ Ֆրոյդի տեսության հիմքում:հիմքում։ Վերջինիս համաձայն Այն-ից եկող ազդակները հիմնվում են հաճույքի սկզբունքի վրա (ցանկություններ, երազանքներ, պահանջմունքներ):։ Ըստ Ֆրոյդի Իդ-ը ներառում է մարդու բնազդային դրսևորումները, ինչպես օրինակ [[Թանատոս]]ը կամ մահվան բնազդը և [[Երոս]]ը կամ սեռական բնազդը:բնազդը։

* '''Այն''', լիբիդոյի անգիտակցական պահեստը, անձի եսասեր, երեխայական, դեպի հաճույքը կողմնորոշված կառույցն է:է։

* '''Գեր Ես''', անձի հոգեկանի այս կառույցը ներառում է սոցիալական և ծնողական ներքնայնացված ստանդարտները, օրինակ ՝ «սխալ» կամ «ճիշտ», «լավ» կամ «վատ» վարք:վարք։ Հետևաբար սա ներառում է բարոյական նորմեր, կանոններ, արժեքներ:արժեքներ։

* '''Ես''' հանդես է գալիս որպես վերոնշյալ 2 կառույցների միջնորդ:միջնորդ։ Այն ճանապարհներ է փնտրում բախումը լուծելու համար:համար։

Օրինակ երբ Նա-ից եկող իմպուլսը (սեռական կապի մեջ մտնել անծանոթի հետ) բախվում է Գեր Ես-ին ( համոզմունքը այն մասին, որ ճիշտ չէ սեռական կապի մեջ մտնել անծանոթի հետ) առաջանում է լարվածությւոն, տագնապ, անհանգստություն, [[դիսկոմֆորտ]]:։ Այս դեպքում այս բախումը լուծելու, տհաճությունը նվազեցնելու համար Ես-ը դիմում է պաշտպանական մեխանիզմների օգնությանը:օգնությանը։

Տերմինը 1894 թվականին ներմուծել է [[Զիգմունդ Ֆրոյդ]]ը «Պաշտպանական նյարդապսիխոզներ» գրքում և հետագայում այն օգտագործվել է իր մյուս աշխատանքներում՝ Ես-ի և իր հիվանդագին մտքերի և աֆֆեկտների միջև պայքարը նկարագրելու համար:համար։ Ի սկզբանե Զիգմունդ Ֆրոյդը դրա տակ նկատի ուներ արտամղումը:արտամղումը։ Հետագայում մնացած մեխանիզմները մշակվեցին այլ հոգեվերլուծողների կողմից՝ առաջին հերթին [[Աննա Ֆրոյդ]]ի:ի։ Այսօր այս հասկացությունը կիրառվում է համարյա բոլոր [[հոգեթերապևտ]]ների պրակտիկայում, անկախ այն հոգեբանական ուղղվածության, որին նրանք հետևում են:են։

Հոգեբանական պաշտպանության նպատակը և ֆունկցիոնալ իմաստը կայանում է ներանձնային կոնֆլիկտի նվազեցման մեջ, որը պայմանավորված է սոցիալական փոխազդեցության ընթացքում առաջացած [[անգիտակցական]]ի [[բնազդ]]ային ազդակների և արտաքին աշխարհի կողմից ներկայացվող պայմանների միջև հակասություններով:հակասություններով։ Թուլացնելով այդ [[կոնֆլիկտ]]ը` պաշտպանությունը կարգավորում է մարդուն, բարձրացնում նրա հարմարվողական ընդունակությունները, հոգեկանի հավասարակշռությունը:հավասարակշռությունը։

Առավել հաճածխ մարդիկ օգտագործում են այս մեխանիզմները միասին:միասին։ Բայց մարդիկ կարող են որոշները «նախընտրել» մյուսներից ավելի շատ, այնպես կարծես դա տեղի է ունենում սովորության համաձայն:համաձայն։

Ժամանակակից հոգեբանների մեծ մասը ընդունում են պաշտպանկան մեխանիզմների որոշակի հավաքածու, որոնք համարյա ունիվերսալ են դարձել:դարձել։ Նենսի-Մակ Ուիլյամսի գրքում ըստ պրիմիտիվության առանձնացված են պաշտպանական մեխանիզմների 2 մակարդակ կախված նրանից, թե որքան ուժեղ է դրա կիրառումը խանգարում անհատին ադեկվատ ընկալել իրականությունը:իրականությունը։ Համաձայն [[Զիգմունդ Ֆրոյդ]]ի Ես-ն, որպեսզի ձերբազատվի այն լարվածությունից, որը ծնվում է տարաբնույթ ուժերի ճնշման հետևանքով (Գեր Ես, Այն), գործածում է մի շարք պաշտպանական մեխանիզմներ:մեխանիզմներ։ Դրանք են՝ արտամղում, պրոյեկցիա, տեղափոխում, ռացիոնալիզացիա, ռեակտիվ գոյացություն, ռեգրեսիա, սուբլիմացիա, բացասում։

'''Արտամղում''', [[Զիգմունդ Ֆրոյդ]]ը արտամղումը դիտում էր որպես Ես-ի առաջնային պաշտպանություն, ոչ միայն այն պատճառով որ վերջինս հիմք է հանդիսանում ավելի բարդ պաշտպանական մեխանիզմների առաջացման համար, այլև նրա համար, որ այն ապահովում է տագնապից հեռանալու ավելի ուղիղ և պարզ ճանապարհ։ Արտամղումը, որը երբեմն նկարագրվում է որպես “կանխամտածված մոռացում”, իրենից ներկայացնում է գիտակցության՝ իրեն ցավ պատճառող մտքերից և զգացմունքներից հեռացում։ Արտամղման գործունեության արդյունքում անհատները չեն գիտակցում իրենց տագնապահարույց կոնֆլիկտները և չեն հիշում անցյալի տրավմատիկ իրադարձությունները։ Զիգմունդ Ֆրոյդը գտնում էր, որ ճնշված, արտամղված մտքերն ու գրգիռները չեն կորցնում իրենց ակտիվությունը անգիտակցականում, և դրանց պոռթկման կանխարգելման համար պահանջվում է հոգեկան էներգիայի ծախսում (այստեղ ֆրոյդը նկատի ունի, որ արտամղված ապրումները պետք է արտահայտվեն, ծախսվեն այլ ոլորտներում):։ Առօրյա կյանքում արտամղումը հեշտությամբ բացահայտվում է:է։ Օրինակ մենք ասում ենք՝ «ես հեռուստացույց եմ նայում, որպեսզի ցրվեմ, մոռանամ»:։ Արտամղումը դերակատարում ունի ամեն տեսակ նևրոտիկ վարքում, փսիխոսոմատիկ հիվանդություններում, հոգեսեռական խանգարումներում։ Սա հիմնական և ավելի հաճախ հանդիպող պաշտպանական մեխանիզմն է։ Արտամղման մեխանիզմով մոռացվածը մեծ մասամբ վերականգնվում է հիշողության մեջ հոգեվերլուծության ընթացքում:ընթացքում։

'''Սուբլիմացիա''', ըստ Զիգմունդ Ֆրոյդի, սուբլիմացիան մեխանիզմ է, որը մարդուն հնարավորություն է տալիս փոխել իր գրգիռները այնպես, որ այն ընդունվի հասարակության կողմից, համապատասխանում է այնտեղ առկա նորմերին և կանոններին:կանոններին։ Սուբլիմացիայի ազդեցության տակ անընդունելի զգացմունքները և գրգիռները ենթագիտակցորեն փոփոխության են ենթարկվում` վերափոխվելով բոլորի կողմից ընդունված ձևերի:ձևերի։ Սուբլիմացիան դիտվում է որպես անցանկալի գրգիռների սանձահարման միակ առողջ և կառուցողական(կոնստրուկտիվ) ռազմավարություն (ստրատեգիա), քանի որ վերջինս թույլ է տալիս փոխել գրգիռների նպատակը կամ օբյեկտը՝ առանց նրանց դրսևորումը զսպելու։ Այսինքն այս մեխանիզմի կիրառումը փոքրացնում է նևրոզի առաջացման ռիսկը:ռիսկը։

* ''Մակարդակ I''- [[Պաթոլոգիա|պաթոլոգիկ]] պաշտպանություն (պսիխոտիկ Ժխտում, զառանցանքային Պրոյեկցիա)Առաջին մակարդակում մեխանիզմները գրեթե միշտ պաթոլոգիկ են:են։ Օրինակ դրանցից զառանցանքային ժխտումը այն վիճակն է, երբ մարդը [[զառանցանք]]ներ ունի իրականության հետ կապված:կապված։ Ժխտման դեպքում մարդը չի ընդունում իրականությունը, քանի որ այն չափազանց սպառնալի է:է։ Մարդը ժխտում է գիտակցել, ընկալել կյանքի տհաճ ասպկետները:ասպկետները։

* ''Մակարդակ II''- անկատար պաշտպանություն (երևակայություն, Պրոյեկցիա, պասիվ ագրեսիա):։ Այս մեխանիմզները կոչվում են չհասունացած, քանի որ նրանց հետ գործ ունենալը դժվար է:է։ Սրանք չափից դուրս շատ կիրառումը բերում է մարդու արդյունավետ հարմարման լուրջ խնդիրների:խնդիրների։ Սրանք շատ հաճախ հանդիպում են անձնային խանգարումների, դեպրեսիայի դեպքում:դեպքում։ Երևակայության դեպքում, մարդը կոնֆլիկտը լուծելու համար դիմում է երևակայության:երևակայության։ Պրոյեկցիան այս մակարդակում պարանոյայի պարզագույն ձևերից է:է։

* ''Մակարդակ III''- նևրոտիկ պաշտպանություն (Ռեսպրեսիա, դիսոցացիա):։ Օրինակ Իզոլացիայի դեպքում նկատվում է օտարացում զգացմունքներից, դեպքերից:դեպքերից։ Օրինակ՝ մարդը մանրամասնորեն նկարագրում է մարդասպանության դեպքում, առանց հուզական ռեակցիա ցուցադրելու:ցուցադրելու։

* ''Մակարդակ VI''- հասուն պաշտպանություն ( հումոր, սուբլիմացիա, ալտրուիզմ):։ Ավելի կոնստրուկտիվ պաշտպանության ձև է:է։ [[Ալտրուիզմ]]ի դեպքում, օրինակ, մարդը ծառայություններ է մատուցում այլոց՝ դրա հետ մեկտեղ հաճույք և բավարարվածություն ստանալով:ստանալով։