|
| հավաքականի ըստ =
}}
'''Նվանկվո Կանու''' ({{lang-en|Nwankwo Kanu}}<ref>{{cite web |url=http://www.thefa.com/~/media/2FC380172F88401482C3994AF130D59B.ashx |title=List of Players under Written Contract Whose Registrations have been Terminated by Either Party Between 01/07/2012 and 31/07/2012 |publisher=The Football Association |page=36 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191023232130/http://www.thefa.com/~/media/2FC380172F88401482C3994AF130D59B.ashx |archivedate=23 October 2019}}</ref>, {{ԱԾ}}), նիգերիացի ֆուտբոլիստ, խաղացել է հարձակվողի դիրքում։ Աֆրիկական ֆուտբոլի լավագույն խաղացողներից մեկն է<ref name="50 Greatest African Players of All Time">{{cite web |url=http://bleacherreport.com/articles/1781781-the-50-greatest-african-players-of-all-time|title=The 50 Greatest African Players of All Time|website=Bleacher Report.com}}</ref>։ [[Քսաներորդ դարի լավագույն ֆուտբոլիստների ցուցակը ըստ ՊՍՀՖՖ-ի|ՊՍՀՖՖ]]-ի հարցման համաձայն՝ նա 33-րդն է 20-րդ դարի Աֆրիկայի լավագույն խաղացողների շարքում:շարքում։ Նվանկվո Կանուն ամենաշատ ֆուտբոլային տիտղոսներն ունեցող աֆրիկացի ֆուտբոլիստն է:է։ [[ՅՈՒՆԻՍԵՖ]]-ի բարի կամքի դեսպան է<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/africa/7485713.stm|title= Kanu to tackle homeless problem|date=2 July 2008|website=BBC Sport}}</ref>։ Նրա եղբայրները՝ Քրիստոֆերը և Անրին, նույնպես պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստներ են։
== Կենսագրություն ==
[[Իգբո լեզու|Իգբո լեզվի]]ց թարգմանաբար «Նվանկվո» անունը նշանակում է «շուկայում ծնված երեխա»:։
Նվանկվոն պրոֆեսիոնալ կարիերան է սկսել 15 տարեկանում «[[Ֆեդերեյշն Ուորքս ՖԱ|Ֆեդերեյշն Ուորքս]]» ակումբում, ապա 1992 թվականին տեղափոխվել է «Իվուանյանվու Նեյշնլ»:։
Աշխարհի մինչև 17 տարեկանների առաջնությունում հանդես գալուց հետո՝ 1993 թվականին, պայմանագիր է կնքել «[[Այաքս (ֆուտբոլային ակումբ, Ամստերդամ)|Այաքսի]]» հետ․ նրա տրանսֆերի համար ակումբը վճարել է 207047 եվրո:եվրո։ Նվանկվոն «Այաքսի» կազմում անցկացրել է 74 հանդիպում՝ խփելով 27 գոլ:գոլ։ Հիմնականում լինելով փոխարինող խաղացող՝ Նվանկվոն ակումբի հետ 1995 թվականին նվաճել է [[ՈՒԵՖԱ Չեմպիոնների Լիգա 1994–1995|Չեմպիոնների լիգայի]] գավաթը, որի եզրափակչում «Այաքսը» հաղթել է «[[Միլան (ֆուտբոլային ակումբ)|Միլանին]]»:։
1996 թվականին 4,7 մլն դոլարով Նվանկվոն «Այաքսից« տեղափոխվել է «[[Ինտերնացիոնալե]]»։ Նույն տարվա ամռանը Նվանկվոն [[Նիգերիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Նիգերիայի հավաքականի]] կազմում, որտեղ նա ավագ էր, հաղթել է Ատլանտայի Օլիմպիական ֆուտբոլային մրցաշարում:մրցաշարում։ Հատկապես աչքի են ընկել Նվանկվոյի երկու գոլերը կիսաեզրափակչում, որտեղ նրա թիմը խաղացել է Ռոնալդոյի գլխավորած բրազիլացիների հետ, և 2:3 հաշվով հակառակորդին զիջելուց հետո նիգերիացիները Կանուի գոլերի շնորհիվ պարտությունը վերածել են 4:3 հաշվով հաղթանակի:հաղթանակի։ Կանուն ճանաչվել է Տարվա լավագույն աֆրիկյան ֆուտբոլիստ<ref name=Bio>{{cite web|url=https://thesefootballtimes.co/2017/08/22/nwankwo-kanu-and-the-languid-brilliance-of-nigerias-most-celebrated-footballer/|title=NWANKWO KANU AND THE LANGUID BRILLIANCE OF NIGERIA’S MOST CELEBRATED FOOTBALLER|website=These Football Times.co}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.dreamteamfc.com/c/news-gossip/272427/nwankow-kanu-ronaldo-1996-olympics/|title=GOLD|website=Dream Team FC.com}}</ref>։
Օլիմպիադայից վերադառնալուց հետո Կանուն բուժզննման է ենթարկվել «Ինտերի» բժիշկների կողմից, և պարզվել է, որ նա սրտի հետ կապված լուրջ առողջական խնդիրներ ունի։ Նոյեմբերին Կանուն վիրահատվել է, որպեսզի փոխարինվի աորտալ փականը և մինչև 1997 թվականի ապրիլը չի մարզվել ակումբի հետ:հետ։ Իր հարցազրույցում Կանուն հաճախ է մեջբերումներ անում [[Աստվածաշունչ|Աստվածաշնչից]] և հիշում այն դեպքը, երբ նա հաճախ էր երկար աղոթում Աստծուն։ Կանուի փորձը հանգեցրել է «Կանուի սրտի հիմնադրամի» ստեղծմանը, որը հիմնականում օգնում է սրտի հետ կապված խնդիրներ ունեցող աֆրիկացի երեխաներին<ref name="homeless">{{cite web|last=Okeleji |first=Oluwashina |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/africa/7485713.stm |title=Kanu to tackle homeless problem |website=BBC Sport |date=2 July 2008 |accessdate=1 December 2012}}</ref><ref name="corrective heart surgery">{{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/football/26419232 |title=Kanu has corrective heart surgery |publisher=BBC Sport |last1=Okeleji |first1=Oluwashina |date=3 March 2014 |accessdate=6 June 2020 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.kanuheartfoundationng.com/ |title=The Kanu Heart Foundation |publisher=www.kanuheartfoundationng.com |accessdate=6 June 2020 }}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/football/2018/sep/14/nwankwo-kanu-we-have-saved-542-arsenal |title=Nwankwo Kanu: ‘We have saved 542 lives. This means more than football’ |work=The Guardian |last1=Hytner |first1=Dave |date=14 September 2018 |accessdate=6 June 2020 }}</ref>:։ Ամբողջ Աֆրիկայում Կանուն հայտնի է իր մարդասիրական աշխատանքով։
1999 թվականի փետրվարին «Ինտերի» կազմում անցկացրած 20 խաղից հետո Կանուն տեղափոխվել է «[[Արսենալ (ֆուտբոլային ակումբ, Լոնդոն)|Արսենալ]]»՝ մոտ 4,2 միլիոն ֆունտ ստերլինգով։ Նրա նորամուտը տեղի է ունեցել Անգլիայի գավաթի խաղարկության՝ «[[Շեֆիլդ Յունայթեդ]]ի» դեմ խաղում։ Հանդիպման 80-րդ րոպեին հաշիվը եղել է 1:1, «Շեֆիլդի» խաղացողը վնասվածք է ստացել, և թիմի դարպասապահը դուրս է նետել գնդակը, որպեսզի բժիշկները հնարավորություն ունենան մտնել խաղադաշտ:խաղադաշտ։ Երբ «Արսենալի» խաղացող Ռեյ Պարլորը նետել է գնդակը, որպեսզի ֆեյր-փլեյի կանոններով վերադարձնի այն «Շեֆիլդին», Կանուն, չգիտակցելով դա, խլել է գնդակը հարձակման աջ եզրում և այն հանձնել [[Մարկ Օվերմարս (ֆուտբոլիստ)|Մարկ Օվերմարս]]ին, որը խփել է հաղթական գոլը։ Խաղից անմիջապես հետո Լոնդոնի «Արսենալի» գլխավոր մարզիչ [[Արսեն Վենգեր]]ն առաջարկել է շտկել սխալը և նորից անցկացնել խաղը, ինչն էլ արվել է, թեև «Արսենալը» կրկին հաղթել է 2:1 հաշվով:հաշվով։
Չնայած նորամուտի խաղում տեղի ունեցած միջադեպին՝ Կանուի կարիերան հաջողությամբ շարունակվել, հատկապես 1999 թվականի ամռանը թիմից [[Նիկոլյա Անելկա]]յի հեռանալուց հետո:հետո։ Երկրպագուները նույնիսկ վերաշարադրել են «Մերրի Փոփինս» ֆիլմի երգը, որի իմաստը հետևյալն է՝ «ում է պետք Անելկան, երբ մենք ունենք Կանուին»։ Կանուն գեղեցիկ գոլեր է խփել, օրինակ՝ «[[Տոտտենհեմ Հոտսպուր|Տոտենհեմի]]» դեմ խաղի հայտնի գնդակը, երբ նա մեջքով դեպի դարպասը եղած ժամանակ գնդակն ուղարկել է իրեն հսկող պաշտպան Լյուկ Յանգի գլխի վրայով, շրջվել և խփել հաղթական գոլը։ Կամ դարձել է հեթ-տրիկի հեղինակ «Չելսիի» դեմ խաղում, երբ «Արսենալը» 75-րդ րոպեին պարտվում էր 2:0 հաշվով, սակայն Կանուի գոլերը հաղթանակ են բերել նրա թիմին 3:2 հաշվով, այդ հրաշալի խաղից հետո «Պան» թերթը նույնիսկ լույս է տեսել «Կանուն հավատում է դրան» վերնագրով։ Նա ճանաչվել է 1999 թվականի Աֆրիկայի տարվա ֆուտբոլիստ և Անգլիայի 1999/2000 մրցաշրջանի լավագույն ֆուտբոլիստ, այդ մրցաշրջանի 50 խաղերի ընթացքում Կանուն խփել է 17 գոլ՝ դառնալով շատ սիրված «Արսենալի» երկրպագուների շրջանում, որոնք նիգերիացու ազգանունը հայտարարելիս երգել են «Կանու-ու-ու-ու»։
Սակայն հաջորդ մրցաշրջաններում Նվանկվոյի սկսել է ավելի հազվադեպ հայտնվել թիմի կազմում, հատկապես [[Թիերի Անրի]]ի՝ թիմի կազմում ընդգրկվելուց հետո, Կանուն սկսել է հիմնականում դուրս գալ փոխարինման:փոխարինման։ Չնայած դրան, Կանուն 2002 թվականին հաղթել է Պրեմիեր լիգայում և գավաթի խաղարկությունում, 2003 թվականին՝ Անգլիայի գավաթի խաղարկությունում (Կանուն եզրափակչում դաշտ դուրս չի եկել), 2004 թվականի առաջնությունում:առաջնությունում։ Ընդհանուր առմամբ, նա «Արսենալի» կազմում անցկացրել է 197 խաղ բոլոր մրցաշարերում (հանդիպումների կեսում դուրս է եկել փոխարինման)՝ խփելով 44 գոլ:գոլ։
2004 թվականի ամռանը Նվանկվոն ազատ գործակալի կարգավիճակով տեղափոխվել է «[[Վեստ Բրոմվիչ Ալբիոն]]»։ 2008 թվականին Կանուն ընդգրկվել է «Արսենալի» 50 լավագույն ֆուտբոլիստների ցուցակում 13 համարի ներքո (հարցումն անցկացվել է «Արսենալի» ինտերնետային կայքում):։
«[[Վեստ Բրոմվիչ Ալբիոն|Վեստ Բրոմվիչում]]» Կանուն նորամուտը նշել է «[[Բլեքբեռն Ռովերս]]ի» դեմ խաղում 2004 թվականի օգոստոսի 14-ին:ին։ Սեպտեմբերի 18-ին նա խփել է իր առաջին գոլը թիմի կազմում՝ հավասարեցնելով հաշիվը «Ֆուլհեմի» դեմ խաղի 88-րդ րոպեին։ Ֆիլիպ Սենդերոսը առաջ է մղել «Արսենալին», ընդմիջումից առաջ Կանուն հավասարեցրել է հաշիվը, ապա Դարրեն Քարթերը խփել է «Վեստ Բրոմվիչի» համար հաղթական գնդակը, և դա 1973 թվականից ի վեր թիմի առաջին տնային հաղթանակն էր «Արսենալի» նկատմամբ և առաջինը, երբ նրանք հաղթել են խաղի ընթացքում զիջելուց հետո:հետո։ Սակայն նման հանդիպումները հազվադեպ էին «Վեստ Բրոմվիչի» համար, և թիմը մրցաշրջանի ավարտին դուրս է մնացել Պրեմիեր լիգայից։ Կանուի պայմանագիրը լրացել է, և նա, չցանկանալով խաղալ ցածր դիվիզիոնում, չի երկարաձգել այն։ «Վեստ Բրոմվիչի» կազմում Կանուն անցկացրել է 58 հանդիպում (որոնցից 16-ում դուրս է եկել փոխարինման) և խփել է 9 գոլ:գոլ։
2006 թվականի ամռանը Կանուն մասնակցել է [[Դենիս Բերգկամպ]]ի հրաժեշտի խաղին՝ «Նոր Էմիրեյթս» մարզադաշտում անցկացված առաջին հանդիպմանը, որի հաշիվը եղել է ոչ ոքի (1։1), մինչև Կանուն խփել է հաղթական գնդակը:գնդակը։ Խաղի վերջում Կանուն «Արսենալի» մյուս ֆուտբոլիստների հետ միասին հեռացող հոլանդացուն բարձրացրել է ուսերին, որպեսզի նրան հրաժեշտ տան երկար ու ամպագոռգոռ ծափահարություններով:ծափահարություններով։
2006 թվականին Կանուն տեղափոխվել է «[[Պորտսմուտ ՖԱ|Պորտսմուտ]]»։ Կանուն «Պորտսմուտում» նորամուտը նշել է 2006 թվականի օգոստոսի 19-ին՝ դուրս գալով փոխարինման մրցաշրջանի առաջին՝ կրկին «Բլեքբեռն Ռովերս» դեմ խաղում:խաղում։ Նա խաղացել է 2 խաղ՝ դրանցից մեկում վաստակելով 11 մետրանոց, իսկ երրորդ խաղում վերջապես գոլ է խփել 50 մետրանոց հարվածից հետո՝ գրավելով «[[Միդլսբրո ՖԱ|Միդլսբրոյի]]» դարպասը:դարպասը։ Առաջին խաղերից հետո Կանուն երկար ժամանակ չի կարողացել գոլ խփել, բայց, այնուամենայնիվ, դարձել է մրցաշրջանի լավագույն ռմբարկուն «Պորտսմուտի» խաղացողների շրջանում՝ խփելով 12 գոլ:գոլ։
Հաջորդ տարի Կանուն իր նախկին ակումբի՝ «Վեստ Բրոմվիչի Ալբիոնի» հետ խաղում խփել է հաղթական գոլը (1:0) Անգլիայի գավաթի կիսաեզրափակչում:կիսաեզրափակչում։ Իսկ եզրափակչում «Պորտսմուտը» հաղթել է «[[Կարդիֆ Սիթի]]ին»։ Կանուի համար Անգլիայի այդ գավաթը երրորդն էր կարիերայում:կարիերայում։ Բացի այդ, նա դարձել է այն սակավաթիվ խաղացողներից մեկը, որոնք Անգլիայի գավաթը նվաճել են ինչպես նոր, այնպես էլ հին Ուեմբլիում։
2011 թվականի ամռանը Կանուն որոշում է կայացրել ավարտել ֆուտբոլային կարիերան<ref>[http://www.championat.ru/football/news-834776.html В субботу состоится прощальный матч Кану]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>:։ Հունիսի 11-ին նա իր հրաժեշտի խաղն է անցկացրել ազգային թիմի համար, որտեղ նա հանդիպել է աշխարհի հավաքականի հետ:հետ։ Նիգերիացիները հաղթել են 3:1 հաշվով:հաշվով։ Նվանկվոն ասել է. «Ես շնորհակալ եմ բոլոր խաղացողներին, ովքեր եկել են, ինչպես նաև նիգերիացի երկրպագուներին, իմ ամբողջ կարիերայի ընթացքում իրենց անսահման սիրո և աջակցության համար»<ref>{{Cite web |url=http://www.championat.ru/football/news-837766.html |title=Состоялся прощальный матч Кану за сборную Нигерии |accessdate=2020-08-22 |archive-date=2011-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110614223132/http://www.championat.ru/football/news-837766.html |dead-url= }}</ref>։
=== Հավաքական ===
Հավաքականում Կանուն նորամուտը նշել է 1994 թվականին [[Շվեդիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքական|Շվեդիայի]] հետ ընկերական խաղում, ընդհանուր առմամբ նա մասնակցել է 72 խաղի՝ խփելով 13 գոլ:գոլ։ Ազգային թիմի կազմում ֆուտբոլիստը խաղացել է հարձակվողի համար անսովոր 4 համարի մարզաշապիկով։ Նա նվաճել է 1996 թվականի Օլիմպիական խաղերի ոսկե մեդալ, մասնակցել աշխարհի գավաթի երկու խաղարկությունների։ Նվաճել է նաև Ճապոնիայում կայացած աշխարհի պատանեկան առաջնության ոսկե մեդալ։ Երկար ժամանակ Կանուն եղել է Նիգերիայի հավաքականի ավագ։ Մայիսի 25-ին նա հայտարարել է ազգային թիմում կարիերան ավարտելու մասին 2010 թվականի աշխարհի առաջնության ավարտից հետո․ «Ես հրաժեշտ եմ տալիս հավաքականին նույն մայրցամաքում, որտեղ ամեն ինչ սկսվել է ինձ համար:համար։ Կոնկրետ այս մրցաշարում մեզ մոտ շատ բան չստացվեց, բայց ընդհանուր առմամբ գոհ եմ նրանից, ինչ հասցրի անել հավաքականի համար»<ref>[http://www.championat.ru/football/news-528838.html Нигериец Кану завершил карьеру в сборной]{{Недоступная ссылка|date=Июль 2018 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>։
==Ելույթների վիճակագրություն==
| 