«Ներքնազգեստ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589); ծանոթագրությունը տեղափոխում եմ կետադրական նշանից առաջ
Տող 1.
'''Ներքնազգեստ''' ` [[հագուստ]], կրում են մարմնի վրա և նախատեսված էր [[հիգիենա]] պահելու համար:համար։
 
== Պատմություն ==
Տող 5.
=== Հին աշխարհ և հնություն ===
[[Պատկեր:Maler_der_Grabkammer_des_Rechmirê_002.jpg|աջից|մինի|220x220փքս|Եգիպտացիները ազդրերի փաթաթաներով]]
Ժամանակակից ընկալմամբ կանանցի ներքնազգեստը հին աշխարհում հայտնի չէր:չէր։ Հագուստ, որը իր կառուցվածքով և իմաստով որոշակիորեն մոտ էր ժամանակակից հագուստին, հանդիսանում էր ազդրերը ծածկող փաթաթաշորը, որը, նույնիսկ տաք եղանակին նախնադարյան մարդու հագուստի հիմնական և բաղկացուցիչ մասն էր կազմում<ref>{{Cite web|url=http://www.boxerbriefs.com/history_of_underwear.htm|title=The History of Underwear|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130818070455/http://boxerbriefs.com/history_of_underwear.htm|archivedate=2013-08-18|accessdate=2007-06-10|deadlink=yes}}</ref>:։
 
[[Հին Եգիպտոս|Հին Եգիպտոսում]] ազդրերը ծածկող փաթաթաշորը` սխենտի, հագուստի հիմնական մասն էր կազմում, ավելի կոնկրետ` այն տղամարդկանց միակ հագուստն էր:էր։ Հին թագավորության ժամանակ այն իրենից ներկայացնում էր կտորի շերտ, որը փաթաթում էին ազդրերի շուրջը և ամրացնում էին մեջքին գոտիով:գոտիով։ Ստորին դասի ներկայացուցիչները (զինվորներ, աշխատավորներ, արհեստավորներ և այլն) փաթաթանը կրում էին գոտիի տեսքով , որը առջևի մասից ուներ կոպիտ կտորի կտոր<ref name="merc">Н. М. Мерцалова. Костюм разных времён и народов</ref>:։ Կային նաև ազդրային փաթաթաներ, որոնք արտաքնապես նման էր ժամանակակից ներքնազգեստին:ներքնազգեստին։ Այն ուներ հետևյալ տեսքը` կտորի մեծ մասը ծածկում էր [[Հետույք|հետույքը]] և ծայրերով միանում էր մեջքին, առավել քիչ մասը թողնում էին ոտքերի միջև և կապում էին նույն կերպ:կերպ։ Կաշվե փաթաթաշորերը, որոնք, ըստ երևույթի, Եգիպտոս էին բերվել [[Նուբիա|Նուբիայից]]<ref>[http://www.archaeology.org/interactive/hierakonpolis/field/loincloth.html Nubians at Hierakonpolis: A Loincloth in Tomb 9]</ref>, հաճախակի կրում էին կտորե հանգույցներով<ref>[http://www.thebritishmuseum.ac.uk/explore/highlights/highlight_objects/aes/l/leather_loincloth.aspx The British Museum: Leather loincloth]</ref>:։ Կանայք ազդրերը ծածկում էին ցածր գոտիով, որին ամրացվում էր առջևի մասից բաց թողնված կտորը` նման կերպ հագնվում էին պարուհիները և ստրուկները<ref>{{Cite web|url=http://www.theatre.ubc.ca/dress_decor/ancient_world_dress_egypt.htm|title=The Ancient World — Dress — Egypt|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070605043213/http://www.theatre.ubc.ca/dress_decor/ancient_world_dress_egypt.htm|archivedate=2007-06-05|accessdate=2007-06-10|deadlink=yes}}</ref>:։
 
Հնագույն դարաշրջանում ազդրերը ծածկող փաթաթաշորեր կրում էին նաև [[Հին Հունաստան|Հին Հունաստանում]] (հետագայում դրանք փոխարինվեցին հագուստներով)<ref name="merc" /> և [[Հին Հռոմ|Հին Հռոմում]], որտեղ դրանք չէին հանդիսանում հագուստի պարտադիր բաղադրատարր:բաղադրատարր։ Ներքնաշորի դերում հանդես էին գալիս տունիկաները, իսկ դրա վրայից հռոմեացիները կրում էին թիկնոց կամ [[տոգա]]:։ Այնուամենայնիվ, ըստ [[Կիկերոն|Ցիցերոնի]], դերասանները և հռետորները ելույթի ժամանակ` բեմի վրա, վերնազգեստի տակից ազդրերին փաթաթաշորեր էին կրում, այլ կերպ ''subligaculum''<ref>[http://www.ancientrome.ru/antlitr/cicero/phil/officiis1-f.htm Цицерон. Об обязанностях] XXXV, 126</ref>: Հռոմեացիները երբեմն կրում էին հանգստացնող բրդյա վերնաշապիկ` ''subucula,'' որը կրում էին ոչ թե հիգենիան պահպանելու համար, այլ մարմինն էին պաշտպանում ցրտից:ցրտից։ Հռոմեացի կանայք բարեկազմ երևալու համար ազդրերը և կուրծքը փաթաթում էին<ref name="merc" />, իսկ սպորտով զբաղվելու ժամանակ կրում էին կաշվե փաթաթաներ` նախատեսված ազդրերի և կրծքերի համար` strophium կամ mamillare, որը հանդիսանում էր ժամանակակից կրծկալի<ref>{{Cite web|url=http://www.hadrians.com/rome/romans/clothes/roman_underwear.html|title=Roman Underwear|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070615095629/http://www.hadrians.com/rome/romans/clothes/roman_underwear.html|archivedate=2007-06-15|accessdate=2007-06-10|deadlink=yes}}</ref> նախատիպը:նախատիպը։
[[Պատկեր:Casale_Bikini_modified.jpg|աջից|մինի|220x220փքս|Սպորտով զբաղվող հռոմեացիներ]]
[[Պատկեր:Braies.jpg|ձախից|մինի|220x220փքս|Գյուղացիների մուրճի վրա. Մանրանկարչություն ֆրանսիական Աստվածաշնչից([[1260]]): Ձախ կողմի մարդը կրում է շոսե, որի կտրվածքից երևում է բրեն, աջ կողմի մարդը կրում է միայն բրե]]
 
=== Միջնադար ===
[[Միջնադար|Միջնադարում]] տղամարդկանց ներքնաշորի դեր կատարում էր բրեն` սպիտակ կամ ոչ սպիտակ վուշե վարտիքներ, իրանի մոտ հավաքված և լարով ամրացված:ամրացված։ Վերնամասում կրում էին զուգագուլպաներ` կարճ, կիպ վարտիքներ, որոնք գոտկատեղին ամրակապվում էին<ref>{{Cite web|url=http://www.theatre.ubc.ca/dress_decor/medieval_world_dress.htm|title=The Medieval World — Dress — Early Medieval Costume|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071116044735/http://www.theatre.ubc.ca/dress_decor/medieval_world_dress.htm|archivedate=2007-11-16|accessdate=2007-06-10|deadlink=yes}}</ref>:։ [[Վաղ միջնադար|Վաղ միջնադարում]] բրեն հասնում էր մինչև ծնկները, սակայն ժամանակի ընթացքում դրանք կարճացվեցին և [[15-րդ դար|XV դարում]] հանդես եկավ բրեյի նոր տեսակ, որը հիշեցնում էր շորտեր<ref>{{Cite web|url=http://www.randyasplund.com/browse/medieval/chausse1.html|title=Chausses and Braies|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110904075602/http://www.randyasplund.com/browse/medieval/chausse1.html|archivedate=2011-09-04|accessdate=2007-06-10|deadlink=yes}}</ref><ref>[http://ruotsi2001.narod.ru/kamiza.html Брэ и камизы на рубеже 14 — 15 веков]</ref>:։ Բացի այդ և տղամարդիկ և կանայք կրում էին կամիզու` վուշե վերնաշապիկ, բամբակյա կամ բրդե գործվածքից, երկար, նեղ թևքերով և վզամասում կլոր կտրվածքով:կտրվածքով։ Կանանցի կամիզուն հասնում էր մինչև ոտքի կոճերը, իսկ տղամարդկանցը` սեպաձև էր և ծածկում էր կոնքերի հատվածը:հատվածը։ Կամիզուն ընդարձակ էր և ամրանում էր մարմնին քուղակապի օգնությամբ, որը կտորը հավաքում էր կոնքերին:կոնքերին։ Կար կանանցի առանց թևքերի կամիզու, որոնք ամրացվում էին ուսերին ձգակապով, և այն իր կառուցվածքով հիշեցնում էր ժամանակակից վերնաշապիկները:վերնաշապիկները։ Դարաշրջանի ավարտին ուշ միջնադարի ազնվականների (հատկապես [[Իսպանիա|Իսպանիայում]]) կամիզուները զարդարվում<ref name="merc" /><ref name="jessa">{{cite web|url=http://jessamynscloset.com/13thcbasic.html|title=Costume in Christian Spain — 13th century — Basic Garments|publisher=jessamynscloset.com|archiveurl=https://www.webcitation.org/65i50xDIm?url=http://jessamynscloset.com/13thcbasic.html|archivedate=2012-02-25|accessdate=2011-07-28|lang=en|deadlink=no}}</ref> էին [[Մետաքսե գործվածք|մետաքսե]] [[Ասեղնագործություն|ասեղնագրոծությամբ]]<ref name="jessa" /> ոսկե կամ արծաթյա թելերով<ref name="jessa" />, սակայն այս հարցի վերաբերյալ կան տարբեր կարծիքներ, քանի որ միջնադարի տարբեր փուլերում եղել է տարբեր տեսակի կամիզուներ:կամիզուներ։
 
Կամիզուները և բրեները համանման չեն ժամանակակից հագուստին:հագուստին։ Վերնահագուստը ծածկում էր մարմինը մասամբ, բացի այդ, դրանք կապ չունեին ամոթի վերաբերյալ եղած ժամանակակից պատկերացումներին` քրիստոնյաները դաշտում աշխատելիս կրում էին բրեն որպես հագուստի մաս:մաս։
 
=== Վերածնունդ ===
[[Պատկեր:Barthel_Beham_001.jpg|աջից|մինի|220x220փքս|[[Բարտել Բեչամ]]: Կոմս պալատին Օտտեյնրիխ ([[1535]]): Վերնաշապիկի օձիքը ընդգրկում է ոսկե վզնոց]]
[[Վերածնունդ|Վերածնունդի]] դարաշրջանում վերնաշապիկները և վարտիքները մնում էին որպես ներքնաշորի հիմնական մաս, որը տարբերվում էր միջնադարյան հարդարման պարագաներից:պարագաներից։ Վերածնունդի դարաշրջանի վարտիքները ի տարբերություն միջնադարյան բրեյի, բավականին կիպ նստում էին մարմնի վրա:վրա։ Առավել հաճախ դրանք կարվում էին բաց գույնի կտորից:կտորից։ Հանդիպում էր նաև գունագեղ կտորից կարված հագուստ:հագուստ։
 
Կանանց և տղամարդկանց վերնաշապիկների բնութագրիչ գծեր համարվում էին` եզրերի ուղիղ գծերը, որոնց համար կիրառվում էին բաց գույնի կտորներ` մաշկագույն, սպիտակ կամ զաֆրանագույն, երկրաչափական նախշերով, սև մետքասե թելերով կատարված ասեղնագործությունը, թևքածալերը, քառակուսի կամ շրջանձև կտրվածքները և բկանցքը:բկանցքը։ Նմանատիպ վերնաշապիկ վերնախավը կրում էր որպես գիշերանոց:գիշերանոց։ Տղամարդկանց վերնաշապիկների ուրվապատկերը, ի տարբերություն կանանցի վերնաշապիկի, ուղիղ էին:էին։
[[Պատկեր:Jacopo_Pontormo_060.jpg|ձախից|մինի|220x220փքս|[[Պոնտորմո]]:Տիկնոջ դիմանկար մանվածքի համար նախատեսված զամբյուղով ([[1516]]):]]
Վերնաշապիկները, որոնք կրում էին հասարակության տարբեր շերտերը, տարբերվում էին կտորի որակով և հարդարանքով` վերնախավը կարող էր իրեն թույլ տալ վուշե հագուստ, ամբողջությամբ նախշապատ, իսկ ստորին խավի մարդիկ բավարարվում էին կոպիտ կտորից կարված վերնաշապիկով<ref>{{Cite web|url=http://www.theatre.ubc.ca/dress_decor/renaissance_dress.htm|title=The Renaissance — Dress|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080127115716/http://www.theatre.ubc.ca/dress_decor/renaissance_dress.htm|archivedate=2008-01-27|accessdate=2007-06-10|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.rencentral.com/jul_aug_vol1/rencostumetip1.shtml|title=Renaissance Clothing From the Inside Out|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070419025645/http://www.rencentral.com/jul_aug_vol1/rencostumetip1.shtml|archivedate=2007-04-19|accessdate=2007-06-10|deadlink=yes}}</ref><ref>[http://www.elizabethancostume.net/chemise.html Elizabethan Smocks & Chemises]</ref>:։ Հաճախ վերնահագուստը ամբողջությամբ չէր ծածկում վերնաշապիկը` այդպես այն կարող էր երևալ կանանցի շրջազգեստի տակից:տակից։ 15-րդ դարում ի հայտ եկան [[Սեղմիրան|սեղմիրանները]]` կաշվե կամ երկաթե, որոնք կանայք կրում էին վերնաշապիկի վրա<ref>{{Cite web|url=http://www.antiquecorset.com/rococo.html|title=Antiquecorset.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929045958/http://www.antiquecorset.com/rococo.html|archivedate=2007-09-29|accessdate=2007-06-10|deadlink=yes}}</ref>:։
 
=== XVIII և XIX դարեր ===
[[Պատկեր:Three_women_combing_their_hair.jpg|աջից|մինի|220x220փքս|[[Էդգար Դեգա]]: Երեք կանայք, որոնք սանրում են մազերը([[1875]]):Կանանց հագին լայն շապիկներ են սպիտակ կտորից, որոնք կրում էին ոչ հարուստ խավի ներկայացուցիչները]]
[[Լուսավորության դարաշրջան|Լուսավորության դարաշրջանում]] կանանցի և տղամարդկանց ներքնաշորի հիմնական բաղադրատարրը երկար վերնաշապիկներն էին:էին։ Կախված կրողի ունեցվածքից այն կարող էր հասարակ կամ հարուստ դեկորացիաներ պարունակել, ունենար բարդ կտրվածքներ:կտրվածքներ։ Այսպես, վերնախավը կրում էր մետաքսե հագուստ, զարդարված [[Ժանյակ|ժանյակով,]] ժապավենով, ասեղնագործված ոսկե և արծաթե թելերով<ref>Л. Кибалова, О. Гербенова, М. Ламарова. ''«Иллюстрированная энциклопедия моды»''. Прага: «Артия», 1987</ref>:։ Վարտիքները շարունակում էին մնալ բացառապես տղամարդկանց համար նախատեսված հագուստ:հագուստ։ [[Դիրեկտորիա|Դիրեկտորիայի]] ժամանակ, երբ նորաձև դարձավ թեթև մուսլինե շրջազգեստները, որը հիշեցնում էր վերնաշապիկ` մեծ [[Լանջաբացվածք|լանջաբացվածքով ,]] մերկ ուսերով, և կրծքի տակ գոտիով` կանայք կրում էին որպես ներքնազգեստ<ref>[http://www.fashion-era.com/regency_fashion.htm#The%20Empire%20Style%201800 Regency Fashion History]</ref>:։ Դարավերջին ստեղծվեց մանելու մեքենան և առաջին արդյունավետ բամբակ մաքրող մեքենան, որոնք խթան հանդիսացան տեքստիլ արտադրությանը, և, որպես արդյունք, հիմք դարձավ ներքնաշորի զանգվածային արտադրությանը և պահանջարկի մեծացմանը:մեծացմանը։ [[19-րդ դար|19-րդ դարի]] սկզբին վարտիքները հայտնվեցին կանանց զգեստապահարանում:զգեստապահարանում։ Առաջին վարտիքների տարբերակիչ առանձնահատկությունն էր` առանձին վարտիքի ոտքեր, որոնք ամրանում էին գոտկատեղին:գոտկատեղին։ 1860-ական թվականներին վարտիքները դարձան ավելի կարճ և հասնում էին մինչև ծնկները:ծնկները։
 
19-րդ դարում տարածված կանանցի վերնաշապիկները ծածկված էին սպիտակ բամբակյա կամ վուշե կտորից:Դրանց բնութագրիչ հատկությունը կարճ թևքեր ունենալն էր, երկարությունը հասնում էր մինչև ոտքի կոճերը:կոճերը։ Եթե շապիկի վերնամասում կրում էին պարահանդեսային զգեստ, բկանցքի կտրվածքը կարող էր խորը լինել:լինել։ 1870-ական թվականներին կանանցի շապիկները ավելի կարճացվեցին և հարմարավետորեն ընդգրկեցին մարմինը:մարմինը։ Ճանաչված կտորներ շարունակում էին մնալ բամբակը և վուշը, հազվադեպ էր գործածվում մետաքսը:մետաքսը։ 1890-ական թվականներին ի հայտ եկան ժամանակակից [[Կրծկալ|կրծկալների]] նախատիպը, որոնք կրում էին սեղմիրանից վերև<ref>{{Cite web|url=http://www.spinningtheweb.org.uk/m_display.php?irn=205&sub=clothing&theme=clothing&crumb=Womens%20wear|title=Women’s wear — 1780s — 1940s|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927011027/http://www.spinningtheweb.org.uk/m_display.php?irn=205&sub=clothing&theme=clothing&crumb=Womens%20wear|archivedate=2007-09-27|accessdate=2007-06-11|deadlink=yes}}</ref><ref>[http://www.mum.org/underhis.htm Some facts about European underwear — 1700—1900]</ref><ref>[http://www.tudorlinks.com/treasury/articles/viewvictunder1.html An Overview of Underwear]</ref>:։
[[Պատկեր:The_Imperial_summer_corset_ca1890.gif|աջից|մինի|223x223փքս|[[Սեղմիրան|Տիկինսեղմիրանով]]([[1890]])]]
 
=== XX դար ===
19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին վերնախավի և միջին խավի կանանցի հագուստի առանձնահատկությունը այն էր, որ կրում էին բազմաշերտ ներքնաշոր:ներքնաշոր։ Կանայք հերթականությամբ կրում էին`<ref>{{Cite web|url=http://www.knowlesville.com/matt/vintage_fashion/getting-dressed-01.html|title=Dressing the Late 19th Century Woman|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070609160450/http://www.knowlesville.com/matt/vintage_fashion/getting-dressed-01.html|archivedate=2007-06-09|accessdate=2007-06-12|deadlink=yes}}</ref>`
 
* Զուգագուլպաներ