«Միջազգային ջերմամիջուկային փորձնական ռեակտոր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
||
Տող 3.
'''Միջազգային Ջերմամիջուկային Փորձնական Ռեակտորը (ՄՋՓՌ)''' կամ '''ԻԹԵՐ''' ([[անգլերեն]]՝ ''International Thermonuclear Experimental Reactor'' -'''ITER''') միջազգային [[տոկամակ]]ի ([[մագնիսական սահմանափակված ֆուզիոն]]) հետազորտական և ճարտարագիտական առաջարկություն է՝ այսօրվա [[պլազմա (ֆիզիկա)|պլազմաի]] [[ֆիզիկա]]յից ապագայի էլեկտրականություն արտադրող [[ֆուզիոն]]ի ատոմակայաններին հասնելու համար։ Նա հիմնված է [[DIII-D]], [[EAST]], [[KSTAR]], [[TFTR]], [[Joint European Torus]], [[JT-60]], [[Tore Supra]] և [[T-15]] սարքերով արված հետազոտությունների վրա, բայց լինելու է բավականին մեծ բոլորից։
[[2006]] թվականի [[Նոյեմբերի 21|Նոյեմբերի 21-]]ին նրա եոթը մասնակցող երկնրները պաշտոնապես համաձայնվեցին դրամ ներդնել այս ծրագրի մեջ<ref>{{cite web|url=http://www.newscientist.com/article/dn10633-green-light-for-nuclear-fusion-project.htm|title=Կանաչ լույս միջուկային ֆուզիոնի ծրագրի համար|accessdate=28-12-26}}</ref>
ՄՋՓՌ-կառուցվում է մոտավորապես 500 [[Մեգավատ|ՄՎ]] (500,000,000 [[Վատ]]) ֆուզիոնի ուժ արտադրելու և նրան 1000 վայրկյան պահպաներլու<ref>{{cite web|url=http://www.iter.org/a/index_nav_4.htm|title=ՄՋՓՌ-ի սարքը|accessdate=28-12-26}}</ref>, որը կլինի համեմատել [[Joint European Torus|JETի]] 16 [[Մեգավատ|ՄՎ]] գագաթը, 0.5 գր [[դեյտերիում]]/[[տրիտիում]] խառնուրդի ֆուզիոնից իր մոտավորապես 840 մտ<sup>3</sup> ռեակտորի սենյակում։ Թեև ՄՋՓՌ-ից սպասվում է, որ արտադրի 5-10 անգամ ավելի էներգիա՝ ջերմության ձևով, քան պլազմային ջերմացնելու համար օգտագործված էներգիայից, առաջացած ջերմությունը էլեկտրականության չի վերածվելու։
Տող 9.
ՄՋՓՌ-ի ուղեկիցներին համաձայն, Ֆուզիոնի ուժը ներկայացնում է՝ «միջավայրապես բարորակ, տարածվածորեն կիրառվող և բնությամբ չվերջացող» էլեկտրականության պոտենցիալ<ref>{{cite web |url=http://www.iter.org/Benefits.htm |title=Ֆուզիոնի էներգիայի առավելություններ |accessdate=28-12-26}}</ref>, հատկանիշներ որոնք նրանց կարծիքով կարիք են քանի որ աշխարհի էներգետիկական պահանջը ավելանում է, ինչպես նաև ջերմոցային գազերի արձակման պակսացնելու կարիքը<ref>{{cite web |url=http://www.iter.org/fr3.htm |title=Էլեկտրիկական պահանջ |accessdate=28-12-26}}</ref>՝ արդարացնելով թանկ հետազոտային ծրագիրը։
ITER-ը սկզբում կանգնում էր International Thermonuclear Experimental Reactor համար, իսկ այդ անունը փոխվեց հասարակության «ջերմամիջուկային» բառին բացասական նայելու պատճառով, հատկապես «փորձնական» բառի կողքին։ «Iter» նաև նշանակում է «ճամբորդություն», «կողմ» և «ճամբա» [[լատիներեն]]ում<ref>{{cite web |url=http://catholic.archives.nd.edu/cgi-bin/lookup.pl?stem=iter |title=Լատիներեն բառարան |accessdate=28-12-26 }}{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}</ref>
== Նպատակներ ==
ՄՋՓՌ-ի պաշտոնական նպատակն է «ցուցադրել ֆուզիոն էներգիայի գիտնական և տեխնիկական հնարավորությունները խաղաղալի նպատակների համար»
*Վայրկյանապես արտադրել տասն անգամ ավելի ջերմային էներգիա ֆուզիոնի ջերմացնումից քան օժանդակ ջերմացնողների մատակարածը ([[Ֆուզիոն էներգիայի աճի գործակից|''Q'' արժեքը՝]] 10)
| |||