«Ձմեռային հեքիաթ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 23.
|վիքիդարան =
|վիքիքաղվածք =}}
'''Ձմեռային հեքիաթ''' ({{lang-en|The Winter's Tale}}), [[Ուիլյամ Շեքսպիր]]ի պիեսներից, որն առաջին անգամ հրատարակվել է [[Առաջին ֆոլիո]]յում 1623 թվականին:թվականին։ Թեպետ այն դասվել է կատակերգությունների շարքին<ref>''WT'' comes last, following ''Twelfth Night'' which uncharacteristically ends with a blank recto page, suggesting to Arden editor J.H.P. Pafford there was some hesitation as to where ''WT'' belonged at the time of printing the Folio. (J.H.P. Pafford, ed. ''The Winter's Tale'' (Arden Shakespeare) 3rd ed. 1933:xv–xvii.)</ref>, սակայն ըստ որոշ ժամանակակից խմբագիրների [[Շեքսպիրի ուշ ռոմանսներ]]ից է:է։ Մի քանի քննադատներ Ձմեռային հեքիաթը համարում են [[Շեքսպիրի խնդրահարույց պիեսներ]]ից, քանի որ առաջին երեք գործողությունները լի են [[հոգեբանություն|հոգեբանական]] [[դրամա]]յով, մինչդեռ վերջին երկուսը՝ [[կատակերգություն|կատակերգական]] են և ունեն երջանիկ ավարտ<ref>William W. Lawrence, ''Shakespeare's Problem Comedies'', New York, Macmillan, 1931; pp. 9–13.</ref>:։ Պիեսն ընդմիջումներով բավականին հայտնի դարձավ՝ վերակենդանանալով զանազան վերապատումներում արված թատրոնի [[Շեքսպիրյան ներկայացումների պատմություն|Շեքսպիրյան ներկայացումների պատմության]] առաջատարների կողմից, սկսած Դեյվիդ Գարրիքի [[Ֆլորիսել և Պերդիտա]] վերապատումից (առաջին անգամ ներկայացվել է 1753 թվականին և հրատարակվել է 1756 թվականին ):։ Ձմեռային հեքիաթը նորից վերածնվեց XIX դարում, երբ չորրորդ գործողությունը՝ «հովվերգությունը» մեծ հայտնիություն ձեռք բերեց:բերեց։ XX դարի երկրորդ կեսին Ձմեռային հեքիաթն ամբողջությամբ՝ մեծ մասամբ կազմված Առաջին ֆոլիոյի տեքստերի հիման վրա, հաճախ ներկայացվում էր՝ գրանցելով հաջողության տարբեր աստիճաններ:աստիճաններ։
 
== Գործող անձինք ==
Տող 29.
{{col-2}}
''Սիցիլիա''
* Լեոնտես- Սիցիլիայի արքան և Պոլիքսենեսի՝ Բոհեմիայի արքայի մանկության ընկերը:ընկերը։
* Հերմիոնե- Սիցիալիայի առաքինի և գեղեցիկ թագուհին:թագուհին։
* Կամիլլո - Սիցիլիացի ազնիվ ազնվական:ազնվական։
* Պաուլինա - Սիցիլիացի ազնվական կին:կին։
* Անտիգոնուս- Պաուլինայի ամուսինըինչպես նաև Հերմիոնեի հավատարիմ ընկերը:ընկերը։
* Դիոն - Սիցիլիացի լորդ:լորդ։
* Կլիոմենես - Սիցիլիացի լորդ:լորդ։
* Մամիլիուս – Սիցիլիայի երիտասարդ արքայազնը՝ Լեոնտեսի և Հերմիոնեի որդին:որդին։
* Էմիլիա – Հերմիոնեի պալատական կանանցից:կանանցից։
* Ջայլեր– Մեղադրվում էր Հերմիոնեին բանտարկելու մեջ:մեջ։
* Մարիներ – Նրա նավով Անտիգոնուսը մեկնում է Բոհեմիա:Բոհեմիա։
{{col-2}}
 
''Բոհեմիա''
*Պոլիքսենես – Բոհեմիայի արքան և Լեոնտեսի մանկության ընկերը:ընկերը։
* Ֆլորիսել - Պոլիքսենեսի միակ որդին և ժառանգորդը:ժառանգորդը։
* Պերդիտա- Լեոնտեսի և Հերմիոնեի դուստրը, ով անտեղյակ է իր արքայական ծագմանը:ծագմանը։
* Հովիվ – Մի ծեր և արժանապատիվ ոչխարապահ:ոչխարապահ։
* Ծաղրածու – կամ երիտասարդ հովիվ, ծեր հովվի զվարճասեր որդին և Պերդիտայի որդեգիր եղբայրը:եղբայրը։
* Ավտոլիկոս – խարդախ վաճառական, սրիկա և գրպանահատ;
* Մոփսա– Հովվուհի, ով սիրահարված է երիտասարդ հովվին:հովվին։
* Դորկաս- Հովվուհի՝ սիրահարված երիտասարդ հովվին:հովվին։
 
''Այլ''
* Արքիդամոս– Բոհեմիայի լորդը, ով գալիս է Սիցիլիա իր արքայի հետ:հետ։
* Սիցիլիացի լորդեր, սպասավորներ, ազնվական պարոններ և տիկնայք:տիկնայք։
* Բոհեմիացի հովիվներ, հովվուհիներ և սպասավորներ:սպասավորներ։
{{col-end}}
 
Տող 63.
[[Պատկեր:Pauline Implores Leontes.jpg|thumb|Թանաքով գծանկար, Գործողություն II, Տեսարան III: Պաուլինան աղաչում է Լեոնտեսին գթասիրտ լինել իր դստեր՝ Պերդիտայի հանդեպ: Նկարազարդումն արված է Լեմերի պատմությունների համար, 1918.]]
 
Պիեսը սկսվում է երկու մանկության ընկերների՝ Լեոնտեսի՝ Սիցիլիայի արքայի և Պոլիքսենեսի՝ Բոհեմիայի արքայի զբոսանքի տեսարանով:տեսարանով։ Պոլիքսենեսը այցելում է Սիցիլիայի թագավորություն և իր հին ընկերոջ հետ վայելում է ժամանակը:ժամանակը։ Այնուամենայնիվ, ինն ամսից Պոլիքսենեսը որոշում է վերադառնալ իր թագավորություն`գործերը կարգի բերելու և որդուն տեսնելու համար:համար։ Լեոնտեսը հուսահատությամբ համոզում է Պոլիքսենեսին ավելի երկար մնալ, բայց նրա ջանքերն իզուր են անցնում:անցնում։ Այդ ժամանակ Լեոնտեսը որոշում է կնոջը՝ Հերմիոնեին ուղարկել համոզելու համար Պոլիքսենեսին:Պոլիքսենեսին։ Հերմիոնեն համաձայնում է և կարճ զրույցից հետո Պոլիքսենեսը մնում է:է։ Լեոնտեսը շփոթմունքի մեջ է ընկնում այն բանից, թե ինչպես Հերմիոնեն կարողացավ այդքան հեշտությամբ համոզել Պոլիքսենեսին և անսպասելիորեն սկսում է կասկածել, որ իր հղի կինը հարաբերություններ է ունեցել Պոլիքսենեսի հետ, և երեխան ապօրինի է:է։ Լեոնտեսը հրամայում է Կամիլլոյին՝ Սիցիլիայի լորդին, թունավորել Պոլիքսենեսին:Պոլիքսենեսին։ Փոխարենը Կամիլլոն զգուշացնում է վտանգի մասին Պոլիքսենեսին, և նրանք միասին փախչում են Բոհեմիա:Բոհեմիա։ Կատաղած նրանց փախուստից՝ Լեոնտեսը հանրայնորեն մեղադրում է կնոջը անհավատրմության մեջ և հայտարարում է, որ երեխան, ում կրում է իր կինը, ապօրինի է:է։ Նա Հեմիոնեին բանտ է նետում՝ հակադրվելով ազնվականների բողոքներին և իր լորդերից երկուսին՝ Կլեոմենեսին ու Դիոնին, ուղարկում է Դելֆոսի գուշակի մոտ՝ համոզված լինելով, որ վերջինս կարդարացնի իր կասկածները:կասկածները։ Այդ ընթացքում թագուհին աղջիկ է լույս աշխարհ բերում, և նրա հավատարիմ ընկերը՝ Պաուլինան երեխային տանում է արքայի մոտ՝ հույս ունենալով որ երեխան կմեղմի նրա սիրտը:սիրտը։ Արքան ավելի է բարկանում և հրամայում է Պաուլինայի ամուսնուն՝ լորդ Անտիգոնուսին տանել երեխային և թողնել նրան ամայի մի վայրում:վայրում։ Կլեոմենեսը և Դիոնը վերադառնում են և գտնում Հերմիոնեին հրապարակավ ստորացված և կանգնեցված դատաստանի առջև:առջև։ Նա պնդում է իր անմեղությունը և խնդրում է դատից առաջ կարդալ Գուշակի խոսքը:խոսքը։ Գուշակը հաստատում է, որ Հերմիոնեն և Պոլիքսենեսը անմեղ են, Կամիլլոն ազնիվ մարդ է, և որ Լեոնտեսը չի ունենա ժառանգորդ մինչև իր կորուսյալ դուստրը չգտնվի:չգտնվի։ Լեոնտեսը խուսափում է լուրերից և չի ընդունում դրանք որպես ճշմարտություն:ճշմարտություն։ Երբ լուրը տարածվում է, հայտնի է դառնում, որ Լեոնտեսի որդին՝ Մամիլիուսը մահացել է՝ իր մոր հանդեպ անարդար մեղանդրանքների հետևանքով առաջացած հյուծող հիվանդությունից:հիվանդությունից։ Հերմիոնեն ուշագնաց է լինում և Պաուլինան տանում է նրան, ապա հայտնում է թագուհու մահվան մասին վերջինիս սրտաբեկ և հուսահատ ամուսնուն:ամուսնուն։ Լեոնտեսը ողբում է՝ անցկացնելով իր մնացյալ օրերը զղջալով որդու կորստի, լքված դստեր և իր թագուհու համար:Այդ ընթացքում, Անտիգոնուսը թողնում է նորածնին Բոհեմիա ծովափին՝ հայտնելով որ երազում տեսել է Հերմիոնեին, ով խնդրել է նրան դստերը Պերդիտա անվանել:անվանել։ Անտիգոնուսը երեխայի մոտ է թողնում մի արկղիկ, որի մեջ ոսկի էր և այլ զարդարանքներ, որոնք վկայում էին երեխայի ազնվական ծագման մասին:մասին։ Հանկարծ կատաղի փոթորիկ է սկսվում՝ վնասելով այն նավը, որով եկել էր Անտիգոնուսը:Անտիգոնուսը։ Նա խղճում էր երեխային, բայց փախչում է՝ Շեքսպիրի ամենահայտնի բեմական տեսարանի մեջ՝ « Փախուստ պարտադրված արջից»:։ Հայտնի չէ, թե արդյոք Շեքսպիրը իրական արջ է օգտագործել Լոնդոնում, թե դերասան՝ արջի հագուստով:հագուստով։ Բարեբախտաբար Պերդիտային փրկում են հովիվն ու իր որդին, վերջինիս նաև «Ծաղրածու» են անվանում:անվանում։
[[Պատկեր:Florizel and Perdita.jpg|thumb|240px| Ֆլորիսելի և Պերդիտայի փորագրանկարը, Չարլզ Ռոբերթ Լեսլի]]
Գալիս է «Ժամանակը» և ազդարարում, որ արդեն 16 տարի է անցել:անցել։ Կամիլլոն, ով ծառայում է Պոլիքսենեսի մոտ, աղաչում է Բոհեմիայի արքային թույլ տալ իրեն վերադառնալ Սիցիլիա:Սիցիլիա։ Պոլիքսենեսը մերժում է նրան և հայտնում, որ իր որդին արքայազն Ֆլորիսելը սիրահարված է մի գեղեցիկ հովվուհու՝ Պերդիտային:Պերդիտային։ Նա առաջարկում է Կամիլլոյին գլխից հանել տան մասին մտքերը:մտքերը։ Նրանք ծպտվում են և գնում են ոչխարների խուզման տոնակատարությանը, որի ընթացքում Ֆլորիսելը և Պերդիտան պետք է նշանադրվեն:նշանադրվեն։ Տոնակատարությանը Ծեր հովիվը տանն է, ով իր երախտագիտությունն է հայտնում ոսկով արկղիկի համար, որ գտել էր տարիներ առաջ:առաջ։ Վաճառական Ավտոլիկոսը թռցնում է Երիտասարդ հովվի գրպանից և տարբեր կերպարանքներով զվարճացնում է հյուրերին՝ վաճառելով զարդեր և երգելով անպարկեշտ երգեր:երգեր։ Ծպտված Պոլիքսենեսը և Կամիլլոն նայում են Ֆլորիսելի, ով ներկայանում է, որպես հովիվ Դորիկլես, և Պերդիտայի նշանադրությունը:նշանադրությունը։ Հետո պատռելով դիմակը, Պոլիքսենեսն ընդհատում է ծիսակատարությունը՝ սպառնալով Ծեր հովվին և Պերդիտային տանջել և մահվան դատապարտել, ապա արգելում է որդուն երբևէ հանդիպել հովվի դստեր հետ:հետ։ Կամիլլոյի օգնությամբ, ով կարոտով սպասում է այն օրվան, երբ նորից կտեսնի իր մայրենի երկիրը, Ֆլորիսելը և Պերդիտան նստում են Սիցիլիա գնացող նավը, ծպտվելով Ավտոլիկոսի զգեստներով:զգեստներով։ Նրանց են միանում նաև Ծեր հովիվը և իր որդին, որոնց երիտասարդների փախուստի մասին հայտնել էր Ավտոլիկոսը:Ավտոլիկոսը։ Սիցիլիայում, Լեոնտեսը դեռ սգում է:է։ Կլեոմենեսը և Դիոնը խնդրում են վերջ տալ անիմաստ զղջմանը, քանի որ թագավորությանը ժառանգ է հարկավոր:հարկավոր։ Մինչդեռ Պաուլինան այնուամենայնիվ պնդում է, որ արքան պետք է շարունակի ինքն իրեն պատժել, մինչև ինքը կին կգտնի վերջինիս համար:համար։ Լեոնտեսը Ֆլորիսելին և Պերդիտային դիմավորում է մեծ ոգևորությամբ:ոգևորությամբ։ Ֆլորիսելը ձևացնում է, որ հայրն է իրեն ուղարկել դիվանագիտական առաքելությամբ, սակայն ամեն բան պարզվում է, երբ Պոլիքսենեսը և Կամիլլոն նույնպես ժամանում են Սիցիլիա:Սիցիլիա։ Երկու արքաների և արքայազնի հանդիպումը և հաշտեցումը տեղի է ունենում Սիցիլիայի դատարանի ջենթլմենների ազդարարմամաբ:ազդարարմամաբ։ Նրանք պատմում են թե ինչպես է Ծեր հովիվը մեծացրել Պերդիտային, ինչպես է Անտիգոնուսը մահացել, որքան երջանիկ է Լեոնտեսը դստեր հետ վերամիավորման կապակցությամբ և թե ինչպես է նա աղաչում Պոլիքսենեսին, որ վերջինս ների իրեն:իրեն։ Արքան ազնվականի կոչում է տալիս Ծեր հովվին և նրա որդուն, Ավտոլիկոսը ներողություն է խնդրում սրիկայություն համար:համար։ Այնուհետև Լեոնտեսը, Պոլիքսենեսը, Կամիլլոն, Ֆլորիսելը և Պերդիտան գնում են Պաուլինայի տուն, որտեղ կանգնեցրել են Հերմիոնեի արձանը:արձանը։ Կնոջ արձանը Լեոնտեսի սիրտը խորը դառնությամբ և ցավով է լցնում, բայց հետո ի զարմանս բոլորի, արձանը կենդանության նշաններ է ցույց տալիս՝ Հերմիոնեն երջանիկ է:է։ Պիեսն ավարտվում է Ֆլորիսելի և Պերդիտայի ամուսնությամբ և բոլորը տոնում են այդ հրաշքը:հրաշքը։ Չնայած ուրախ վերջաբանին, որը հատուկ է Շեքսպիրյան կատակերգություններին և ռոմանսներին, երիտասարդ արքայազն Մամիլիուսի անարդար մահվան ազդեցությունը ձգվում է ողջ պիեսի ընթացքում՝ հանդիսանալով անդարձելի ողբերգություն ի հավելումն բաժանման վատնված տարիների:տարիների։
 
==Սկզբանղբյուրներ ==
[[Պատկեր:Leslie - Autolycus.jpg|image|thumb|left|300px|''[[Ավտոլիկոս]]'' (1836) [[Չարլզ Ռոբերթ Լեսլի]]]]
Ձմեռային հեքիաթի հիմնական սյուժեն վերցված է [[Ռոբերտ Գրին (գրող)|Ռոբերտ Գրինի]] ''Պանդոստո'' հովվերգական ռոմանսից` հրատարակված 1588 թվականին:թվականին։ Շեքսպիրի կատարած փոփոխությունները սյուժեում խիստ նուրբ են, հատկապես որ այն դրամատիկ չէ, և Շեքսպիրի հավատարիմ մնալը այդ բնորոշ գծին «Ձմեռային հեքիաթին» տալիս է ամենատարբեվող գիծը՝ տասնվեց տարվա տարբերություն երրորդ և չորրորդ գործողությունների միջև:միջև։
 
Չնչին փոփոխություններ կան մարդկան անունների, տեղանունների և որոշ սյուժետային մանրամասների մեջ:մեջ։ Ամենամեծ տարբերությունը Հերմիոնեի պայքարն է և Լեոնտեսի (Պանդոստո) հաշտությունը պիեսի վերջում:վերջում։ Հերմիոնեին համապատասխան հերոսուհին «Պանդոստո» ռոմանսում մահանում է՝ դավաճանության մեջ մեղադրվելուց հետո մինչ Լեոնտեսին համապատասխան հերոսը նայում է հետ իր արարքներին (ներառյալ դստեր հանդեպ արյունապիղծ տարվածությունը) ինքնասպան է լինում:լինում։ Շեքսպիրի տարբերակում Հերմիոնեի արձանի ստեղծում վերջին գործողության մեջ մեծ թեմատիկ տարբերություն է ստեղծում ի հակադրություն «Պանդոստո»-յի:յի։
 
== Աղբյուրներ ==