«Հռոմեական հանրապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Հռոմեական Հանրապետություն''' ({{lang-la|Res publica Romana}})՝ [[Հին Հռոմ|դասական Հռոմեական քաղաքակրթություն]], որն սկիզբ է առել [[Հռոմի թագավորության պատմություն|Հռոմի թագավորության]] տապալմամբ մ.թ.ա. 509 թվականից և ավարտվել է մ.թ.ա. 27 թվականին, երբ հիմնադրվեց [[Հռոմեական կայսրություն]]ը:ը։ Այս ժամանակահատվածում Հռոմի տիրապետությունը Հռոմ քաղաքից վերածվեց գերտերության, որն ընդգրկեց [[Միջերկրական ծով]]ի ամբողջ ավազանը:ավազանը։

Հռոմի պետական կարգը հանրապետության վաղ ձևերից էր, որում իշխում էին [[պատրիկներ]]ը, որոնք հարուստ և հողատեր փոքրամասնություն էին, ովքեր տապալեցին թագավորությունը և հիմնեցին հանրապետությունը:հանրապետությունը։ Նրանք նախկին թագավորների իշխանությունը կիսեցին իրենց միջև և ստեղծեցին ընտրվող մագիստրությունների, ռազմական ղեկավարության և ազդեցիկ այլ պաշտոններ:պաշտոններ։ Հանրապետությունը ղեկավարում էր երկու [[Կոնսուլ]]ները, որոնց խորհրդակցում էր մագիստրոսների [[Հռոմեական սենատ|սենատը]]:։ Հասարակական դասերով և կարգավիճակներով որոշվում էր քաղաքացիների ընտրական իրավունքը, որոնք ընտրում էին քաղաքացիական, ռազմական և կրոնական պաշտոնաներին:պաշտոնաներին։ Պատրիկների ձայներն ավելի շատ կշիռ ունեին քան [[Պլեբեյ|''պլեբայներինը'']], ինչը թույլ էր տալիս պատրիկյան փոքրամասնությանն ավելի մեծ իշխանություն ունենալ մի քանի անգամ ավելի պլեբեյներից:պլեբեյներից։

Հանրապետական ավանդույթները և բարոյականությունը մրցակցություն էին ստեղծում հանրապետության համար ծառայողների միջև:միջև։ Էլիտայի մեջ զինվորական ծառայությունը գերադասելի էր քաղաքական պաշտոններ զբաղեցնելու համար:համար։ [[Հռոմի հեթանոսություն]]ը Հռոմի տնտեսության և սոցիալական կառուցվածքի կարևոր առանձնահատկությունն էր:էր։ Հանրապետական պահպանողականները և ավանդականները զգուշանում էին դեմագոգներից, որոնք հիմնվում էին պլեբեյների վրա ուղղակի քաղաքական աջակցության համար: :։ Արիստոկրատ [[Գրաքքի]] եղբայրները հողային բարեփոխումներ իրականացրեցին հողազուրկ պլեբեյների համար և սպանվեցին իրենց ընդդիմախոսների կողմից:կողմից։

Առաջին երկու դարերի ընթացքում Հռոմեական հանրապետությունը ընդրաձակվեց կենտրոնական Իտալիայից և տիրեց ամբողջ [[Ապենինյան թերակղզի|Ապենինյան թերակղզուն]]:։ Մյուս դարում նրանք ներպուժեցին [[Հյուսիսային Աֆրիկա]], նվաճեցին [[Պիրենեյան թերակղզի|Պիրենեյան թերակղզ]]ու մեծ մասը և ժամանակաից հարավային Ֆրանսիան:Ֆրանսիան։ Դրանից երկու դար հետո մ.թ.ա. 1-ին դարում նրանց տիրապետության տակ անցավ ժամանակաից Ֆրանսիան, [[Հունաստան]]ը և Միջերկրական ծովի արևելյան ավազանի մեծ մասը:մասը։ Ներքին լարվածությունները բերեցին մի շարք քաղաքացիական պատերազմների, ինչի արդյունքում [[Հուլիոս Կեսար]]ը անցավ Ռուբիկոն գետը, հռչակվեց Հռոմի դիկտատոր և սպանվեց մ.թ.ա. 44 թվականին:թվականին։ [[Մարկոս Անտոնիոս]]ի և [[Կլեոպատրա]]յի պարտությունից հետո մ.թ.ա. 31 թվականի [[Ակտիումի ծովամարտ]]ում, Սենատը մ.թ.ա. 27 թվականին իշխանությունը զիջեց [[Օկտավիանոս Օգոստոս]]ին, ով դարձավ Հռոմի առաջին կայսրը` վերջ դնելով հանրապետությանը:հանրապետությանը։

[[Հռոմի ստեղծում]]ից ի վեր նրա իշխանավորները եղել են միապետներ, ովքեր ընտրվել են [[Հռոմեական սենատ]]ի կողմից ստեղծված [[Պատրիկներ|պատրիկյան ազնվականությունից]]:։ [[Հռոմեական թագավորություն|Հռոմի վերջին թագավորը]] եղել է [[Լուկիոս Տարքվինիոս Գոռոզ]]ը:ը։ Ըստ ավանդապատմության, Տարքվինիոսը հեռացավ գահից, քանի որ նրա որդին, [[Սեքստուս Տարքվինիոս]]ը բռնաբարել էր ազնվականուհի [[Լուկրեցիա]]յի, որից հետո խլել նրա կյանքը:կյանքը։ Լուկրեցիայի հայրը, նրա եղբայր [[Լուցիուս Տարքվինիոս Կոլատինիուս]]ը, ով թագավորի զարմիկն էր և [[Լուցիոս Յունիոս Բրուտոս]]ը, ստանալով սենատի և բանակի աջակցությունը թագավորին վտարեցին [[Էտրուրիա]]<ref>Cornell, T., ''The beginnings of Rome: Italy and Rome from the Bronze Age to the Punic Wars (c.1000–264 BC)'', Routledge, 1995. pp. 215-218: Cornell offers a summary of "Livy's prose narrative" and derived literary works relating to the expulsion of the kings. {{ISBN|978-0-415-01596-7}}</ref><ref>[[Dionysius of Halicarnassus|Dionysius]], iv. 64–85.[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Dionysius_of_Halicarnassus/4D*.html]</ref><ref>[[Titus Livius|Livy]], i. 57-60</ref>:։

Սենատը համաձայնեց տապալել թագավորությունը:թագավորությունը։ Նախկին թագավորների իշխանության մեծ մասը փոխանցվեց երկու կոնսուլներին, որոնք այդ պաշտոնում ընտրվում էին մեկ տարի ժամկետով:ժամկետով։ Յուրաքանչյուր կոնսուլ իրավունք ուներ ստուգել իր կոլեգայի գործունեությունը և կարող էր օգտագործել ''[[վետո]]յի'' իրավունքը, ինչը ունեին նաև թագավորները:թագավորները։ Եթե կոնսուլը չարաշահում էր իր պաշտոնական դիրքը, ապա նրան քրեական պատասխանատվության էին ենթարկում ժամկետը լրանալուց հետո:հետո։ Բրուտոսը և Կոլանտիուսը դարձան հանրապետության առաջին կոնսուլները:կոնսուլները։ Չնայած Կոլենտիուսը մեծ ավանդ ուներ հանրապետության հիմնադրման հարցում, նա նախկին թագավորի ընտանիքից էր և ստիպված պաշտոնաթող եղավ և լքեց Հռոմը:Հռոմը։ Նրան փոխարինեց [[Պուբլիուս Վալերիուս Պուբլիկոլա]]ն<ref>Cornell, ''Beginnings of Rome'', pp. 226 - 228.</ref>:։

Ժամանակակից գիտնականները այս իրադարձությունները բնորոշում են կիսաառասպելական և այն համարում են հեղաշրջում Տարքվինիոսների ընտանիքում և ոչ ժողովրդական հեղափոխություն:հեղափոխություն։ Ըստ Հռոմեական ավանդական պատմաբանների, Տարքվինիոսը մի քանի փորձ է ձեռնարկել հետ վերադարձնելու գահը, ներառյալ [[Տարքվինյան դավադրություն]]ը, որում ներքաշված էին Բրուտոսը և նրա որդիները, սակայն ապարդյուն<ref>Cornell, ''Beginnings of Rome,'' pp. 215-217.</ref>:։