«Հասկացություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հասկացությունները կարելի է բաժանել տեսակների՝ ըստ այս կամ այլ հատկանիշի:հատկանիշի։

''Ըստ ծավալի'' հասկացությունները լինում են եզակի և ընդհանուր:ընդհանուր։

''Եզակի'' է այն հասկացությունը, որի [[ծավալ]]ն ընդգրկում է միայն մեկ առարկա, օրինակ՝ [[Հայաստան]], [[Հարաբերականության տեսություն|հարաբերականության տեսության]] հիմնադիր, [[Էվկլիդեսյան երկրաչափություն]], [[Մարս (մոլորակ)|Մարս]] և այլն:այլն։

''Ընդհանուր'' է այն հասկացությունը, որի ծավալը տարածվում է մեկից ավելի առարկաների վրա. օրինակ՝ [[եռանկյուն]], [[դելֆին]], ներդաշնակ տատանում, [[կենդանական աշխարհ]]ին վերաբերող [[բառ]]:։ Ընդհանուր հասկացություններն իրենց հերթին լինում են ''սահմանափակ'' և ''անսահմանափակ'':։

* ''Սահմանափակ'' են այն ընդհանուր հասկացությունները, որոնց ծավալի մեջ ընդգրկված առարկաները հնարավոր է հաշվել, օրինակ, [[աշխարհամաս]], [[Միավորված ազգերի կազմակերպություն|ՄԱԿ]]-ի անդամ, [[Հայկական եկեղեցիների ցանկ|հայկական եկեղեցի]]:։

* ''Անսահմանափակ'' են այն ընդհանուր հասկացությունները, որոնց ծավալում ներառված առարկաների [[թիվ]]ը գործնականորեն հնարավոր չէ գրանցել:գրանցել։ Այդպիսի հասկացու­թյուններ են' [[աստղ]], բարդ նյութ, բառ, Եզակի և ընդհանուր հասկացությունները, կարող են լինել ''հավաքական'' և ''ոչ-հավաքական'':։ Եթե հասկացությունն արտացոլում է համասեռ առարկաների խումբ, այն հավաքական է, իսկ եթե սւրտացոլում է այն­պիսի առարկա, որը չի կարելի բաժանել միատեսակ տար­րերի, այն ոչ հավաքական է:է։ Ընդհանուր հավաքական հաս­կացություններ են՝ ջոկատ (բաղկացած է ջոկատայիններից), ծաղկեփունջ (բաղկացած է ծաղիկներից), խնձորի այգի (բաղկացած է խնձորենիներից), իսկ եզակի հավաքական հասկացություններ են՝ Սևքարեցի Սաքոյի անվան ջոկատ, ձեռքիս բռնած ծաղկեփունջը, [[Ստեփան Զորյան (գրող)|Ստեփան Զորյանի]] նկարագ­րած Մարտինի խնձորի այգին։ Ոչ-հավաքական հասկացութ­յուններ են՝ ջոկատային, [[ծաղիկ]], [[ծառ]]։

Ըստ ''վերացարկման բնույթի'' հասկացությունները կարող են լինել ''կոնկրետ'' (թանձրացական) և ''վերացական'':։

* ''Կոնկրետ'' են այն հասկացությունները, որոնց բովանդա­կության մեջ ամրագրած հատկությունները ներկայացնում են առարկան իր ամբողջության մեջ. օրինակ՝ ապուր, [[թիթեղ]], գրացանկ, ծերունի, [[կամար]]:։

* ''Վերացական'' են այն հասկացությունները, որոնց բովան­դակության մեջ ամրագրած հատկությունները կարող են պատկանել առարկայի այս կամ այն կողմին, ինչպես նաև տարասեռ առարկաների՝ անկախ այդ առարկաներից. օրինակ, կանաչություն, խիզախություն, դառնություն, հավա­սար, փոքր:փոքր։

Ըստ ''համեմատության'' հասկացությունները կարող են լի­նել ''հարաբերակցական'' և ''բացարձակ'':։

* ''Հարաբերակցական'' են այն հասկացnւթյունները, որոն­ցից մեկի գոյությունը անմիջականորեն ենթադրում է մեկ այլ հասկացության անհրաժեշտությունը. օրինակ, երկար, կարճ, հաստ, բարակ, հեռու, մոտիկ, համարձակ, վախկոտ:վախկոտ։ Հարաբերակցական հասկացությունները հատուկ երանգ են տալիս գեղարվեստական խոսքին, [[ասացվածք|ժողովրդական ասացվածքներին]], [[Առած-ասացվածք|առածներին]], ինչպես, օրինակ, «Խնդումն ու տրտու­մը միասին են», «Չարիքն ու բարիքը հատուցվում են ըստ ար­ժանվույն», «Թանկից էժանը չկա»:։