|
'''Խտացնող միջուկները''' պինդ, հեղուկ և գազային մասնիկներն են, որոնց վրա կենտրոնանում են [[ջրային գոլորշի]]ները:ները։ Խտացնող միջուկները հանդիսանում են ջրային գոլորշիների խտացման կարևոր պայման:պայման։
== Առաջացումը ==
Խտացնող միջուկներ կարող են համարվել [[Քամի|քամու]] միջոցով վեր բարձրացած աղի մասնիկները, այրման մնացորդները, [[գիգրոսկոպիկ գազեր]]ը, հրաբխի ժայթքման ժամանակ մթնոլորտ արտանետված գիգրոսկոպիկ մասնիկները [[տիեզերական փոշի]]ն, [[ամոնիակ]]ի մոլեկուլները, մթնոլորտում` էլետրական պարպումների և Արեգակի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման ազդեցությամբ առաջացող ազոտական միացությունները, մթնոլորտում պարունակվող ջրի մեջ առկա անլուծելի հանքանյութերը` [[Քվարց|կվարց]], [[կավ]], [[Դաշտային սպաթներ|դաշտային սպաթ]] և այլն:այլն։
Խտացնող միջուկների առաջացման հիմնական աղբյուրը համարվում է ցամաքը:ցամաքը։ Ցամաքի վրա 1 սմ³ օդում խտացնող միջուկների քանակը տատանվում է 10<sup>4</sup>-10<sup>6</sup> սահմաններում, իսկ օվկիանոսների և ծովերի վրա այն տատանվում է մի քանի հարյուրից մինչև 1000-ի սահմաններում<ref name="ա">Թ.Գ. Վարդանյան, Վ.Գ. Մարգարյան, Օդերևութաբանություն և կլիմայագիտություն, Երևան 2014:</ref>:։
Ամենից ակտիվ խտացնող միջուկներից են գիգրոսկոպիկ մասնիկները:մասնիկները։ Այս թվին են պատկանում ծովային աղերը, որոնք մթնոլորտում են հայտնվում ուժեղ ալեկոծությունների ժամանակ, երբ ջրային մակերևույթից ջրային խիստ փոքր կաթիլները գոլորշիանում են, իսկ նրանց մեջ լուծված աղերը կախված վիճակում մնում են օդում:օդում։
Խտացնող միջուկների առաջացման հարցում մեծ նշանակություն ունի նաև մարդը իր տնտեսական գործունեությամբ:գործունեությամբ։ Օրինակ [[ծծմբի անհիդրիդ]]ը մեծ քանակությամբ մթնոլորտ է արտանետվում արդյունաբերական գործարաններից ծծմբի այրման արդյունքում:արդյունքում։
== Դասակարգումը ==
== Տարածումը ==
Խտացնող միջուկների պարունակությունը տատանվում է մեծ սահմաններում. խոշոր քաղաքներում միջինը 1 սմ³ օդում կազմելով մոտ 150000, փոքր քաղաքներում` 35000, գյուղական բնակավայրերում մոտ` 9500, օվկիանոսների վրա և լեռներում` 940<ref name="ա" />:։ Խոշոր քաղաքներում խտացնող միջուկների պարունակությունը երկրի մակերևույթի մոտ էականորեն նվազում է ձմեռից ամառ, նվազագույնը դիտվելով` հունիսին:հունիսին։ Այն հիմնականում կապված է տուրբուլենտային փոխանակության ինտենսիվության տատանումների հետ:հետ։ Ամռանը, զարգացած փոխանակության պայմաններում միջուկները հայտնվում են ավելի բարձր շերտերում, ինչը բերում է երկրի մակերևույթում կոնցենտրացիայի նվազմանը և աճին ավելի բարձր մակարդակներում:մակարդակներում։ Հարավային շրջաններում խտացնող միջուկների առավելագույն պարունակությունը մինչև 1500 մ բարձրությունները դիտվում է ամռան վերջին և աշնանը, իսկ նվազագույնը` գարնանը և ամռան սկզբին:սկզբին։ Այն պայմանավորված է ամռան վերջին գետնամերձ շերտի փոշոտվածության աճի հետ:հետ։
== Նշանակությունը ==
Խտացնող միջուկները ունեն որոշիչ նշանակություն ջրային գոլորշիների խտացման գործում:գործում։ Եթե օդում չլինեն խտացնող միջուկներ, ապա ջրային գոլորշիների խտացում տեղի չի ունենա անգամ 400-600 % [[հարաբերական խոնավություն|հարաբերական խոնավության]] պայմաններում:պայմաններում։ Սակայն, երբ օդի մեջ հայտնվեն անգամ չնչին քանակությամբ ծխի կամ փոշու մասնիկներ, ապա անմիջապես տեղի կունենա ջրային գոլորշիների խտացում:խտացում։ Միջուկների նշանակությունն այն է, որ կաթիլի ուռուցիկ մակերևույթի վրա գոլորշիների հագեցման առանձգականությունն ավելի մեծ է, քան հարթ մակերևույթի վրա:վրա։ Կաթիլի փոքրացումը բերում է նրա ուռուցիկության և գոլորշիների հագեցման առանձգականության մեծացմանը:մեծացմանը։ Այդ պատճառով, եթե կաթիլներն առաջանային ջրային գոլորշիների մոլեկուլների անմիջական միացումով, ապա դրանք կլինեին այնքան փոքր և այնքան մեծ կորություն կունենային, որ դրանց գոյության համար անհրաժեշտ կլիներ ջրային գոլորշիների բավականին մեծ գերհագեցում:գերհագեցում։ Հակառակ դեպքում այդ կաթիլները կգոլորշանային օդում:օդում։ Սակայն, մթնոլորտում ջրային կաթիլների առաջացումը տեղի է ունենում առանց չափազանց մեծ գերհագեցման, որը լինում է խտացնող միջուկների շնորհիվ, որոնց վրա նստելով ջրային գոլորշիների մոլեկուլները առաջացնում են փոքր կորությամբ խոշոր կաթիլներ, որի հետևանքով գոլորշիների հագեցման առանձգականությունն այդպիսի կաթիլների մակերևույթների վրա դառնում են ավելի փոքր:Կաթիլների հետագա մեծացմանը ընդառաջ այն ավելի է փոքրանում և մոտենում է հարթ մակերևույթի վրա գոլորշիների հագեցման առանձգականությանը:առանձգականությանը։
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Աղբյուրներ ==
# Թ.Գ. Վարդանյան, Վ.Գ. Մարգարյան, Օդերևութաբանություն և կլիմայագիտություն, Երևան 2014:2014։
[[Կատեգորիա:Օդերևութաբանություն]]
|
