«Խոտաբույսեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Խոտաբույսեր''', բարձրակարգ բույսերի կենսական ձև:ձև։ Խոտաբույսերը ունեն [[ցողուն]] և [[տերև]]ներ, որոնք հողի մակերևույթին վեգետացիոն շրջանի վերջում ոչնչանում են:են։ Նրանք հողի մակերևույթին չեն առաջացնում փայտացած ցողուն<ref>''Gray’s Manual of Botany'', American Book Co. 1889</ref>:։ Խոտաբույսերը բաժանվում են միամյաների, երկամյաների և բազմամյաների<ref>[http://www.pssc.ttu.edu/techhort/plantid/herb.htm Herbaceous Plant ID Lab]</ref>:։ Որոշ համեմատաբար արագ աճող խոտաբույսեր (հատկապես միամյաներ) հանդիսանում են պիոներ-բույսեր, որոնք այդ տարածքի առաջին ապրողներն են, և նրանք են որոշում բուսատեսակների [[անագենեզ]]ը:ը։ Մյուս բուսատեսակները ձևավորում են կայուն կենսամիջավայրերի հիմնական բուսականությունը` զարգանալով, օրինակ՝ անտառի հողամերձ հարկում կամ բնական բաց կենսամիջավայրում` [[մարգագետին]], [[աղակալած հողեր]], [[անապատ]]:։

Այս կենսաձևի գլխավոր բնութագրիչը վերգետնյա ձմեռող բազմամյա մասերի բացակայությունն է:է։ Այս առանձնահատկությունը, անշուշտ, ավելի վերաբերում է հյուսիսային եղանակային կլիմային հարմարված բույսերին:բույսերին։ Հարավային անապատներում կամ արևադարձներում այս հատկությունը մեծ վերապահումներով է կիրառվում:կիրառվում։ Այսպես, արևադարձներում, ուր չկա ձմեռ, չկան չոր սեզոններ, խոտաբույսերը կարող են ունենալ բազմամյա վերգետնյա մասեր և մեծ չափերի հասնել:հասնել։ Խոտաբույսերի ճիշտ տարբերակման համար կենսաբանները կիրառում են այլ հատկանիշներ՝ վերգետնյա փայտացած մասերի բացակայություն, դրանց հյութալիություն, փափկություն (շատ պարենքիմա), թույլ արտահայտված կամբիումի շերտ և երկրորդային հաստացման հնարավորության բացակայություն, խիստ պարենքիմացված փոխադրող համակարգ և այլն:այլն։ Այնուամենայնիվ, բոլոր այս հատկանիշները ոչ միշտ են աշխատում:աշխատում։ Այսպես, ցողունի փայտացումը այս կամ այն չափով հատկանշական է շատ խոտաբույսերի համար, ծառերի և թփուտների մոտ հանդիպում են փափուկ ցողունով, գրեթե խոտային ձևեր:ձևեր։ Գործը բարդացնում է և այն, որ խոտային և փայտացողուն բույսերի միջև գոյություն ունեն անցումային ձևեր:ձևեր։ Խոտաբույսերը առաջացնում են [[արմատային համակարգ]] , [[ընձյուղ]] (ցողուն, տերևներ), [[ծաղիկ]]:։

Բազմամյա խոտաբույսերի մոտ գետնի վրա սողացող ընձյուղները կամ ստորգետնյա ընձյուղները ապրում են մի քանի տարի, իսկ [[վերգետնյա ընձյուղներ]]ը՝ մեկ տարի:տարի։ Վերգետնյա ընձյուղները չեն փայտանում և ոչնչանում են ամբողջովին, նոր ընձյուղներն առաջանում են վեգետատիվ բողբոջներից:Միամյա խոտաբույսերը ամբողջովին ոչնչանում են վեգետատիվ շրջանի վերջում կամ ծաղկումից և պտղակալումից հետո, հետո նորից ծլում են սերմերից<ref>Levine, Carol. 1995. ''A guide to wildflowers in winter: herbaceous plants of northeastern North America''. New Haven: Yale University Press. page 1.</ref>:։ Միամյաները մեկ վեգետատիվ շրջանում անցնում են իրենց կենսական ցիկլը՝ ծլում են սերմերից, ծաղկում են, պտղակալում են և ոչնչանում:ոչնչանում։ Վաղ գարնանայինների մոտ սերմերը ծլում են գարնանը, ամռանը պտղակալումից հետո բույսերը ոչնչանում են:են։ Ձմեռող միամյաների սերմերը ծլում են աշնանը, բույսերը ձմեռում են նոր ծլած մերձարմատային տերևներով կարճացած ընձյուղով, հաջորդ տարի ծաղկում են, պտղակալում են, ապա ոչնչանում:ոչնչանում։

Երկամյա խոտաբույսերը ապրում են երկու տարի:տարի։ Առաջին տարում զարգանում են վեգետատիվ օրգանները, երկրորդ տարում ձևավորվում է ծաղկային ընձյուղը:ընձյուղը։ Ծաղկումից և պտղակալումից հետո երկամյաները ոչնչանում են:են։ Երկամյաները ցողունի հիմքում առաջին տարվա տերևների առկայությամբ տարբերվում են միամյաներից, իսկ կոճղարմատների, պալարների, սոխուկների բացակայությամբ տարբերվում են բազմամյաներից:բազմամյաներից։

Երկամյա և բազմամյա խոտաբույսերի [[ցողուն]]ները վեգետացիոն շրջանի վերջում ոչնչանում են, ստորգետնյա կամ գետնամերձ մասերը ձմեռում են:են։ Նոր ցողունները, [[կաուդեքս]]ը( ցողունի գետնամերձ հաստացած մասը), ընձյուղի ստորգետնյա ձևափոխությունները՝ [[սոխուկներ]]ը, [[պալարներ]]ը [[արմատապալարներ]]ը, [[ստոլոններ]]ը, ձևավորվում են ստորգետնյա կամ գետնամերձ մասերի կենդանի հյուսվածքներից:հյուսվածքներից։ Երկամյա խոտաբույսեր են ցանովի գազարը, վայրի գազարը, [[սովորական խաչխոտ]]ը:ը։ Բազմամյա խոտաբույսեր են [[քաջվարդ]]ը, [[անանուխ]]ը, [[առվույտ]]ը, [[պտերներ]]ի մեծ մասը և խոտաբույսերի մեծ մասը:մասը։ Ի տարբերություն բազմամյա խոտաբույսերի, բազմամյա բույսերը կամ փայտացողուն բույսերը ունեն վերգետնյա փայտացած ցողուն, որը ձմեռում է, հաջորդ գարնանը ընձյուղները աճում են վերգետնյա մասերից:մասերից։ Դրանք են [[Ծառեր|ծառերը,]] [[թփեր]]ը, [[թփուտներ]]ը, [[լիաններ]]ը:ը։

* Միամյաներ, որոնք լիովին ոչնչանում են վեգետացիայից և պտղակալումից հետո:հետո։ Բազմացումը կատարվում է սերմերով:սերմերով։ Օրինակ` [[թելուկ սպիտակ]] (''Chenopodium album''), [[սամիթ]] (''Anethum graveolens''), [[դաշտային բողկ]] (''Raphanus raphanistrum'') և այլն:այլն։

* Երկամյաներ, որոնք կյանքի առաջին տարում ձևավորում են վեգետատիվ օրգաններ, իսկ երկրորդ տարում՝ պտղակալում և սերմակալում են, ապա ոչնչանում:ոչնչանում։ Օրինակ՝ [[սպիտակագլուխ կաղամբ]], [[կարմիր ճակնդեղ]] և այլն:այլն։

* Բազմամյաներ, որոնք ապրում են մի քանի տարի և սերմակալում են յուրաքանչյուր վեգետացիայի վերջում:վերջում։ Օրինակ՝ [[երկտուն եղինջ]], [[մաղադանոս]], [[առվույտ ցանովի]] և այլն:այլն։

Խոտաբույսերի չափերը սկսվում են մի քանի միլիմետրից և հասնում են մինչև մի քանի մետրի:մետրի։ Սիխոտե-Ալին լեռներում խոտածածկը բարձրանում է մինչև 3-3,5 մետր:մետր։ Կան և յուրահատուկ հսկա խոտաբույսեր:խոտաբույսեր։

[[Բանան]]ը /''Musa/'' ամենաբարձրահասակ և հզոր խոտաբույսերից է, նրա բարձրությունը կարող է հասնել մինչև 15 մետրի և շատերս նրան դիտարկում ենք որպես ծառ:ծառ։ Բայց նրա հզոր ցողունը բուն չի հանդիսանում:հանդիսանում։ Ամենաբարձրահասակ խոտաբույսեր են համարվում որոշ [[բամբուկներ]], որոնց բարձրությունը հասնում է մինչև 35 մետրի:մետրի։ Դրանց ցողունը ծղոտ է:է։

Մարդը հնագույն ժամանակներից և′ կենցաղում, և′ տնտեսական նպատակներով օգտագործում է խոտաբույսեր:խոտաբույսեր։ Լայն մասշտաբներով օգտագործվում է որպես սնունդ ([[կաղամբ]], [[գազար]], [[ճակնդեղ]], [[բողկ]], [[ձմերուկ]], [[սեխ]], [[ավելուկ]], [[Հազար (բույս)|հազար]] և այլն), կերակուրները համեմելու համար ([[չաման]], [[սամիթ]], [[մաղադանոս]], [[անանուխ]], [[ռեհան]], [[սխտոր]]), բուժական նպատակներով ([[երիցուկ դեղատնային]], [[անանուխ]], [[եղեսպակ]], [[եզան լեզու]], [[նարդոս]], [[օշինդր]] և այլն), ամենատարբեր կրոնական ծիսակատարություններում, ինչպես նաև որպես անասնակեր ([[առվույտ]], [[կորնգան]],[[գարի]], [[եգիպտացորեն]]):։