«Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի շրջաններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 9.
5.Հադրութ
]]
'''Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզը,''' որը մտնում էր այդ ժամանակ Ադրբեջանի ՍՍՀ–ի մեջ բաժանված էր՝ 5 շրջանների։ Ինքնավար մարզի մայրաքաղաքը [[Շուշի]]ն էր և [[Ստեփանակերտ]]ը։ Մեծ քաղաքներն էին [[Ասկերան]]<nowiki/>ը, [[Մարտակերտ]]ը, [[Մարտունի (Արցախ)|Մարտունին]], [[Հադրութ]]ը և այլն։ Ըստ [[Ադրբեջանի վարչական բաժանում|Ադրբեջանի բարչական բաժանմանը]] տրոհված էր՝ [[Քարվաճառի շրջան (Ադրբեջանական ԽՍՀ)|Քելբաջարի]], [[Մարտունու շրջան|Խոչավենդի]], [[Ասկերանի շրջան|Խոջալուի]], [[Շուշիի շրջան (ԼՂԻՄ)|Շուշայի]], [[Թարթառ (այլ կիրառումներ)|Տերտերի]] շրջանների:շրջանների։
 
== Պատմություն ==
{{Հիմնական հոդված|Լեռնային Ղարաբաղի պատմություն}}
1920 թվականի ապրիլի 28-ին և դեկտեմբերի 2-ին ռուսական 11-րդ բանակի ներխուժման հետևանքով համապատասխանաբար խորհրդայնացվեցին Ադրբեջանն ու Հայաստանը:Հայաստանը։ Այդ թվականին Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև «Վիճելի տարածքների» լուծելու համար [[Ադրբեջանական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|Խորհրդային Ադրբեջանի Հանրապետության]] տարծքում ստեղծվեց ԼՂԻՄ<ref>{{Cite web|url=http://www.armin.am/historyofarmenia/am/Encyclopedia_of_armenian_history_LXH_patmutyun|title=Արցախի պատմությունը|last=|first=|date=|website=|publisher=|language=Հայերեն|accessdate=}}</ref>:։ Խորհրդային [[Հայկական ԽՍՀ|Հայաստանի]] ու Ադրբեջանի կառավարությունների միջև համաձայնագրի հիման վրա 1921 թ. հունիսին [[Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|Հայաստանն]] Արցախը (Լեռնային Ղարաբաղը) հայտարարեց իր անբաժանելի մասը:մասը։ Միացման ակտը ողջունեցին ինչպես միջազգային հանրությունը, այնպես էլ Ռուսաստանը, և այն ամրագրվեց Ազգերի լիգայի ժողովի 1920 թվականի դեկտեմբերի 18-ի բանաձևում, Ազգերի լիգայի գլխավոր քարտուղարի` Ազգերի լիգայի անդամ-պետություններին ուղղված տեղեկանք-նոտայում և [[Ռուսաստանի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետություն|Ռուսաստանի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետության]] արտաքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատի նախարարության իշխանության բարձրագույն մարմնին Խորհուրդների XI նստաշրջանին ուղղված 1920-1921 թվականների տարեկան զեկույցում:զեկույցում։
 
Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանային կոմիտեի որոշմամբ ԼՂԻՄ-ը բաժանվում է 5 շրջանների՝ [[Ասկերանի շրջան (ԼՂԻՄ)|Ասկերանի]], [[Մարտակերտի շրջան (Ադրբեջանի ԽՍՀ)|Մարտակերտի]], [[Շուշիի շրջան (ԼՂԻՄ)|Շուշիի]], [[Հադրութի շրջան (ԼՂԻՄ)|Հադրութի]], [[Մարտունու շրջան (ԼՂԻՄ)|Մարտունու]]:։
 
== Շրջաններ ==
Տող 52.
===== Պատմություն =====
[[Պատկեր:Ասկերան.png|մինի|172x172փքս|Ասկերանի շրջան]]
[[Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ]]ի ձևավորվելուց հետո 1920-ական թվականներին կենտրոնը դարձավ Ստեփանակերտը (Խանկեդի):։ [[1978 թվական]]ին շրջանի կենտրոնը դառնում է [[Ասկերան]]ը (Էսղերան), իսկ շրջանը վերանվանվում «Ասկերանի շրջան»:։ [[1979|1979 թվականին]] շրջանն ուներ 52 քաղաք և գյուղեր<ref>{{Cite journal|last=Gurevich|first=V.S.|date=2019|title=Jewish Autonomous Region of 1920s–1930s in the lens of Soviet photojournalists|url=http://rp.icarp-febras.ru/index.php/RP/article/view/576|journal=Regional Problems|volume=22|issue=1|pages=44–57|doi=10.31433/2618-9593-2019-22-1-44-57}}</ref>:։
 
Ըստ Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման, [[Ասկերանի շրջան (ԼՂԻՄ)|Ասկերանի շրջանի]] նախկին տարածքը, մտնում է [[Արցախի Հանրապետություն|ԱՀ]] [[Ասկերանի շրջան]]ի մեջ, իսկ ըստ [[Ադրբեջանի Հանրապետություն|Ադրբեջանի Հանրապետության]] վարչատարածքային բաժանման [[Ադրբեջան]]ի Խոջալուի շրջանի կազմում:կազմում։
 
===== Բնակչություն =====
Տող 116.
==== Մարտակերտի շրջան ====
{{Հիմնական հոդված|Մարտակերտի շրջան (Ադրբեջանի ԽՍՀ)}}
[[1930|1930 թվականի]] օգոստոսի 8-ին ձևավորվեց [[Ջրաբերդ (Մարտակերտի շրջան)|Ջրաբերդի շրջանը]]:։ [[1939|1939 թվականի]] սեպտեմբերի 17-ին վերանվանվեց [[Մարտակերտի շրջան (Ադրբեջանի ԽՍՀ)|Մարտակերտի շրջան]]:։
 
Վարչական շրջանի կենտրոնը եղել է Մարտակերտը:Մարտակերտը։ Շրջանում եղել են 3 ավաններ՝ [[Մադաղիս]], [[Մարտակերտ]], Լենինավան:Լենինավան։ Այն [[Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ]]ի տարածաշրջանում տարածքով և բնակչությամբ ամենամեծն էր:էր։ Հիմնականում բնակչությունը կազմված էր [[հայեր]]ից:ից։
 
[[Ղարաբաղյան հակամարտություն|Ղարաբաղյան հակամարտության]] ընթացքում ԼՂՀ-ն պահպանեց վերահսկողությունը [[Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ|ԼՂԻՄ-ի]] նախկին [[Մարտակերտի շրջան]]ի մեծ մասի նկատմամբ, որը վերածվեց [[ԼՂՀ]] [[Մարտակերտի շրջան]]ի:ի։ ԼՂԻՄ-ի Մարտակերտի շրջանի նախկին տարածքների մի մասը գտնվում է [[Ադրբեջան]]ի վերահսկողության տակ և ընդգրկվել է [[Թարթառի շրջան]]ում:ում։
 
===== Բնակչություն =====
Տող 185.
{{Հիմնական հոդված|Շուշիի շրջան (ԼՂԻՄ)}}
[[Պատկեր:Shusha Rayon Map.PNG|մինի|271x271փքս|Շուշիի շրջանի քարտեզ]]
[[Շուշիի շրջան (ԼՂԻՄ)|Շուշիի շրջանը]], որպես [[Ադրբեջանի ԽՍՀ]] մաս, ստեղծվել է [[1930]]-ի [[օգոստոսի 8]]-ին:ին։ [[1992]]-ի մայիսին [[Շուշիի շրջան (ԼՂԻՄ)|Շուշիի շրջանի]] տարածքը [[Արցախյան հակամարտություն|Արցախյան հակամարտության]] ընթացքում ընկավ [[Հայաստան]]ի [[Արցախի Հանրապետություն|Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության]] վերահսկողության տակ:տակ։ Դրանից հետո, նախկին [[Շուշիի շրջան (ԼՂԻՄ)|Շուշիի շրջանի]] և [[Ադրբեջանի ԽՍՀ]] նախկին [[Լաչինի շրջան (Ադրբեջանական ԽՍՀ)|Լաչինի շրջանի]] մի մասի վրա, [[Արցախի կառավարություն|Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության իշխանությունները]] ստեղծեցին [[Արցախի Հանրապետություն|ԱՀ]] [[Շուշիի շրջան (Արցախ)|Շուշիի շրջանը]]:։
{| class="wikitable"
|+Շուշիի շրջանի բնակչություն 1939<ref name=":0" />
Տող 280.
 
===== Պատմություն =====
[[1930|1930 թվականի]] օգոստոսի 8-ին ձևավորվել է [[Դիզակի մելիքություն|Դիզակի շրջանը]]:։ [[1939|1939 թվականի]] սեպտեմբերի 17-ին այն վերանվանվեց [[Հադրութի շրջան (ԼՂԻՄ)|Հադրութի շրջան]] անունով:անունով։
 
Ներկայումս [[Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ|ԼՂԻՄ-ի]] Հադրութի շրջանի տարածքը վերահսկվում է [[Արցախի Հանրապետություն|Արցախի Հանրապետության]] [[Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակ|զինված ուժերի]] կողմից ([[ԼՂՀ]] [[Հադրութի շրջան]]ի մի մասը):։
 
===== Բնակչություն =====