|
| կայք = http://www.teatroallascala.org
}}
'''Լա Սկալա''' ({{lang-it|La Scala}} կամ լրիվ {{lang-it|Teatro alla Scala}}), հայտնի օպերային թատրոն [[Միլան]]ում, համաշխարհային [[օպերա]]յին կենտրոններից` հիմնված [[1778]] թվականին:թվականին։
== Պատմություն ==
[[Պատկեր:Milano-scalanotte.jpg|մինի|աջից]]
Թատրոնի շենքը կառուցվել է ճարտարապետ Ջուզեպպե Պյերմարինիի նախագծով 1776-1778 թվականներին այնտեղ, որտեղ ժամանակին Սանտա-Լուչիա դելլա Սկալա եկեղեցին էր:էր։ Այստեղից էլ ծնվեց թատրոնի անվանումը:անվանումը։ Եկեղեցին իր անվանումը ստացել է 1831 թվականին ոչ թե «աստիճան» բառից ({{lang-it|skala}}), այլ նրա հովանավորուհու ազգանունից` Բեատրիչե Ռեջինա դելլա Սկալա (Beatrice Regina della Scala), ով Վերոնայի տիրակալների ցեղի ներկայացուցիչ էր:էր։
Թատրոնի բացումը մեկնարկել է [[Անտոնիո Սալիերի]]ի «Հանրաճանաչ Եվրոպա» օպերայով 1778 թվականի [[օգոստոսի 3|օգոստոսի 3-]]ին:ին։ 18-րդ դարի վերջին և 19-րդ դարի սկզբին թատրոնի խաղացանկում ավելացան իտալացի կոմպոզիտորներ [[Պասկուալե Անֆոսսի]]ի, [[Դոմենիկո Չիմարոզա]]յի, [[Լուիջի Քերուբինի]]ի, [[Ջովանի Պաիզիելլո]]յի, [[Սիմոն Մայր]]ի օպերաները:օպերաները։ Սկսած 1830 թվականից՝ խաղացանկում ավելացան [[Գաետանո Դոնիցետտի]]ի, [[Վինչենցո Բելլինի]]ի, [[Ջուզեպպե Վերդի]]ի, [[Ջակոմո Պուչինի]]ի ստեղծագործությունները:ստեղծագործությունները։ Այստեղ են առաջին անգամ ցուցադրվել Բալլինիի «[[Ծովահենը (օպերա)|Ծովահենը]]» ([[1827]]), «[[Նորմա (օպերա)|Նորմա]]» ([[1831]]) օպերաները, Վերդիի «[[Նաբուկկո]]»-ն ([[1842]]), «[[Օթելլո (Վերդիի օպերա)|Օթելլո]]»-ն ([[1887]]), Պուչինիի «[[Մադամ Բատերֆլայ]]»-ը ([[1904]]) և «[[Տուրանդոտ (օպերա)|Տուրանդոտ]]»-ը:ը։
[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ՝ [[1943]] թվականի [[օգոստոսի 16]]-ին, շենքը լիովին ավերվել է։ Վերականգնել է ճարտարագետ Լ. Սեկկին։ Շենքը վերաբացվել է [[1946]] թվականին<ref>Энциклопедический музыкальный словарь, Москва 1966 {{ref-ru}}</ref>:։ Թատրոնի շենքը ժամանակ առ ժամանակ վերանորոգվել է:է։ Վերջին անգամ դա կատարվել է 2001-2004 թվականներին:թվականներին։ Այդ ընթացքում ներկայացումները տեղի էին ունենում Առչիմբոլդի թատրոնում:թատրոնում։ [[2004]] թվականի [[դեկտեմբերի 7]]-ին նոր վերանորոգված բեմում ցուցադրվեց [[Անտոնիո Սալիերի]]ի «Հանրաճանաչ Եվրոպա» օպերան:օպերան։
«Լա Սկալան» ({{lang-it|Teatro alla Scala կամ La Scala}}) օպերային մշակույթի համաշխարհային կենտրոն է:է։
=== Շենքի կառուցվածք ===
Թատրոնի շենքի շինարարական պեղումների ընթացքում գտնվել է մարմարե մի հսկայական մեծաբեկոր, որի վրա պատկերված էր Հին Հռոմում ճանաչված միմոս Պիլադը:Պիլադը։ Շատերը դա ընդունեցին որպես լավ նշան:նշան։
Ճարտարապետ Ջուզեպպե Պյերմարինիի կառուցած թատրոնի շենքը աշխարհի ամենագեղեցիկ կառույցներից է:է։ Պահպանված է խիստ նեոդասական ոճը, ունի անթերի լսելիականություն:լսելիականություն։ Նստատեղերի դասավորությունը համապատասխանում է օպտիկայի խիստ կանոններին:կանոններին։ Թատրոնի երկարությունը 100 մետր է, իսկ լայնությունը` 38 մետր:մետր։ Կառույցի ճակատային մասի կենտրոնում վեր է խոյանում կառքերի համար նախատեսված շքամուտք:շքամուտք։
Սրահը պայտաձև էր:էր։ Այնտեղ կար եռահարկ օթյակ և պատշգամբ:պատշգամբ։ Ընդամենը 194 օթյակ և թագավորական օթյակ:օթյակ։ Ամեն օթյակում տեղավորվում էր 8-10 մարդ:մարդ։ Օթյակները միմյանց միանում էին միջանցքով:միջանցքով։ Հետևում օթյակների երկրորդ շարքն էր, ուր տեղադրված էին սեղաններ խաղաքարտի և խմիչքի սիրահարների համար:համար։ Բեմը այդքան էլ մեծ չէր:չէր։ Սկզբնական շրջանում պարտերում աթոռ չկար:չկար։ Դրա փոխարեն ծալվող և տեղաշարժվող աթոռներ էին:էին։
Լուսավորությունը թույլ էր:էր։ Օթյակներում մոմեր էին վառում, այդ պատճառով պարտերում նստածները հալչող մոմի կաթոցից խուսափելու համար գլխարկները չէին հանում:հանում։ Ջեռուցում ևս չկար:չկար։ Սրահը հրաշալի էր՝ սպիտակ արծաթագույն և ոսկեգույն երանգներով:երանգներով։ Այստեղ տեղի էին ունենում տարբեր արարողություններ՝ պարահանդեսներ, մոլեխաղեր:մոլեխաղեր։ Շենքի կառուցման համար այն ժամանակ ծախսվել է 1 միլիոն լիրա:լիրա։ Ծախսերն իրենց վրա էին վերցրել քաղաքի 90 մեծահարուստ:մեծահարուստ։
=== Խաղացանկ ===
19-րդ դարի 30-ականներից սկսած՝ Լա Սկալայի պատմությունը սերտաճում է իտալացի մեծանուն երաժիշտներ Գաետանո Դոնիցետտիի, Վինչենցո Բելլինիի, Ջուզեպպե Վերդիի, Ջակոմո Պուչինիի հետ:հետ։ Նրանց ստեղծագործությունները այստեղ ցուցադրվում էին առաջին անգամ:անգամ։ Դրանք էին Բելլինիի «Նորմա» (1831) և «Ծովահենը» (1827) օպերաները, Դոնիցետտիի «[[Լուկրեցիա Բորջիա (օպերա)|Լուկրեցիա Բորջիա]]» օպերան (1833), Վերդիի «[[Նաբուկկո]]»-ն (1842), «[[Օթելլո (Վերդիի օպերա)|Օթելլո]]»-ն (1887), «[[Ֆալստաֆ (օպերա)|Ֆալստաֆ]]»-ը (1893), Պուչինիի «Մադամ Բատերֆլայ»-ը (1904) և «[[Տուրանդոտ (օպերա)|Տուրանդոտ]]»-ը (1926):։
== Գլխավոր դիրիժորներ ==
== Օպերային թատերախումբ ==
Թատրոնի բեմում երգել են [[Զինկա Միլանովա]]ն, [[Մարիա Կալաս]]ը, [[Մարիո դել Մոնակո]]ն, [[Ռենատա Տեբալդի]]ն, իսկ ռուս երգիչներից` [[Ելենա Օբրազցովա]]ն, [[Թամարա Սինյավսկայա]]ն:ն։
== Ծանոթագրություններ ==
| 