«Թռչող հոլանդացի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 1.
[[Պատկեր:Flying Dutchman, the.jpg|250px|մինի|«Թռչող հոլանդացի», Ալբերտ Ռայդերի նկար, մոտ 1869]]
'''Թռչող հոլանդացի''' ({{lang-nl|De Vliegende Hollander}}, {{lang-en|The Flying Dutchman}}), լեգենդար առագաստանավ-ուրվական, որը չի կարողանում խարիսխ գցել ափին և դատապարտված է հավերժ թափառելու ծովում:ծովում։ Սովորաբար մարդիկ այդպիսի նավ տեսնում են հեռվից, երբեմն` շողացող լուսապսակի մեջ:մեջ։ Լեգենդի համաձայն` երբ «Թռչող հոլանդացին» հանդիպում է այլ նավերի, նրա անձնակազմը փորձում է ուղերձ փոխանցել մարդկանց, ովքեր վաղուց մահացել են:են։ Ծովի հետ կապված հավատալիքներում «Թռչող հոլանդացու» հետ հանդիպումը վատ նախանշան է:է։
 
== Ծագում ==
Լեգենդը վկայում է, որ 1641 թվականին հոլանդացի կապիտան Ֆիլիպ վան դեր Դեկկենը (որոշ տարբերակներում` Վան Սթրաատեն) վերադառնում էր Արևմտյան Հնդկաստանից. նավի մեջ կար մի երիտասարդ զույգ:զույգ։ Կապիտանին աղջիկը դուր է գալիս, և նա աղջկան առաջարկություն է դառնալ իր կինը, սակայն աղջիկն իրեն նետում է ծովը:ծովը։
 
[[Բարեհուսո հրվանդան]]ի մոտ նավը հայտնվում է ուժեղ փոթորկի մեջ:մեջ։ Սնահավատ նավաստիների շրջանում դժգոհություն է առաջանում, և շտուրմանն առաջարկում է մի ծովախորշում սպասել, մինչև անբարենպաստ եղանակը կանցնի:կանցնի։ Սակայն կապիտանը սպանում է նրան ու մի քանի դժգոհ նավաստիների և երդվում, որ իր թիմից ոչ մեկը ափ չի իջնի այնքան ժամանակ, քանի դեռ իրենք չեն անցնի հրվանդանը, եթե նույնիսկ դրա համար մի հավերժություն պահանջվի:պահանջվի։ Այդ պահին երկնքից մի ձայն ասում է. «Թող լինի այդպես»:։ Սրանով Վան դեր Դեկենը իր և նավի վրա է գրավում անեծքը:անեծքը։ Դրանից հետո նա, լինելով անմահ ու անխոցելի, սակայն ի վիճակի չլինելով հասնել ափին, դատապարտված է հավերժ թափառելու օվկիանոսի անծայրության մեջ` սպասելով Տիրոջ երկրորդ գալուստին:գալուստին։ Լեգենդի որոշ տարբերակներում նա հնարավորություն ունի հանգստություն ստանալու. տասը տարին մեկ նա կարող է վերադառնալ երկիր և փորձել փնտրել նրան, ով կամավոր կհամաձայնի նրա կինը դառնալու:դառնալու։ Մեկ այլ տարբերակի համաձայն` կա ինչ-որ կախարդական խոսք, որը կարող է հանել կախարդանքը և հանգստացնել թռչող հոլանդացու ու նրա անձնակազմի հոգիները:հոգիները։
 
Թռչող հոլանդացու մասին առաջին տպագիր վկայությունները ի հայտ են եկել 1795 թվականին «Ճանապարհորդություն Բոտանի ծոց» ({{lang-en| A Voyage to Botany Bay}}) գրքում, որը վերագրվում է այն ժամանակ հայտնի լոնդոնյան գրպանահատի և ճանապարհորդության սիրահար Ջորջ Բարնգտոնին<ref>
Տող 20.
| issn =
| ref = Hassam, Andrew
}}</ref>:։
 
== Լեգենդի այլ տարբերակներ ==
* Վան դեր Դեկենը երդվել էր հոգին սատանային ծախել, եթե կարողանա բարեհաջող անցնել հրվանդանը և չբախվել ժայռերին:ժայռերին։ Սակայն պայմանավորվածության մեջ նա չի ճշտել, որ դա պետք է անի միայն մեկ անգամ, և այդ պատճառով էլ դատապարտվել է հավերժական նավարկության:նավարկության։
* Ուժեղ փոթորկի պատճառով նավը երկար ժամանակ չի կարողացել դուրս գալ Հորնի հրվանդանից (մեկ այլ տարբերակի համաձայն` Բարեհուսո հրվանդանից):։ Նավի անձնակազմը խռովություն է բարձրացրել` կապիտանից պահանջելով հետ շրջվել, սակայն այդ ամենից բարկացած Վան Ստրաատենը ի պատասխան սկսել է աստծուն անարգել` հայտարարելով, որ կանցնի Հորնի հրվանդանը, եթե նույնիսկ ստիպված լինի դա անել մինչև Աստծո երկրորդ գալուստը:գալուստը։ Ի պատասխան այդպիսի աստվածանարգության` երկնքից լսվել է ձայն. «Թող այդպես լինի. լողա'»:։
* Տարբերակներից մեկում պատմվում է կապիտան Ֆալկենբորգի մասին, ով դատապարտված է եղել Հյուսիսային ծովում լողալու մինչև Ահեղ դատաստանի օրը` սեփական հոգու դիմաց սատանայի հետ խաղալով:խաղալով։
* «Թռչող հոլանդացու» անձնակազմը այնպես էր շտապել տուն վերադառնալ, որ օգնության չի հասել մեկ այլ խորտակվող նավի, ինչի համար էլ դատապարտվել է անեծքի:անեծքի։
 
== Հնարավոր բացատրություն ==
Անվան ծագման և երևույթի հնարավոր բացատրություններից մեկը կապվում է մթնոլորտում հազվադեպ հանդիպող տեսողական մի երևույթի` ֆատա մորգանայի հետ, որը [[միրաժ]]ի մի քանի տեսակներից է բաղկացած լինում:լինում։
 
Հնարավոր է նաև, որ շողացող լուսապսակները [[սուրբ Էրազմուսի կրակներ]]ն են. դրանց պատկերը ծովայիններին հույս է ներշնչել, իսկ վտանգի ժամին փրկություն նախանշել:նախանշել։
<gallery widths="270px" heights="180px" perrow="3">
Superior mirage of the boats painting.jpg|Ֆատա մորգանա
Fata morgana of the ships.jpg|Ֆատա մորգանայի ազդեցությամբ փոփոխվում են երկու նավերի ուրվապատկերները. աջ սյունակի չորս լուսանկարները պատկերում են առաջին նավը, իսկ ձախ սյունակի չորս լուսանկարները` երկրորդ նավը:նավը։
Fata Morgana of a boat.jpg| Փոփոխվող [[միրաժ]]ների շղթա
</gallery>
 
Կա նաև վարկած, որ լեգենդի առաջացման գործում կարևոր դեր է խաղացել [[դեղին տենդ]]ը:ը։ Քանի որ այն տարածվել է մոծակների միջոցով և զարգացել նավերում` խմելու ջրի տակառներում, այս հիվանդությունը ի զորու է եղել ոչնչացնել նավի ողջ անձնակազմին:անձնակազմին։ Այսպիսի ուրվական-նավի հետ հանդիպումը իսկապես վտանգավոր է եղել կյանքի համար. մոծակները կարող էին հարձակվել կենդանի նավաստիների վրա` նրանց փոխանցելով վարակը<ref>
{{cite web
|url=http://www.pharmazeutische-zeitung.de/index.php?id=medizin4_09_2003 |date=2003-09-04
|title=Die Zeitbombe tickt |author=Wagner, Ulrike. |publisher=Pharmazeutische Zeitung online |lang=de
|accessdate=2015-08-13
}}</ref>:։
 
== Արվեստում ==
=== Գրականության մեջ ===
* Գեղարվեստական գրականության մեջ լեգենդը ներկաայցվել է բազմաթիվ տարբերակներով:տարբերակներով։ 1839 թվականին լույս է տեսել անգլիացի գրող Ֆրեդերիկ Մարիետի «Ուրվական-նավը» վեպը, որը պատմում էր անիծված նավի նավապետի որդու` Ֆիլիպ վան դեր Դեկենի թափառումների մասին:մասին։ ''Թռչող հոլանդացուն'' է նվիրված [[Նիկոլայ Գումիլյով]]ի «Սակայն աշխարհում կան այլ շրջաններ...» բանաստեղծությունը` «Կապիտաններ» շարքից (տպագրվել է 1909 թվականին):։ ''Թռչող հոլանդացին'' հիշատակվում է [[Ալեքսանդր Գրին]]ի «Կապիտան Դյուկ» պատմվածքում:պատմվածքում։
* «[[Կարիբյան ծովի ծովահենները։ Մեռյալի սնդուկը]]» ֆիլմում ներկայացվում է ''Թռչող հոլանդացու'' կերպարը:կերպարը։
* Ռուս և իռլանդացի բանաստեղծ, գրող Անատոլի Կուդրյավիցկին իր «Թռչող հոլանդացի» վեպում (2012) ներկայացրել է լեգենդի սեփական տարբերակը, որի համաձայն` կապիտանը տանուլ է տալիս Մահվան և Կյանքի ընթացքում մահվան հետ գրազը` բաժին հասնելով վերջինիս:վերջինիս։
* Անգլիացի գրող Բրայան Ջեքսը գրել է դետեկտիվ-արկածային գրքերի շարք Բեն անունով տղայի և նրա շան մասին, որոնք փրկվել էին «Թռչող հոլանդացի» նավից:նավից։
 
=== Երաժշտության մեջ ===
Թեմային բազմիցս անդրադարձել են երաժիշտները:երաժիշտները։
* 1827 թվականին [[Ադելֆի թատրոն]]ում կայացելէ Ջորջ Ռոդուելի «Թռչող հոլանդացի. նավ-ուրվական» ({{lang-en|The Flying Dutchman, or The Phantom Ship}}) օպերայի պրեմիերան)<ref>{{cite web
|title = Работы Джорджа Родуэлла
Տող 63.
|archivedate = 2015-10-16
|deadlink = yes
}}</ref>:։
* 1843 թվականին [[Դրեզդեն]]ում ներկյայցվել է [[Ռիխարդ Վագներ]]ի առաջին օպերաներից մեկը` «[[Թռչող հոլանդացի (օպերա)|Թռչող հոլանդացին]]», որը գրելիս կոմպոզիտորը ոգեշնչվել է փոթորկով, որի մեջ հայտնվել էին ինքն ու իր կինը Անգլիա ուղևորվելիս:ուղևորվելիս։
 
20-րդ դարավերջին և 21-րդ դարասկզբին «Թռչող հոլանդացի» օպերայի թեման բազմիցս հնչել է զանգվածային միջոցառումների ժամանակ:ժամանակ։
 
== Ակնարկներ ==
[[Պատկեր:De Vliegende Hollander (Efteling).JPG|250px|մինի|''Թռչող հոլանդացի'' ({{lang-nl|Vliegende Hollander}}) Էֆտելինգ, [[Նիդեռլանդներ]]]]
Լեգենդի մեծ տարածումը հանգեցրեց նրան, որ «թռչող հոլանդացի» անվանումը բացասական երանգ ստացավ:ստացավ։ [[Ամերիկայի քաղաքացիական պատերազմ]]ի ժամանակ «թռչող հոլանդացի» էին անվանում Պոտոմակյան բանակի 11-րդ կորպուսը [[Չանսելորսվիլի ճակատամարտ]]ից փախուստի համար:համար։ «Թռչող հոլանդացի» անվանումը ստացել է [[Հոլանդիա]]յի ֆուտբոլի հավաքականի հարձակվող [[Յոհան Կրոյֆ]]ը իր մեծ արագության համար, իսկ հոլանդացի մեկ այլ ֆուտբոլիստ` [[Դենիս Բերգկամպ]]ը, ստացել է «չթռչող հոլանդացի» մականունը իր [[աերոֆոբիա]]յի պատճառով:պատճառով։
 
Արտահայտությունը բազմիցս հիշատակվել է կինեմատոգրաֆում:կինեմատոգրաֆում։ «Թռչող հոլանդացի» անվանումով նկարահանվել են Վլադիմիր Վարդունասի ֆիլմը (1990), հոլանդացի ռեժիսոր Յոս Ստելինգի ֆիլմը (1995) :։
 
== Տե'ս նաև ==