«Թեոդիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-({{[Cc]ite book[^}]+\| *page *= *)էջ * +\1) |
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
||
Տող 5.
== Կենսագրություն ==
Ծնվել է [[Պոլիս|Պոլսում]]։ Գրական ասպարեզ է մտել [[1900]]-ականների սկզբներին՝ «Մանզումիե էֆքյար» թերթում տպագրելով փոքրիկ պատմվածքներ «Կյանքի հատորեն փրցված» վերնագրով, որոնք հետագայում, [[1910]] թվականին լույս է ընծայել «Կաղանդ» ժողովածուում։ Այդ տարիներին գրել է բարբառագիտական մի ուշագրավ աշխատություն՝ «Պոլսո հայեվարը», որը արժանացել է [[Իզմիրյան մրցանակ]]ի։ 1912 թվականին հայ գրերի գյուտի 1500-ամյակի և հայ տպագրության 400-ամյակի հոբելյանի օրերին, Կ. Պոլսում հրատարակել է «Տիպ ու տառ»<ref>[http://www.digilib.am/digilib/?menu=1&wrk=1024&media=14&mediaPg=0&mediaZoo=400&wrpg=0&aupg=0 Թէոդիկ, Տիպ ու տառ, Կ. Պոլիս, 1912։]</ref> շքեղ հատորը, որտեղ ժամանակագրական կարգով խոսում է աշխարհի բոլոր երկրներում հիմնադրված հայկական տպարանների մասին, տրվում նրանց հիմնադիրների կենսագրությունները, լուսանկարները, տպագրված գրքերի ցուցակը։ 2012 թ. «Տիպ և տառ»-ը հրատարակվեց նաև թուրքերեն թարգմանությամբ<ref>{{Cite web |url=http://www.gazeteciler.com/gundem/ermeni-matbaaciliginin-en-onemli-kitabi-turkcede-60535h.html |title=Ermeni matbaacılığının en önemli kitabı Türkçede. |accessdate=2014-11-27 |archive-date=2013-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131010010350/http://www.gazeteciler.com/gundem/ermeni-matbaaciliginin-en-onemli-kitabi-turkcede-60535h.html |dead-url=yes }}</ref><ref>[http://civilnet.am/2012/12/27/%D5%A9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B4-%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD-%D5%A7-%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%A5%D5%AC-%D5%B0%D5%A1%D5%B5-%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%BA%D5%B8%D6%82/#.VHeaZGSUfA4 Թուրքիայում լույս է տեսել հայ գրատպությանը նվիրված աշխատություն։]</ref>
Ավելի մեծ ժողովրդականություն է ձեռք բերել «[[Ամենուն Տարեցույցը]]» հայտնի տարեգիրք ժողովածուներով, որի Ա տարին լույս է ընծայել 1907-ին, համիդյան բռնապետության խստագույն տարիներին։ Հաջորդ տարվանից [[Թուրքիա]]յում հռչակված օսմանյան սահմանադրությունը հնարավորություն է տվել առավել բազմակողմանի դարձնել տարեցույցները, ապահովելով ժամանակի գրեթե բոլոր ականավոր գրողների և հայ գործիչների աշխատակցությունը։ Բազմաթիվ նկարներով, գրական, բանասիրական, վիճակագրական և այլ կարգի նյութերով խնամքով լույս տեսած այդ հատորները՝ հատկապես 1909, 1910, 1911, 1912, 1913, 1914 և 1915 թվականների տարեգրքերը համարվում են հայ կյանքը և մշակույթը ներկայացնող փոքրիկ հանրագիտարաններ։
Տող 11.
[[Մեծ եղեռն]]ի տարիներին աքսորվել է Թուրքիայի խորքերը, ընդհատել սիրած գործը։ Մեծ եղեռնից հետո վերադարձել է Պոլիս, 1919-ին հրատարակել է 1916-1920 թթ. միացյալ տարեգիրքը, ապա՝ 1921, 1922, 1923 տարիները։
Քեմալական շարժման հաղթանակից հետո մեկնել է [[Փարիզ]], որտեղ ապրել է մինչև կյանքի վերջը, հրատարակելով 1924, 1925, 1926, 1927, 1928, 1929 թվականների տարեգրքերը, որոնցից 1926-ը տպագրել է [[Վենետիկ]]ում։ Վերջին հատորի տպագրման ընթացքում մահացել է կաթվածից<ref>[http://lraber.asj-oa.am/1222/1/31.pdf Ավելի մանրամասն տե՛ս Ադանալյան Մ. Լ., Թեոդիկ (1873-1928 թթ.).- «Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների», 1968, № 2, էջ 31-44։]</ref>
Իր գրչին պատկանող գրական-բանասիրական ծավալուն երկեր տպագրված են վերոհիշյալ տարեցույցի տարբեր գրքերում։ 1919 թվականին Պոլսում լույս է ընծայել «[[Հուշարձան ապրիլ տասնըմեկի]]»<ref>[http://greenstone.flib.sci.am/gsdl/collect/hajgirqn/book/hushardzan1919.pdf Յուշարձան ապրիլ տասնըմէկի, Կ. Պոլիս, 1919։]</ref> ժողովածուն, որտեղ կենսագրական տեղեկություններով և լուսանկարներով ներկայացված են ապրիլի 24-ի ձերբակալությունների զոհ մոտ հազար հայ մտավորական<ref>{{cite book|author=Գառնիկ Ստեփանյան|title=Կենսագրական բառարան, հատոր Ա|publisher=«Սովետական գրող»|location=Երևան|year=1973|page=356}}</ref>
== Երկերի մատենագիտություն ==
* Ամէնուն տարեցոյցը 1907, [[Ստամբուլ|Կ. Պոլիս]], 1907, 298
* Ամէնուն տարեցոյցը 1908, Կ. Պոլիս, 1908, 376
* Ամէնուն տարեցոյցը 1909, Կ. Պոլիս, 1909, 382
* Ամէնուն տարեցոյցը 1910, Կ. Պոլիս, 1910, 396
* Ամէնուն տարեցոյցը 1911, Կ. Պոլիս, 1911, 412
* Ամէնուն տարեցոյցը 1912, Կ. Պոլիս, 1912, 419
* Տիպ առ տառ, Կ. Պոլիս, 1912, 193
* Փրցուած էջեր կեանքի հատորէն, [[Ստամբուլ|Կ. Պոլիս]], 1912, 184
* Ամէնուն տարեցոյցը 1913, Կ. Պոլիս, 1913, 395
* Ամէնուն տարեցոյցը 1914, Կ. Պոլիս, 1914, 448
* Ամէնուն տարեցոյցը 1915, Կ. Պոլիս, 1915, 400
* Յուշարձան 1915 ապրիլ (11) 24-ի, Կ. Պոլիս, 1919, 128
* Ամէնուն տարեցոյցը 1916-1920, Կ. Պոլիս, 1920, 332
* Ամէնուն տարեցոյցը 1921, Կ. Պոլիս, 1921, 452
* Ամէնուն տարեցոյցը 1922, Կ. Պոլիս, 1922, 452
* Ամէնուն տարեցոյցը 1923, Կ. Պոլիս, 1923, 452
* Ամէնուն տարեցոյցը 1924, [[Վիեննա]], 1924, 432
* Ամէնուն տարեցոյցը 1925, Փարիզ, 1925, 392
* Ամէնուն տարեցոյցը 1926, Փարիզ, 1926, 640
* Ամէնուն տարեցոյցը 1927, [[Փարիզ]], 1927, 656
* Ամէնուն տարեցոյցը 1928, Փարիզ, 1928, 528
* Յուշարձան 1915 ապրիլ 24-ի, [[Ալեքսանդրիա|Աղէքսանդրիա]], 1939, 64
* Գողգոթա հայ հոգեւորականութեան եւ իր հօտին աղէտալի 1915 տարիին, [[Անթիլիաս]],
* Գողգոթա հայ հոգեւորականութեան եւ իր հօտին աղէտալի 1915 տարիին, [[Բոստոն|Պոսթըն]], 1980, 656
* Ազգը չէ մեռած, եւ անհնար է, որ մեռնի, [[Անթիլիաս]], 1985, 175
* Գողգոթա հայ հոգեւորականութեան եւ իր հօտին աղէտալի 1915 տարիին, [[Նիւ Եորք]], 1985, 572
* Յուշարձան 1915 ապրիլ (11) 24-ի, [[Պէյրութ]], 1985, 128
* Յուշարձան նահատակ մտաւորականութեան, ա. տ., 1985, 153
* Հուշարձան 1915 ապրիլ 24-ի, [[Երևան]], 1990, 153
* Յուշարձան նահատակ մտաւորականութեան, Երեւան, 1990, 154
* Ամէնուն տարեցոյցը 1907, [[Հալէպ]], 2006, 316
* Ամէնուն տարեցոյցը 1908, Հալէպ, 2006, 397
* Ամէնուն տարեցոյցը 1909, Հալէպ, 2007, 405
* Ամէնուն տարեցոյցը 1910, Հալէպ, 2007, 448
* Ամէնուն տարեցոյցը 1911, Հալէպ, 2008, 552
* Ամէնուն տարեցոյցը 1912, [[Հալէպ]], 2008, 480
* Ամէնուն տարեցոյցը 1913, Հալէպ, 2008, 433
* Յուշարձան ապրիլ 11-ի, [[Սթամպուլ|Իսթանպուլ]], 2010, 269
* Յուշարձան նահատակ մտաւորականութեան, [[Թեհրան]], 2010, 210
* Տիպ առ տառ (նմանահանութիւն), Երեւան, 2012, 192
* Յուշարձան նահատակ մտաւորականութեան, Գլենդել, ա. թ., 143
* Գողգոթա հայ հոգեւորականութեան եւ իր հօտին աղէտալի 1915 տա-րիին, Թեհրան, 2014, 842
== Գրականություն ==
* [[Հայկական սովետական հանրագիտարան]], հատ. 4, Երևան, 1978, էջ 169-
* [[Հայկական համառոտ հանրագիտարան]], հատ. 2, Երևան, 1995, էջ
* [[Հայկական հարց հանրագիտարան]], Երևան, 1996, էջ
== Ծանոթագրություններ ==
| |||