«Էլեկտրաստատիկա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ հեռացնում եմ Վիզուալ խմբագրիչ թողած nowiki թեգերը
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 1.
{{անաղբյուր}}
{{Էլեկտրամագնիսականություն}}
'''Էլեկտրաստատիկան''' էլեկտրականության ուսմունքի բաժին է, որն ուսումնասիրում է անշարժ էլեկտրական լիցքերի փոխազդեցությունը:փոխազդեցությունը։ Նույնանուն լիցքավորված մարմինների միջև առաջանում է էլեկտրաստատիկ վանում, իսկ տարանունների միջև`ձգում:ձգում։ Նույնանուն լիցքերի վանման երևույթը ընկած է էլեկտրոսկոպի ստեղծման հիմքում:հիմքում։
 
Էլեկտրաստատիկայի հիմքում ընկած է [[Կուլոնի օրենք]]ը, որը բնութագրում է կետային էլեկտրական լիցքերի փոխազդեցությունը:փոխազդեցությունը։ Էլեկտրաստատիկայի համար հիմք են հանդիսացել Կուլոնի աշխատանքները (թեև դրանից 10 տարի առաջ նույնպիսի արդյունքներով և առավել մեծ ճշտությամբ գրանցել էր [[Հենրի Կավենդիշ|Կավենդիշը]], որի աշխատանքները պահված էին ընտանեկան արխիվում և լույս տեսան 100 տարի անց):։ Կուլոնի կողմից հայտնաբերված էլեկտրական փոխազդեցությունների մասին օրենքը հնարավորություն տվեց Գրինին, [[Կառլ Գաուս|Գաուսին]] և [[Սիմեոն Պուասոն|Պուասոնին]] ստեղծել մաթեմատիկական տեսանկյունից բավականին հարմար մի թեորեմ:թեորեմ։ Էլեկտրաստատիկայի էական բաղկացուցիչ մաս է կազմում Գրինի և Գաուսի կողմից ստեղծված պոտենցիալի մասին տեսությունը:տեսությունը։
 
[[Մայքլ Ֆարադեյ|Ֆարադեյի]] փորձերը, որոնց կատարվել են դեռևս XIX դարի 30-ական թվերի I կեսին, պետք է իրենց հետ բերեին արմատական փոփոխություններ էլեկտրական երևույթների մասին ուսմունքի հիմնական դրույթներում:դրույթներում։ Այդ փորձերը ցույց տվեցին, որ մեկուսիչ նյութերը,որոնց Ֆարադեյը անվանել էր դիէլեկտրիկներ, որոշիչ դեր են խաղում բոլոր էլեկտրական գործընթացներում, մասնավորապես հաղորդիչների էլեկտրականացման գործընթացում:գործընթացում։ Պարզվեց, որ կոնդենսատորի երկու մակերևույթների միջև եղած մեկուսչի շերտի նյութը կարևոր դեր է խաղում կոնդենսատորի ունակության մեծությունը որոշելու համար:համար։ Որպես կոնդենսատորի մակերևույթների միջև մեկուսիչ շերտ օդի փոխարեն օգտագործենք հեղուկ կամ պինդ դիէլեկտրիկ, որոնք կազդեն կոնդենսատորի ունակության վրա այնպես, ինչպես եթե փոքրացվեր այդ մակերևույթների միջև հեռավորությունը` պահպանելով օդը որպես մեկուսիչ:մեկուսիչ։ Եթե փոխարինենք օդը հեղուկ կամ պինդ դիէլեկտրիկով, ապա կոնդենսատորի ունակությունը կմեծանա K անգամ:անգամ։ Այդ մեծությունը Ֆարադեյը անվանել է տվյալ դիէլեկտրիկի ինդուկտիվություն:ինդուկտիվություն։ Այսօր, K-ն անվանում են [[Դիէլեկտրական թափանցելիություն|դիէլեկտրիկական թափանցելիություն]]:։
 
Ունակության այսպիսի փոփոխություն տեղի է ունենում յուրաքանչյուր հաղորդիչ մարմնում, այդ մարմինը իդից տեղափոխվում է այլ մեկուսիչ միջավայր:միջավայր։ Բայց մարմնի ունակության փոփոխությունը բերում է իր հետ տվյալ պոտենցիալի դեպքում մարմնում լիցքի մեծության փոփոխության:փոփոխության։ Դրա հետ միասին փոփոխվում է նաև մարմնի էլեկտրական էներգիան:էներգիան։ Այսպիսով, այն մեկուսիչ միջավայրի նշանակությունը, որտեղ տեղադրված են էլեկտրականացվող մարմինները, շատ կարևոր է:է։ Մեկուսիչ նյութը ոչ միայն պահում է էլեկտրական լիցքը մարմնի մակերևույթին, այլ նաև ազդում է վերջինիս էլեկտրական վիճակի վրա:վրա։ Այս էր Ֆարադեյի բազմաթիվ փորձերի արդյունքը:արդյունքը։
 
Կուլոնի հիպոթեզի համաձայն, մարմինների միջև էլեկտրական գործողությունները դիտարկվում են որպես հեռավորության վրա կատարվող գործողություններ:գործողություններ։ Ընդունված է, որ q և q' լիցքերը, որոնք գտնվում են իրարից r հեռավորության վրա, վանում կամ ձգում են միմյանց այդ կետերը միացնող ուղղի ուղղությամբ այնպիսի ուժով, որը որոշվում է հետևյալ բանաձևով:բանաձևով։
: <math>f = C \frac{qq'}{r^2}, </math>
 
Թվում էր,որ այն միջավայրի բնույթը, որում գտնվում են q և q' լիցքավորված երկու կետերը ոչ մի ազդեցություն չէր ունենա f մեծության վրա, սակայն Ֆարադեյը այլ կարծիքի էր:էր։ Նրա կարծիքով, էլեկտրականացված մարմինը միայն թվացյալ ձևով է ազդում նրանից որոշակի հեռավորության վրա գտնվող մարմնի վրա:վրա։ Իրականում, էլեկտրանացված մարմինը ընդամենը հատուկ փոփոխություների է բերում իր հետ շոշափվող մեկուսիչ միջավայրում:միջավայրում։ Այսպիսով, էլեկտրական գործողությունները փոփոխվում են մեկուսիչ միջավայրի փոփոխական դեպքում, քանի որ այդ դեպքում կփոփոխվեն նաև այն դեֆորմացիաները, որոնք հավանաբար առաջանում են երկու էլեկտրականացված մասնիկների փոխազդեցության ժամանակ:ժամանակ։ Իզոտրոպ և համասեռ միջավայրի համար Կուլոնի օրենքը արտահայտվում է հետևյալ բանաձևով`
: <math>f = (C/K)\frac{qq'}{r^2}.</math> , որտեղ K-մեկուսիչ միջավայրի դիէլեկտրիկական հաստատունն է:է։ K-ն օդի համար հավասար է մեկի:մեկի։ Ֆարադեյի հիմնական գաղափարի համաձայն, շրջապատող մեկուսիչ միջավայրի բևեռացումը, որը տեղի է ունենում գործընթացի ազդեցությամբ և որը բերում է մարմինը էլեկտրականացման վիճակի, իրենից ներկայացնում է դիտարկվող էլեկտրական գործողությունների պատճառը:պատճառը։ Ըստ Ֆարադեյի, հաղորդիչների մակերևույթներին էլեկտրականացումը բևեռված միջավայրի ազդեցության հետևանքն է:է։ Այդ ժամանակ մեկուսիչ միջավայրը գտնվում է լարված վիճակում:վիճակում։ Որոշ տրիվիալ փորձերից ելնելով` Ֆարադեյը եկավ այն եզրակացության, որ որևէ միջավայրում էլեկտրական բևեռացման առաջացման ժամանակ, այդ միջավայրում պետք է գոյություն ունենան ուժագծեր և ճնշում, որը ուղղահայաց կլինի այդ ուժագծերին:ուժագծերին։
 
Ֆարադեյի ուսմունքը շատ ուշ ընդունվեց ֆիզիկոսների կողմից:կողմից։ Ավելի ուշ,երբ հայտնվեցին նաև [[Ջեյմս Մաքսվել|Մաքսվելի]] աշխատանքները, Ֆարադեյի գաղափարները տարածում գտան գիտնականների շրջանում:շրջանում։
 
[[Կատեգորիա:Էլեկտրաստատիկա]]