|
[[Պատկեր:Dice.jpg|աջից|մինի|250x250փքս|Ավանդական զառեր կլոր անկյուններով (խորանարդ, 6 կողմեր)]]
[[Պատկեր:Joostens_-_De_Alea, _1642_-_4630507.tif|մինի|Paschier Joostens, ''De Alea'', 1642]]
'''Զառ''', պատահականության հայտնի աղբյուր սեղանի խաղերում (հատկապես համանուն խաղում):։ Դերախաղացների շրջանում տարածված է նաև տարածվել է «դայս» ({{Lang-en|dice}}) անգլիցիզմը:անգլիցիզմը։ Միջին Ասիայում և Կովկասում կոչվում են զառեր, եզակի թվով՝ զառիկ:զառիկ։
Զառը (անգլերեն՝ «dice», ածանցված հինֆրանսերեն dé-ից, ինչպես նաև լատիներեն datum-ից, որը նշանակում է «տվյալ, այն, ինչ տալիս կամ խաղարկում են») փոքր առարկա է, որը, ընկնելով հարթ մակերևույթի վրա, զբաղեցնում է մի քանի հնարավոր դիրքերից մեկը՝ մեկ կողմով վերև:վերև։ Զառերն օգտագործվում են ազարտային խաղերում պատահական թվերի վերարտադրման համար:համար։ Դրանք լայն կիրառում են գտել նաև սեղանի և դերային խաղերում:խաղերում։
Ավանդական զառը խորանարդ է, որի յուրաքանչյուր վեց կողմերի վրա տպված են 1-ից մինչև 6 թվերը:թվերը։ Խորանարդի նպատակն մեկից վեց ամբողջ թվերի պատահական որոշում, որոնցից յուրաքանչյուրը հավասարապես հնարավոր է դառնում շնորհիվ ճիշտ երկրաչափական ձևի:ձևի։ Կան զառերի բազմաթիվ տեսակներ՝ ձևով՝ զառերը կարող են լինել բազմանիստ կամ անկանոն ձևի, տեղեկատվական հագեցվածությամբ՝ նրանց կողմերին կարող են թվերի փոխարեն լինել խորհրդանիշեր:խորհրդանիշեր։ Նման տարբերությունները թույլ են տալիս օգտագործել զառերով ստանալ «1-2-3-4-5-6» դասական սխեմայից տարբերվող արդյունքներ:արդյունքներ։ Կան նաև զառեր, ծանրեցված մի կողմից կամ աչքի համար անտեսանելի փոփոխություններով, որոնք նախատեսված են արդյունքները խեղաթյուրելու համար:համար։ Նման զառերի նպատակն է խաբել այլ խաղացողների գումարի կամ պարզապես հաճույքի համար, օրինակ որպես աճպարարություն:աճպարարություն։
Զառը սովորաբար պատրաստված է [[խորանարդ]]ի տեսքով՝ կողմերին նշված 1-6 թվերով (դրանք ընդունված է տեղաբաշխել այնպես, որ թվերի գումարը տրամագծորեն հակառակ կողմերում հավասար լինի 7-ի):։ Զառը կարելի է դիտարկել որպես պատահական թվերի գեներատոր ամբողջ թվերի միջակայքում [1..N] պարբերականության բոլոր թվերի ընկնելու միօրինակ հնարավորությամբ:հնարավորությամբ։ Նման գեներատորները նշվում են 1dN:
Այսպես, օրինակ, սովորական խորանարդը 1d6 է, մետաղադրամի նետումը գեներատորի աշխատանքն է՝ 1d2 և այլն:այլն։
MdN հապավումը նշանակում է կիրառումների M արդյունքը 1dN.
Հարկ է նշել, որ MdN տալիս է ամբողջ թվի միջակայքում [M..M*N]: Թվի ընկնելու հավանականությունը այդ պարբերությունում աճում է կեսին մոտենալու զուգահեռ (տե՛ս երկանդամ բաշխում):։
Այսպես, օրինակ, օգտագործելով d4 զառը և նետելով այն երկու անգամ՝ մենք կստանանք 2d4 գեներատոր, որը կտա հետևյալ տարբերակները՝
|}
[[Պատկեր:Zocchihedron2.jpg|աջից|մինի|272x272փքս|Զոկիէդր]]
MdN բնորոշմանը չհամապատասխանող գեներատորի օրինակ է խաղաքարտերի կապուկը, որի մեջ չեն վերադարձնում հանված խաղաքարտերը:խաղաքարտերը։ Այն 1dN կլինի միայն առաջին փորձի համար, հետագա փորձերի բաշխումները կախված կլինեն նախորդ արդյունքներից։
[[Պատկեր:DnD_Dice_Set.jpg|ձախից|մինի|Զառերի հավաքածու D&D խաղի համար:<br>
Վերջին երկուսը<br>
"տոկոսային զառեր" են՝ d100՝ միավորների և տասնյակների համար]]
Դերային խաղերում (օրինակ՝ [[Dungeons & Dragons]]-ի օրենքների վրա հիմնված) օգտագործվում են 4 ([[տետրաեդր]]), 6 ([[խորանարդ]]), 8 ([[ութանիստ]]), 12 ([[դոդեկաեդր]]), 20 ([[իկսոկաեդր]]) և այլ քանակով կողմերով զառեր:զառեր։ [[Լու Զոկկի]]ն հայտնաբերեց [[զոկկիեդր]]ը՝ 100 կողմով զառը:զառը։ Իսկ ընդհանրապես, 1-ից 100 թվերը ստանալու համար հաճախ օգտագործում են 2 տասնակողմ զառերից:զառերից։
Խաղացողների շրջանում հաճախ խորանարդի տեսակը նշանակում են «d» տառով ('''d'''ice), որից հետո նշվում է կողմերի քանակը:քանակը։ Բոլորին քաջածանոթ վեցանկյուն խորանարդներից (d6) բացի օգտագործվում են նաև [[Տետրաեդր|չորս]] (d4), [[Օկտաեդր|ութ]] (d8), [[Տասնանկյուն|տասը]] (d10), [[Դոդեկաեդր|տասներկու]] (d12) և [[Իկոսաեդր|քսան]] (d20) կողմանի զառեր:զառեր։ Օգտագործվում է նաև d100, d% կամ «[[տոկոս]]ային խորանարդ» նշանակումները, որոնք իրենցից ներկայացնում են երկու [[տասնանկյուն]], որոնցից առաջինը կիրառվում է տասնավորների, իսկ երկրորդը միավորները որոշման համար:համար։
== Պատմություն ==
Զառի հայտնվելու իրական ժամանակն անհայտ է:է։ Մոտավորապես 5200 տարեկան հնագույն զառեր գտնվել են Իրանում [[Շահրի Սուհտե]] քաղաքի պեղումների ժամանակ նարդու հավաքածուի հետ միասին. զառերի նիստերի վրայի նշումները համարյա չեն տարբերվում ժամանակակիցներից<ref name="Payvand">{{cite news|url=http://www.payvand.com/news/04/dec/1029.html |title=World's Oldest Backgammon Discovered In Burnt City |work=Payvand News |date=դեկտեմբերի 4, 2004 |accessdate=12 июня 2013}}</ref><ref name="Iranica board game ">{{cite encyclopedia |last= Schädler, Dunn-Vaturi |first= Ulrich, Anne-Elizabeth | title= BOARD GAMES in pre-Islamic Persia | encyclopedia=Encyclopædia Iranica | accessdate=12 июня 2013|url=http://www.iranicaonline.org/articles/board-games-in-pre-islamic-persia}}</ref>:։
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
| 