«Գիտական կոմունիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Գիտական կոմունիզմի առաջին ծրագրային փաստաթուղթը «[[Կոմունիստական կուսակցության մանիֆեստ]]ն» է ([[1848]])։ Այդ աշխատության մեջ Մարքսն ու Էնգելսը ագրեսիվորեն քննադատում են [[Կապիտալիզմ|կապիտալիզմը]]՝ անխուսափելի համարելով վերջինիս «կործանումը»։ Հետագայում, [[1848]]—[[1849]] թվականի հեղափոխությունների և [[Փարիզի կոմունա]]յի ([[1871]]) փորձի ընդհանրացմամբ Մարքսը և Էնգելսը զարգացրին գիտական կոմունիզմի տեսությունը («Դասակարգային պայքարը Ֆրանսիայում 1848 թվականից մինչև 1850 թվականը», «Կենտրոնական կոմիտեի դիմումը կոմունիստների միությանը», «Լուի Բոնապարտի Բրյումերի տասնութը», «Կապիտալ», «Քաղաքացիական պատերազմը Ֆրանսիայում», «Գոթայի ծրագրի քննադատությունը», «Անտի-Դյուրհնգ», «Սոցիալիզմի զարգացումը ուտոպիայից դեպի գիտություն», «Ընտանիքի, մասնավոր սեփականության և պետության ծագումը» ենև այլն), հիմնավորեցին իրենց ուսմունքը պրոլետարիատի հեգեմոնիայի, բանվոր դասակարգի և աշխատավորական մյուս խավերի հետ դրա դաշինքի, անընդհատ հեղափոխության, սոցիալիստական հեղափոխության, պրոլետարիատի դիկտատուրայի, կապիտալիզմից սոցիալիզմի անցման մասին, առավել կոնկրետացրին «կոմունիստական ֆորմացիա» հասկացությունը, ցույց տվեցինպնդեցին, որ այն իր զարգացման ընթացքում անցնելու է երկու փուլ՝ [[սոցիալիզմ]] և կոմունիզմ, սահմանեցին դրանց հիմնական սկզբունքները, ընդհանուր և տարբերիչ գծերը։

Գիտական կոմունիզմի գաղափարախոսության զարգացման բնագավառում պատմական շրջադարձային երևույթ էր համարվում [[Հոկտեմբերյան հեղափոխություն]]ը [[Ռուսաստան]]ում։ Կոմունիստական ֆորմացիայի առաջացմամբ գիտական կոմունիզմ դարձավ փորձով ստուգված գիտություն սոցիալիզմի կառուցման մասին, ստացավ նոր օբյեկտ տեսական ուսումնասիրության համար։ Կոմունիստական մյուս կուսակցությունների հետ [[Խորհրդային Միության կոմունիստական կուսակցություն|ԽՄԿԿ]] մշակեց գիտական կոմունիզմի կարևոր նոր հիմնախնդիրներ. կապիտալիզմից սոցիալիզմին տարբեր երկրների անցման ընդհանուր օրինաչափությունների և բազմազան ձևերի միասնությունը, [[ժողովրդական դեմոկրատիա]]յի՝ որպես պրոլետարիատի դիկտատուրայի պատմականորեն նոր ձևը, և այն համաժողովրդական պետության վերաճելը, զարգացած սոցիալիզմի՝ որպես սոցիալիստական հասարակարգի որակական նոր էտապի բնորոշումը։ Հետագա հիմնավորում ստացան սոցիալիզմը կոմունիզմի վերածելու, մասնավորապես կոմունիզմի նյութատեխնիկական բազայի ստեղծման, «նոր մարդու դաստիարակության» օրինաչափությունները, բացահայտվեցին սոցիալիզմի համաշխարհային համակարգի զարգացման յուրահատկությունները, տարբեր սոցիալիստական կարգ ունեցող պետությունների [[Խաղաղ գոյակցություն|խաղաղ գոյակցության]] սկզբունքը։